De oorlog tussen Rusland en Oekraïne duurt inmiddels bijna drie weken. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties komt donderdag opnieuw bijeen om zich te beraden over de oorlog in Oekraïne. Dat is al de negende keer sinds de Russische invasie drie weken geleden. De spoedzitting van het machtigste VN-orgaan is aangevraagd door onder meer Groot-Brittannië, Verenigde Staten, Frankrijk, Ierland, Noorwegen en Albanië.
Een in elkaar geflanste video waarin te zien zou moeten zijn dat de Oekraïense president Volodimir Zelenski publiekelijk capituleert conform de wens van het Kremlin is woensdag aan alle kanten belachelijk gemaakt. Toch waarschuwen deskundigen dat deze slecht geredigeerde beelden de voorbode kunnen zijn van veel geraffineerdere vormen van volksverlakkerij.
Het bewuste filmpje toont Zelenski, die met een asgrauw gezicht achter de presidentiële lessenaar staat te oreren en zijn landgenoten oproept de wapens neer te leggen ten overstaan van Russische invasietroepen. Het is niet duidelijk of er mensen zijn ingetrapt. Internetgebruikers wezen onmiddellijk op de kleurverschillen van Zelenski’s hoofdhuid en nek, het vreemde accent in zijn stem en de pixels rond zijn hoofd.
Nina Schick, schrijver van ‘Deepfakes’, zei dat de beelden eruit zien als een „absoluut verschrikkelijke gezichtsruil”, met een verwijzing naar computerprogramma’s waarmee het hoofd van de een op de romp van een ander kan worden geplakt. Tegenwoordig zijn er echter ook technieken waarmee zeer realistische falsificaties (deepfakes) kunnen worden gemaakt. Facebook liet weten de video van het platform te zullen verwijderen.
Het vertrek van Rusland uit de Raad van Europa zal voor nabestaanden die een zaak hebben lopen bij het Straatsburgse hof tegen het land om het neerhalen van MH17 naar verwachting geen grote gevolgen hebben. Rusland was zeer waarschijnlijk toch al van plan een negatieve uitkomst naast zich neer te leggen, mocht het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) besluiten dat het land een schadevergoeding moet betalen, zo meldt voorzitter van Stichting Vliegramp MH17 Piet Ploeg.
Rusland maakte sinds midden jaren negentig deel uit van de raad, die onder meer toeziet op het Verdrag voor de Rechten van de Mens. Nu het land niet meer in de raad zit, is de kans klein dat het een eventuele boete opgelegd door het EHRM nog wil en zal betalen.
Maar de verwachtingen van de nabestaanden waren wat dat betreft al niet hooggespannen, zo schetst Ploeg. Zo is in de Russische grondwet vastgelegd dat uitspraken die buiten Rusland worden gedaan, nog eens door het Russische hof kunnen worden bekeken.
Het gaat de nabestaanden niet om een schadevergoeding, maar om „waarheidsvinding en genoegdoening. We vinden het belangrijk dat een land dat zoiets doet ter verantwoording geroepen wordt”. Het Straatsburgse hof is hier volgens hem „een uitstekende instantie voor”.
Buitenlandse Zaken liet eerder al weten dat de zaak van de nabestaanden, die door Nederland wordt ondersteund, gewoon kan doorgaan. Lopende zaken worden in principe namelijk gewoon afgemaakt.
Door een Russische aanval op de Noord-Oekraïense plaats Tsjernihiv, niet ver van de grens met Belarus, zijn vijf mensen om het leven gekomen. Het appartementengebouw waarin ze verbleven werd gebombardeerd door de invasietroepen. Onder de slachtoffers waren drie kinderen. Reddingswerkers haalden hun lichamen onder het puin vandaan, zei een Oekraïense regeringsfunctionaris woensdagavond op Telegram.
De Amerikaanse president Joe Biden vindt zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin een oorlogsmisdadiger door diens besluit het buurland Oekraïne binnen te vallen.
De Senaat van het Amerikaanse parlement bestempelde Poetin onlangs al als oorlogsmisdadiger. De Senaat roept het Internationaal Strafhof in Den Haag en landen op zich op het Russische leger te richten bij elk onderzoek naar oorlogsmisdaden tijdens de Russische invasie van Oekraïne.
Europese energieleveranciers vragen om steun van regeringen en centrale banken. De bedrijven dreigen zonder hulp in financiële problemen te raken. Dat staat in een brief van de European Federation of Energy Traders (EFET), die in handen is van het ANP.
Door de sterke prijsstijgingen na de Russische inval in Oekraïne zijn handelaren steeds meer geld kwijt aan onderpand. Daardoor blijft steeds minder over om de dagelijkse bedrijfsvoering te financieren.
Tot de leden van de industriegroep behoren onder meer Shell, Eneco, GasTerra, RWE en Vattenfall. De briefschrijvers wijzen erop dat de „toch al moeilijke situatie” op de energiemarkt sinds eind februari toen Rusland Oekraïne binnenviel is verslechterd. Verschillende deelnemers aan de energiemarkt bevinden zich daarbij in een positie waarin de mogelijkheden om extra liquiditeit aan te trekken sterk zijn verminderd of, in sommige gevallen, uitgeput, zo valt te lezen.
Gas en elektriciteit worden voor het grootste deel via beurzen verhandeld. Partijen die de deals afwikkelen eisen van handelaren altijd onderpand, zodat ze er zeker van zijn dat kopers van gas hun verplichtingen nakomen. Maar door de forse prijsstijgingen is er ook steeds meer onderpand nodig, wat een steeds groter beslag legt op de financiën van energiebedrijven.
De Britse minister van Defensie, Ben Wallace, heeft de geplande levering van luchtdoelraketten aan Oekraïne woensdag bevestigd. Hij deed dat volgens de BBC na een ontmoeting met zijn collega’s van de NAVO-landen in Brussel. Vorige week had Londen al gezegd te zullen nagaan of Kiev zogenoemde Starstreak-raketten kan krijgen.
Nu deed Wallace daadwerkelijk de toezegging. „We leveren ze, ze gaan naar het strijdtoneel”. Hij vertelde vooralsnog niet om hoeveel Britse raketten het gaat. Een vliegverbod boven Oekraïne wimpelde Wallace opnieuw af als een „stap te ver”.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft een consortium van het Rode Kruis, Vluchtelingenwerk, Leger des Heils en Takecarebnb gevraagd om het burgerinitiatief Room for Ukraine te betrekken bij de herverdeling van vluchtelingen uit Oekraïne. De organisatie zegt vele duizenden aanbiedingen te hebben gekregen van mensen die tijdelijk thuis Oekraïners willen herbergen, maar vanuit de noodopvanglocaties die de overheid heeft ingericht stromen nauwelijks mensen door.
Er zijn twee grote organisaties die inventariseren waar mensen eventueel terecht zouden kunnen. De overheid had hierover al afspraken met Takecarebnb. Dat de doorstroming vanuit noodopvanglocaties zoals sporthallen nog niet op gang komt, komt volgens staatssecretaris van Asiel, Eric van der Burg, doordat er eerst zorgvuldige screening moet plaatsvinden. Dit om te voorkomen dat misbruik gemaakt wordt van de vluchtelingen. Veelal gaat het om vrouwen en kinderen.
Takecarebnb meldde maandag dat er 1720 opvangplekken klaar zouden zijn om mensen te ontvangen. Het ministerie zegt echter dat daar nog geen mensen ondergebracht kunnen worden omdat die mensen nog geen Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) kunnen overleggen. Bij Room for Ukraine waren woensdag 11.000 opvangplekken aangeboden, meldde de organisatie zelf. Hoeveel ervan overblijven na screening is nog onduidelijk.
Russische strijdkrachten hebben de burgemeester van Melitopol, die vorige week werd opgepakt en meegenomen, vrijgelaten. Dat heeft de stafchef van de Oekraïense president Volodimir Zelenski woensdagavond bekendgemaakt.
„De burgemeester van Melitopol, Ivan Fedorov, is vrijgelaten uit Russische gevangenschap”, aldus Andrij Jermak in een online gezette verklaring. Oekraïne zei dat Fedorov vorige week vrijdag werd gekidnapt door Russische militairen.
Advertentie
De Amerikaanse president Biden heeft de Oekraïense regering 800 miljoen dollar nieuwe militaire hulp toegezegd, nadat er onlangs al 200 miljoen beschikbaar was gesteld. De Verenigde Staten leveren materieel dat Oekraïne zegt het meest nodig te hebben in de strijd tegen het Russische leger, zoals drones en luchtafweersystemen met een verdere bereik.
Volgens Biden gaat het om „ongeëvenaarde” steun aan het door Rusland aangevallen Oost-Europese land. Het Amerikaanse parlement keurde onlangs een pakket van 13,6 miljard dollar goed voor hulp aan Oekraïne.
De NAVO gaat „substantieel” meer troepen sturen naar oostelijke lidstaten om hen te beschermen tegen Rusland. Bovendien willen NAVO-landen Oekraïne met luchtdoelgeschut, antitankwapens en ander wapentuig helpen zichzelf te verdedigen, zegt NAVO-chef Jens Stoltenberg na overleg met de dertig lidstaten. Maar de westerse militaire alliantie gaat zich niet gewapenderhand in de Russische oorlog tegen zijn buur mengen.
De NAVO begint aan een „herziening” van haar verdediging, hebben defensieminister Kajsa Ollongren en haar 29 collega’s woensdag op het hoofdkwartier in Brussel afgesproken. Ze hebben de militaire leiding van het bondgenootschap gevraagd plannen te maken om zijn oostflank te versterken. De extra troepen moeten bovendien sneller gevechtsklaar kunnen zijn. Eind juni buigen de leiders van de lidstaten zich erover op een top in Madrid.
„We moeten ervan uitgaan dat de veiligheidssituatie voor Europa echt is veranderd en dat dat nog jaren kan duren”, legt Ollongren uit. Daarom „moet je ook op langere termijn een plan hebben en precies weten wat je nodig hebt en hoe je dat opbouwt zodat de oostflank verdedigd blijft”.
De defensieminister van Oekraïne, dat geen lid is van de NAVO, sprak zijn ambtgenoten toe. Die spraken hun „steun en bewondering” uit, zegt Ollongren. Maar ze houden vol dat ze zijn vurige wensen, zoals een no-flyzone, niet willen vervullen. Ook al zijn sommige lidstaten daarvoor wel te vinden.
De NAVO gaat Russische vliegtuigen niet uit het Oekraïense luchtruim verjagen of troepen sturen, beklemtoonde Stoltenberg na afloop nog maar eens. Daarover zijn de NAVO-landen eensgezind, stelt hij. Baltische bondgenoten drongen voor de bijeenkomst aan op een no-flyzone en Polen opperde een NAVO-vredesmissie, maar zij kregen dus geen bijval.
De dertig defensieministers hebben wel „de boodschap onderstreept dat het belangrijk is Oekraïne te steunen” met onder meer wapens, aldus Stoltenberg. De NAVO laat dat aan de lidstaten, om niet als alliantie betrokken te raken. Rusland heeft gewaarschuwd elke zending als doelwit te beschouwen. Om dat kracht bij te zetten, bombardeerde het onlangs een legerbasis vlak bij de Poolse grens die voor de aanvoer van westerse wapens en vrijwilligers zou dienen.
De liberale oppositiekrant Novaja Gazeta heeft woensdag de gehele voorpagina ingeruimd voor een eerbetoon aan Marina Ovsjannikova, wegens haar anti-oorlogsprotest tijdens het journaal op de Russische staatstelevisie. De krant drukte de foto van Ovsjannikova met het plakkaat dat ze, staand achter de nieuwslezeres, voor de camera hield zo groot mogelijk af.
Het woord ‘oorlog’ dat driemaal in de tekst voorkomt, was onleesbaar gemaakt. Het is in Rusland momenteel verboden van oorlog, invasie of inval te spreken als het over de situatie in Oekraïne gaat. Dat kan leiden tot boetes of gevangenisstraf.
Op Telegram klaagde Novaja Gazeta dan veel kiosken weigerden de editie van woensdag te verkopen. Journalisten riepen de lezers daarom op persoonlijk een krantje te komen afhalen op de redactie, die wordt geleid door Dmitri Moeratov, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede.
Ovsjannikova kreeg al een geldboete van 30.000 roebel (260 euro), maar wordt mogelijk ook nog nog strafrechtelijk vervolgd voor haar tv-optreden. Staatspersbureau TASS meldde dat er een onderzoek is ingesteld naar het vermeend verspreiden van leugens over het Russische leger. Door een nieuwe wet kan dat vergrijp bestraft worden met maximaal vijftien jaar cel.
Het Veteraneninstituut merkt dat de Russische inval in Oekraïne tot spanningen leidt bij oud-militairen. Bij het Veteranenloket van dat instituut hebben zich al veteranen gemeld die graag over de oorlog willen praten. Ook zijn er „enkele signalen” van veteranen die misschien naar Oekraïne willen reizen om mee te vechten. Dat raadt Defensie nadrukkelijk af.
Het Veteranenloket ondersteunt in opdracht van de krijgsmacht oud-militairen „als ze met een probleem zitten”, zegt het ministerie van Defensie. Het gaat dan vooral om veteranen die zorg krijgen, of andere hulp nodig hebben. Het instituut bereidt bijeenkomsten voor waar militairen zich kunnen melden als ze last hebben van de strijd in Oekraïne.
De oorlog in Oekraïne kan „beelden terugbrengen”, merkt het Veteraneninstituut. Het idee van de bijeenkomsten is dat zij daar onder professionele begeleiding over kunnen spreken. Ook komt er een informatiepagina op de website van het instituut. Daar zal ook op vermeld worden dat afreizen naar het oorlogsgebied geen goed idee is, zegt het ministerie. Defensie stelt dat het „nauwelijks” voorkomt dat militairen uitreizen, maar heeft geen goed zicht op het aantal ex-militairen dat die stap heeft gezet.
Minister van Defensie Kajsa Ollongren en premier Mark Rutte hebben al vaker benadrukt dat het niet verstandig is om naar Oekraïne te gaan. Het is gevaarlijk en de Nederlandse overheid kan je nauwelijks helpen. Daarom geldt er een negatief reisadvies. „Je kunt je beter in Nederland verdienstelijk maken”, voegt Defensie daar aan toe. Voor militairen die nog voor de krijgsmacht werken is het strikt verboden om mee te vechten in Oekraïne.
Drones lijken een doorslaggevende rol te gaan spelen in de oorlog in Oekraïne. Niet alleen vernietigen Turkse Bayraktar aanvalsdrones het ene Russische legervoertuig na het andere; ook hobbyisten doen volop mee.
Rusland blijft optreden tegen het verspreiden van onafhankelijke informatie op internet. De toezichthouder op de media Roskomnadsor heeft woensdag meer dan dertig sites geblokkeerd. Volgens het staatspersbureau Interfax is daaronder ook het onderzoeksplatform Bellingcat, dat steeds weer nieuwe onthullingen doet over het machtsapparaat in Moskou.
Bovendien werd de homepage van de Russische krant Novije Izvestija, die sinds 2016 alleen nog online te lezen is, op zwart gezet evenals een Russischtalige Israëlische nieuwssite. Later werd ook de website van de BBC onbereikbaar. „Dit is nog maar het begin van de reacties op een informatieoorlog die is ontketend door het Westen”, lichtte Maria Zacharova, woordvoerster van het Russisch ministerie van Buitenlandse Zaken, toe op Telegram.
Sinds het begin van de oorlog tegen Oekraïne drie weken geleden is het merendeel van de onafhankelijke media verboden. Bovendien werd een wet aangenomen die de verspreiders van „nepnieuws”, volgens de definitie van het Kremlin, jarenlange gevangenisstraffen en hoge boetes in het vooruitzicht stelt. Woensdag zijn volgens het nationaal onderzoekscomité ten minste drie rechtszaken aangespannen tegen mensen die het Russische leger op Instagram en andere sociale media in diskrediet zouden hebben gebracht door leugenachtige berichtgeving.
Nederlandse ziekenhuizen zijn bereid om patiënten van Oekraïense collega-instellingen over te nemen, maar het is nog niet bekend hoeveel ze er kunnen hebben. Dat zegt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) in reactie op een bericht van onder meer Skipr, de site met nieuws uit de gezondheidszorg. Het LCPS baseert dit op gesprekken met Regionale Overleggen Acute Zorg. Zorgminister Ernst Kuipers had gevraagd de mogelijkheden in ons land na te gaan. Het gaat nog om de eerste, zeer voorlopige inventarisatie.
De inventarisatie betreft uitsluitend mogelijkheden voor mensen die nu van ziekenhuizen in Oekraïne gebruik maken, maar daar niet kunnen blijven. Voor vluchtelingen die hier ziek worden zijn andere maatregelen getroffen.
De zorgministers van alle EU-lidstaten laten uitzoeken hoeveel en welke patiënten er van Oekraïne kunnen worden overgenomen. Het is nog niet bekend hoe groot de vraag zal zijn en welke lidstaten het beste welke patiënten kunnen opnemen. Het kan immers zijn dat het ene land meer capaciteit heeft aan zorg voor bepaalde patiënten dan andere.
Het is natuurlijk nog steeds druk in de zorg, want het aantal Covid-patiënten neemt nog toe. Maar dat maakt de bereidheid om Oekraïners te helpen niet minder. De eerste mensen zijn hier ook al. In het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie in Utrecht zijn maandag 25 Oekraïense kinderen met kanker aangekomen, samen met hun ouders of verzorgers.
Oekraïners die zonder de juiste papieren naar Nederland zijn gevlucht, kunnen zich via de Oekraïense ambassade in Den Haag laten registreren. En voor kinderen die nog geen eigen documenten hadden, komt er een aparte inschrijfprocedure bij de gemeenten. Dat heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken besloten.
Oekraïners mogen in principe ook zonder registratie in Nederland verblijven, maar gezien de bijzondere omstandigheden van de vluchtelingen wil de overheid toch dat ze zich laten registreren. Dat gebeurt in de Basisregistratie Personen (BRP). Dat was al mogelijk voor mensen met de juiste papieren, maar een oplossing voor mensen zonder documenten werd nog gezocht.
Oekraïners kunnen naar de ambassade om hun identiteit te laten verifiëren. Ze krijgen dan een certificaat waarmee ze zich kunnen laten inschrijven. Zonder documenten gebeurt dat volgens het ministerie vooralsnog niet.
Voor kinderen is er een andere procedure. Hun ouders kunnen naar het gemeentehuis om daar een verklaring onder ede of een belofte af te leggen waarna hun identiteit wordt vastgesteld, zegt de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Dat benadrukt wel dat het echt een uitzondering is voor de Oekraïense kinderen.
Vrouwen die uit Oekraïne vluchten lopen in Nederland het gevaar dat ze slachtoffer worden van mensenhandel. Zo zouden ze kunnen worden gedwongen tot prostitutie. „De eerste signalen van mensenhandel en uitbuiting bereiken ons helaas al. We zien het nog niet daadwerkelijk gebeuren, maar alle risico’s zijn aanwezig”, laat directeur Ina Hut van het Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel (CoMensha) weten.
Volgens Hut vragen mannen op sociale media al naar Oekraïense vrouwen voor in de seksindustrie. Ook zijn er alleenstaande mannen die op zoek zijn naar een Oekraïense vrouw om mee te trouwen. „En als er een trein met Oekraïense vluchtelingen aankomt, komen er mannen op het perron om de vrouwen heen staan om contact met ze te leggen. Mensenhandel ligt op de loer.”
Vluchtelingen zijn sowieso al kwetsbaar voor uitbuiting en mensenhandel, zegt Hut. Onder de Oekraïense vluchtelingen zijn vooral veel vrouwen en kinderen, omdat mannen van achttien tot zestig jaar oud het land niet mogen verlaten. Gastgezinnen worden gescreend, om te voorkomen dat de vluchtelingen terechtkomen bij mensen met verkeerde bedoelingen.
Het grootste gevaar lopen de Oekraïense vrouwen die aan de grens zijn opgehaald, door iemand die ze kennen of die ze juist helemaal niet kennen. Omdat ze Oekraïens zijn mogen ze hier meteen wonen en werken, maar ze staan niet altijd geregistreerd, dus de overheid weet niet dat ze hier zijn. „Die groep valt buiten de boot en is nog meer afhankelijk van anderen. Daar moeten we met zijn allen alert op zijn”, aldus Hut.
De Raad van Europa heeft Rusland met onmiddellijke ingang uit de verdragsorganisatie gezet. De raad, die de democratie en de rechtsstaat in Europa bewaakt, wil de Russische invasie in Oekraïne niet over zijn kant laten gaan. Rusland kondigde dinsdag zelf al aan uit de raad te stappen.
Rusland maakte sinds midden jaren negentig deel uit van de raad, die onder meer toeziet op het Verdrag voor de Rechten van de Mens. Nu het geen lid meer is en het verdrag gaat opzeggen kunnen gewone Russen niet langer hun recht halen bij het mensenrechtenhof in Straatsburg. Ook moeten ze vrezen dat Rusland de doodstraf, bij de toetreding in de ijskast gezet maar nooit afgeschaft, weer gaat uitvoeren.
De Nederlandse rechtszaak bij het Straatsburgse hof tegen Rusland om het neerhalen van MH17 kan wel doorgaan, laat Buitenlandse Zaken weten. Lopende zaken worden in principe afgemaakt. Ook al is de kans klein dat Rusland nu het geen lid meer is bijvoorbeeld een eventuele boete nog wil en zal betalen.
Over de precieze juridische en financiële gevolgen van het Russische vertrek beslissen de verantwoordelijk ministers van de nu nog 46 lidstaten pas volgende week, zegt de raad. Er is nooit eerder een lidstaat de deur gewezen.
De ministers zetten Rusland er na 26 jaar uit, op verzoek van onder meer de parlementaire vergadering van de raad. Dat gebeurde wel met pijn in het hart, zegt Eerste Kamerlid Tiny Kox, die de vergadering voorzit. „Maar het was nodig en ik ben blij dat we het hebben aangedurfd.” Hij is wel bezorgd over de nu nog weerlozere Russen en maant de raad om te blijven optrekken met mensenrechtenvoorvechters, democratische krachten en de vrije pers in Rusland.
Het afscheid van Rusland van de raad maakt een einde aan een decennialange worsteling met het zorgenkind. Moskou is talloze malen berispt en bestraft. Daarvan trok het land zich steeds minder aan.
De Raad van Europa, waartoe vrijwel alle Europese landen behoren tot de Kaukasus toe, staat los van de Europese Unie.
Volgens Oekraïne is bij een Russische raketaanval een groep burgers om het leven gekomen. Die wilde de belegerde Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol ontvluchten. De autoriteiten toonden foto’s en videobeelden van een zwartgeblakerd voertuig.
Onder de slachtoffers zouden ook kinderen zijn. Het precieze aantal doden moet nog worden vastgesteld. De afgelopen dagen konden duizenden burgers in voertuigen vertrekken uit de omsingelde stad via speciale vluchtroutes.
Theater
De Russen zouden ook een theater in de stad hebben gebombardeerd, waar zich honderden tot mogelijk zo’n duizend burgers schuilhielden. Ook hier was nog geen duidelijkheid over het aantal slachtoffers. Het stadsbestuur sprak op de berichtendienst Telegram over een vreselijke en onmenselijke daad.
Koningin Máxima raakte tijdens haar bezoek aan de RAI in Amsterdam duidelijk geëmotioneerd door alle verhalen. Een jonge vrouw vertelde de koningin, die volgens de Oekraïense vlag een geel pak met blauwe jas droeg, over de zware en lange tocht die zij en haar kinderen hadden afgelegd vanuit Oekraïne. Een uur eerder waren ze aangekomen met de trein vanuit Berlijn.
De vrouw vertelde geëmotioneerd dat haar man nog in Oekraïne is en dat ze geen contact met hem kan krijgen. Toen de vrouw het even te kwaad kreeg, pakte koningin Máxima haar hand vast. „Het is heel moeilijk”, zei ze via een Oekraïense tolk tegen de vrouw. „Heel erg bedankt dat je dit wilde delen.” Kort daarop moet ook de tolk, die zelf uit Oekraïne komt, even huilen. De kinderen, een jongetje van 10 en een meisje van 8, vertelden aan Máxima dat ze in vijf verschillende treinen hebben gezeten. Máxima stelde dat ze zich niet eens kan voorstellen hoe ‘nerve wracking’ dat moet zijn geweest. Ze hoopt dat de vrouw snel weer contact krijgt met haar man.
De koningin en burgemeester Femke Halsema liepen tijdens het bezoek de route die de vluchtelingen bij aankomst ook moeten volgen. Na het invullen van de aanmelding krijgen ze eten en drinken, de kinderen krijgen speelgoed en de honden een bakje water en voer. Ook is er gelegenheid om even te liggen en bij te komen van de lange reis.
Koningin Máxima schoof even aan bij een tafel waar een aantal vrouwen zit met hun kinderen. Die zaten te kleuren, terwijl een van de vrouwen foto’s van thuis liet zien. De sfeer is, ondanks de zwaarte van de verhalen, ontspannen. Er werd zelfs even gelachen, toen Máxima een tekening van een meisje kreeg en er vervolgens in vier verschillende talen - in het Russisch, Engels, Oekraïens en Nederlands - bedankt werd gezegd door de twee. Om haar heen werd druk gespeeld, geskateboard en met knuffels gegooid. Aan de muren hangen tekeningen. De onschuldigheid van de kinderen maakt de pijn af en toe iets lichter, zo besloot één van de Oekraïense vrouwen.
De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan heeft gebeld met generaal Nikolaj Patroesjev, secretaris van de Russische veiligheidsraad. Het is de eerste keer dat de landen elkaar op dit hoge niveau spreken sinds de Russische invasie van Oekraïne.
Sullivan heeft volgens het Witte Huis onder meer gezegd dat Rusland met nieuwe sancties te maken zal krijgen en Oekraïne meer Amerikaanse hulp zal ontvangen. Ook zei hij tegen Patroesjev dat de aanvallen op Oekraïense steden en dorpen moeten stoppen als Moskou serieus is over diplomatie.
Delegaties van de Russische en Oekraïense regering zijn bezig met onderhandelingen over de oorlog. Patroesjev wil dat de Verenigde Staten Oekraïne aanmoedigt een diplomatieke oplossing te vinden in het conflict, verklaart de Russische veiligheidsraad. Die meldt ook dat het gesprek plaatsvond op initiatief van Washington.
Rusland moet onmiddellijk alle militaire activiteiten in Oekraïne stoppen, eist het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Dat is het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Naties. Uitspraken van de rechters zijn bindend, maar het hof kan landen niet dwingen zich aan de uitspraak te houden.
Rusland mag de pro-Russische separatisten in de regio’s Donetsk en Loehansk ook niet helpen, bepaalde het Internationaal Gerechtshof. Dertien van de vijftien rechters stemden voor de uitspraak. De twee tegenstemmers kwamen uit Rusland en China.
De zaak was aangespannen door Oekraïne. Rusland had Oekraïne beschuldigd van genocide op de Russischtalige inwoners van het land. Vervolgens erkende Moskou de onafhankelijkheid van Donetsk en Loehansk, en kort erna begon de invasie. Oekraïne wilde dat de rechters zouden vaststellen dat er geen sprake was van genocide en dat Rusland dus geen geldige reden had om de oorlog te beginnen, maar het Internationaal Gerechtshof ging verder.
In een eerste reactie noemde de Oekraïense president Volodimir Zelenski de uitspraak „een volledige overwinning” en hij zei dat „het negeren van de opdracht Rusland nog verder zal isoleren”.
Rusland zelf deed niet mee aan de zaak. Het land ontbrak toen Oekraïne zijn verhaal vertelde en gaf ook geen weerwoord.
Poolse officieren van justitie hebben al meer dan driehonderd getuigenverklaringen verzameld als onderdeel van een onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden in Oekraïne na de Russische invasie. Dat heeft de Poolse minister van Justitie Zbigniew Ziobro woensdag gezegd tijdens een persconferentie met Karim Khan, hoofdaanklager bij het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag.
Volgens Ziobro hebben zijn medewerkers ooggetuigen gesproken en hun bevindingen en verklaringen opgenomen die mogelijk kunnen leiden tot een rechtszaak. „Ze beschreven specifieke misdrijven en wandaden die hebben plaatsgevonden in verband met de Russische aanval op Oekraïne”, aldus Ziobro.
Rusland ontkent burgers als doelwit te hebben genomen tijdens de „speciale militaire operatie” in Oekraïne.
De Nederlandse financiële sector heeft in totaal voor ongeveer 11,4 miljard euro aan Russische aandelen en obligaties in bezit en leningen uitstaan in Rusland of bij Russische klanten. Dat lijkt veel, maar in het grote geheel is het financiële risico dat banken, verzekeraars en pensioenfondsen lopen door de internationale sancties tegen Rusland daarmee beperkt, laat De Nederlandsche Bank (DNB) weten.
Volgens cijfers van de toezichthouder gaat het om een kwart procent van alle beleggingen en leningen van de Nederlandse financiële sector. Banken zijn goed voor 5,8 miljard euro van het genoemde bedrag, waarbij is gekeken naar de situatie in het laatste kwartaal van vorig jaar.
Dat laatste cijfer betreft waarschijnlijk vooral leningen van ING. Die bank heeft eerder zelf al laten weten voor 5,3 miljard euro aan leningen verstrekt te hebben aan Russische klanten. ING heeft ook aangekondigd geen nieuwe zaken meer te doen met Russische bedrijven vanwege de Russische inval in Oekraïne. Rabobank sprak op zijn beurt van 400 miljoen euro aan banden met de Russische markt en bij ABN AMRO werd in het jaarverslag een bedrag genoemd van 50 miljoen euro.
Om de Oekraïners een hart onder de riem te steken, heeft een Urker schoolklas een Oekraïens lied aangeleerd.
Aanhangers van complottheorieën over corona blijken op sociale media ook vaak op de hand van Rusland en Poetin. Onzinverhalen over Oekraïne worden geslikt als zoete koek.
Het cao-overleg tussen werkgevers en vakbonden verloopt komende tijd waarschijnlijk „stroever” als gevolg van de oorlog in Oekraïne. AWVN, naar eigen zeggen de belangrijkste adviseur van Nederlandse werkgevers voor arbeidsvoorwaarden, zegt dat de focus van vakbonden op loonsverhogingen zich slecht verhoudt met de voor veel bedrijven snel oplopende energiekosten en de toenemend onzekere vooruitzichten.
De huidige economische situatie en geopolitieke ontwikkelingen, met daarbij ook de twijfels over levering van brandstoffen en oplopende prijzen van graan, voeding, microchips en grondstoffen, zorgen volgens AWVN voor veel onzekerheid. „Bedrijven draaien nu goed, maar het is onduidelijk of dat straks ook nog zo is”, legt een woordvoerder uit. Dat maakt het volgens hem lastiger om afspraken te maken voor de toekomst. „Een cao geldt vaak een of twee jaar en een loonsverhoging kan je niet zomaar terugdraaien.”
Koningin Máxima heeft woensdag samen met burgemeester Femke Halsema van Amsterdam een bezoek gebracht aan de opvang voor Oekraïense vluchtelingen in de RAI in Amsterdam. De koningin sprak met de Oekraïners over de situatie in hun land, de reis naar Nederland en het contact met hun dierbaren die nog in Oekraïne zijn.
Afgelopen donderdag werden de eerste 200 vluchtelingen opgevangen in de RAI. Bij het zogenoemde Humanitarian Service Point kunnen ze bijkomen van hun reis, worden ze geregistreerd, krijgen ze een medische check en eten en drinken. Vrijwilligers van het Rode Kruis helpen bij de opzet en uitvoering hiervan en bieden de mensen een luisterend oor. Vanuit de RAI krijgen de Oekraïners een plek aangeboden waar ze langer kunnen verblijven.
De koningin sprak ook met vrijwilligers van het Rode Kruis. Tijdens een rondleiding vertelden zij hoe ze de Oekraïeners een warm en zo soepel mogelijk welkom proberen te geven. Tot slot gingen Máxima en Halsema om de tafel met medewerkers van het Rode Kruis, het Leger des Heils, Vluchtelingenwerk Nederland en Takecarebnb, de organisatie die vluchtelingen en gastgezinnen aan elkaar koppelt.
Ongeveer 1800 van de tweeduizend bedden voor Oekraïense vluchtelingen in de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland zijn gevuld. Van die bedden staan er 1400 in de stad Amsterdam, zo vertelde Renger Visser, directeur inkomen van de gemeente Amsterdam, tijdens een bezoek van koningin Máxima en burgemeester Femke Halsema aan de RAI.
In de RAI worden Oekraïense vluchtelingen opgevangen, geregistreerd en krijgen ze te eten en te drinken. Vanuit daar krijgen ze een plek aangeboden waar ze voor langere tijd kunnen verblijven. Vorige week woensdag kwamen de eerste Oekraïners aan in de RAI. „In de eerste week kwamen er relatief veel jongeren die graag willen werken, die gelijk vroegen: ik ben ingenieur, is er een baan?”, aldus Visser in gesprek met Halsema en Máxima.
Zondag waren er ruim duizend Oekraïners aangekomen in de RAI. Hoeveel dat er nu zijn, is nog niet duidelijk. Volgens een woordvoerder van de locatie komen mensen 24 uur per dag aan. Vanaf Amsterdam Centraal worden zij met bussen van vervoersbedrijf GVB naar de RAI gebracht.
Wie denkt dat de roep om een hoger defensiebudget snel resulteert in meer militair materieel, komt bedrogen uit. „Het zijn geen broodjes die je bij de bakker haalt.”
Door de Russische dreiging klinkt in Den Haag de roep om Defensie sneller te versterken. Maar dat is vlotter gezegd dan gedaan. Duitsland liet deze week weten F-35-gevechtsvliegtuigen te willen kopen, ter vervanging van de vijftig jaar oude Tornado’s. Dat past in het Duitse plan om de krijgsmacht te vernieuwen en uit te breiden. Er is 100 miljard euro vrijgemaakt.
Rusland en China willen hun financiële berichtensystemen beter op elkaar gaan afstemmen. Daarmee zou Rusland mogelijk een alternatief krijgen voor het bekende interbancaire SWIFT-systeem waar een aantal Russische banken nu van is afgesloten vanwege de Russische inval in Oekraïne. Door de ingestelde sancties zijn de mogelijkheden van de financiële instellingen om geld buiten Rusland te brengen beperkt.
Het door de Russische centrale bank ontwikkelde berichtensysteem SPFS moet binnenlands interbancair verkeer al mogelijk maken. Het systeem geeft evenwel beperkingen op het gebied van timing, omvang en complexiteit van de transacties die het kan verwerken. Een aansluiting op het Chinese CIPS-betalingsplatform wordt als optie gezien om de SWIFT-ban te omzeilen. Het Chinese platform kan echter alleen worden gebruikt voor de afwikkeling van betalingen in yuan.
„Om de risico’s in verband met de handhaving van de handelsomzet weg te nemen, moet een samenwerking tot stand worden gebracht tussen het Russische en het Chinese financiële berichtensysteem”, aldus Anatoly Aksakov, hoofd van de financiële commissie in het lagerhuis van het Russische parlement. „Ik weet dat daaraan wordt gewerkt.”
Aksakov zei dat de handel tussen Rusland en China in januari-februari met meer dan 40 procent was toegenomen en dat deze handelsrelatie verder zou moeten groeien. Het Russische ministerie van Financiën zei dat Moskou Chinese yuan uit zijn buitenlandse reserves zal gebruiken nadat de toegang tot de dollar en euro werd geblokkeerd.
Ondertussen geven sommige Russische banken betaalkaarten uit met behulp van het Chinese UnionPay-systeem. Door de sancties kunnen Russen in het buitenland al geen transacties meer doen via kaarten van de Amerikaanse bedrijven Visa en Mastercard.
De Poolse autoriteiten geven vluchtelingen uit Oekraïne vanaf woensdag burgerservicenummers. Daarmee krijgen de Oekraïners toegang tot sociale voorzieningen en uitkeringen. Ook wordt het makkelijker voor ze om een baan te vinden.
Bijna 1,9 miljoen Oekraïners zijn naar Polen gevlucht na het uitbreken van de oorlog in hun thuisland. Een deel reist door naar andere landen in Europa, waardoor niet duidelijk is hoeveel er nog in Polen zijn. Volgens de Verenigde Naties hebben in totaal zo’n 3,06 miljoen mensen Oekraïne verlaten.
Het lijkt erop dat de vluchtelingenstroom uit Oekraïne kleiner wordt, maar nog steeds verlaten dagelijks vele tienduizenden mensen het land. De landen rond Oekraïne proberen voedsel, sociale voorzieningen en onderwijs te regelen voor enorme groepen vluchtelingen.
Zo’n 54.000 Oekraïense kinderen staan nu ingeschreven bij Poolse scholen. Dat is slechts een fractie van alle minderjarigen die door de oorlog op de vlucht zijn geslagen. UNICEF, de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties, heeft gezegd dat van alle vluchtelingen ongeveer 1,4 miljoen kind zijn.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft het Amerikaanse parlement herinnerd aan de terreuraanvallen van 11 september 2001 op de Verenigde Staten. Hij wilde daarmee zijn eis voor meer militaire steun kracht bijzetten, na de bloedige Russische invasie in Oekraïne drie weken geleden.
Via een onlineverbinding vanuit de belaagde Oekraïense hoofdstad Kiev sprak de president het Congres toe. Zelenski wees ook op de Japanse verrassingsaanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor eind 1941. Door die klap raakten de Verenigde Staten betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. Zelenski herhaalde zijn eis dat er een vliegverbod boven Oekraïne moet komen zodat de Russen niet vanuit de lucht kunnen aanvallen. „Rusland veranderde de Oekraïense lucht in een bron des doods voor duizenden mensen.”
Zelenski richtte zich ook tot zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden: „Ik wens dat u de leider van de wereld bent. De leider van de wereld zijn betekent de leider van de vrede te zijn.” Deze oorlog gaat niet alleen over Oekraïne, aldus de president. Het Oekraïense volk vecht ook voor de „waarden van Europa en de wereld”, zei Zelenski in zijn speech, die door waarnemers als somber werd bestempeld.
De Oekraïense leider werd met een staande ovatie begroet. Hij sprak eerder al tot onder meer het Europese, het Britse en het Canadese parlement.
China spreekt zich niet helder uit over de oorlog in Oekraïne. Peking vindt dat de soevereiniteit van het land moet worden gerespecteerd, maar heeft ook begrip voor Rusland. Zeven vragen en antwoorden over de opstelling van China.
Nederlandse voedselverwerkende bedrijven zijn naarstig op zoek naar alternatieven voor zonnebloemolie, geeft de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) aan. De voorraden daarvan zijn goed voor nog zo’n vier tot zes weken en daarna is het op. Dat komt door de oorlog in Oekraïne, dat een grote producent van plantaardige olie is.
„We gaan dat op twee manieren merken”, stelt een woordvoerder van de brancheorganisatie. „Ten eerste zal het zonnebloemolieschap in de supermarkt leeg raken.” Daarnaast zal zonnebloemolie ook uit allerlei producten verdwijnen. „Producenten zijn nu al op zoek naar alternatieven. Zonnebloemolie wordt gebruikt om bijvoorbeeld chips en friet in te frituren, maar zit ook in margarine, koekjes en in babyvoeding. Het is heel veelzijdig.”
Alternatieven zouden bijvoorbeeld raapzaadolie, lijnzaadolie of palmolie kunnen zijn, legt de zegsman uit. Wat werkt hangt af van het product en de manier waarop de olie wordt gebruikt. Bovendien moeten ook de etiketten en verpakkingen aangepast worden als er geen zonnebloemolie, maar een ander product wordt gebruikt. Dat heeft namelijk gevolgen voor de ingrediëntenlijst, maar eventueel ook voor de voedingswaarde.
De overstap naar andere ingrediënten en het aanpassen van de verpakking kost bedrijven geld en levert onvermijdelijk hogere prijzen op. „De vraag naar die alternatieven neemt toe en die worden dus ook duurder. De mate waarin bedrijven zelf alle prijsverhogingen kunnen opvangen is beperkt”, aldus de woordvoerder. Overigens worden ook verschillende verpakkingsmaterialen als blik en karton duurder door de oorlog in Oekraïne.
Oekraïne houdt voortaan elke dag een minuut stilte voor de slachtoffers van de Russische invasie. De Oekraïense president Volodimir Zelenski wil dat elke ochtend om 09.00 uur plaatselijke tijd de Oekraïners worden herdacht „die hun leven hebben gegeven”, zowel soldaten als burgers.
De minuut is bedoeld voor „iedereen die nog in leven had kunnen zijn als Rusland deze oorlog niet was begonnen”, aldus de 44-jarige leider in een videoboodschap op sociale media.
Hij noemde Rusland een terroristische staat die internationaal een paria zou moeten worden. „De Russische staat is veranderd in een openlijke terrorist en schaamt zich daar niet voor”, aldus Zelenski. Hij wees daarbij ook op ontvoeringen van burgemeesters en afgevaardigden in de door Rusland bezette gebieden en op een gijzeling van honderden werknemers in een ziekenhuis in de belegerde havenstad Marioepol.
In ’s-Gravenpolder speelt de oorlog in Oekraïne nauwelijks een rol bij hun stemgedrag voor de gemeenteraadsverkiezingen, zeggen de mensen op straat. „Het is verschrikkelijk wat daar gebeurt, maar het heeft niets te maken met lokale politiek.”
Een groep Russische softwareontwikkelaars heeft een Russisch sociaal netwerk gericht op foto’s aangekondigd. De dienst, die Rossgram gaat heten, moet een vervanger worden voor Instagram. Dat Amerikaanse sociale netwerk is sinds vorige week verboden in Rusland nadat het door Moskou op een lijst van extremistische organisaties werd geplaatst.
De ontwikkelaars van Rossgram zeggen al voorbereid te zijn geweest op een mogelijk verbod op Instagram. Daarom kunnen ze hun alternatief zo snel online hebben. Ten opzichte van Instagram biedt Rossgram ook de mogelijkheid om via crowdfunding geld op te halen en kunnen gebruikers foto’s plaatsen waarvoor betaald moet worden.
De afgelopen tijd zijn in Rusland verschillende alternatieven voor buitenlandse diensten en producten verschenen. Het land heeft in VKontakte al langer een rivaal voor Facebook, maar in november kwam Gazprom Media ook met Yappy dat een Russisch antwoord op TikTok moet zijn. Staatsbedrijf Rostec lanceerde bovendien een eigen smartphone.
De Britse regering heeft 5500 visumaanvragen van Oekraïense vluchtelingen goedgekeurd. Het gaat om Oekraïners die een beroep kunnen doen op een verblijf in het Verenigd Koninkrijk omdat ze er familie hebben.
De vluchtelingen mogen drie jaar in het Verenigd Koninkrijk blijven, waar ze gedurende die periode mogen werken en studeren. De regering in Londen is zwaar bekritiseerd omdat niet alle Oekraïners een visum kunnen krijgen en vanwege het slome visumproces. Om de verzoeken sneller af te handelen kunnen aanvragen nu ook online worden ingediend.
De Oekraïners kunnen na aankomst worden gehuisvest bij Britten die hun woning beschikbaar stellen. De overheid is deze week een programma gestart voor de huisvesting van de vluchtelingen. Burgers kunnen zich daarvoor aanmelden als ze minstens zes maanden onderdak kunnen bieden. Per maand krijgen ze daarvoor een vergoeding van 350 pond (circa 415 euro).
Koningin Elizabeth weigert drie 17e-eeuwse zwaarden uit de Britse koninklijke collectie uit te lenen aan het Kremlin Museum in Moskou. Een afspraak om de kunststukken uit te lenen, is ingetrokken, meldt een woordvoerder van de koninklijke collectie aan The Guardian.
De tentoonstelling waar de zwaarden naartoe zouden gaan, wordt gesponsord door Alisher Usmanov, een omstreden Russische oligarch. Usmanov is goed bevriend met de Russische president Vladimir Poetin, die een aantal weken geleden Oekraïne binnenviel.
Koningin Elizabeth heeft eerder haar steun aan Oekraïne betuigd door middel van een financiële donatie. Ook haar zoon Charles, zijn vrouw Camilla, kleinzoon William en zijn vrouw Catherine scharen zich openlijk achter het land.
De Oekraïense regering heeft nog geen nieuwe afspraken met Rusland kunnen maken over humanitaire corridors vanuit belegerde steden. Het is niet duidelijk of woensdag nog mensen zullen worden geëvacueerd uit bijvoorbeeld Marioepol en Izium.
Inwoners van die twee steden kunnen onmogelijk veilig naar andere plekken worden gebracht, stelt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek in een video. Zij laat ook weten dat er wordt gewerkt aan manieren om voedsel en medicijnen te leveren aan door Rusland veroverde steden.
In de afgelopen dagen waren telkens wel afspraken gemaakt over vluchtroutes. Zo lukte het na mislukte pogingen om voor het eerst burgers uit het zwaar getroffen Marioepol te evacueren. Veresjtsjoek heeft Russische troepen ervan beschuldigd zich niet aan eerdere afspraken voor de corridors te houden door onder meer bussen en verzamelpunten te beschieten.
Het is de hoogste tijd voor een strategisch voedselbeleid in Europa. Die mening kwam dinsdag keer op keer naar voren tijdens een digitaal rondetafelgesprek over de oorlog in Oekraïne, georganiseerd door land- en tuinbouworganisatie LTO.
De premiers van Polen, Slovenië en Tsjechië zijn na hun bezoek aan de Oekraïense hoofdstad Kiev veilig teruggekeerd in Polen, meldt een woordvoerder van de Poolse regering.
Mateusz Morawiecki (Polen), Janez Jansa (Slovenië) en Petr Fiala (Tsjechië) gingen dinsdagochtend met de trein naar Oekraïne om steun aan de regering in Kiev te betuigen. Zij waren de eerste regeringsleiders die het land bezochten sinds het begin van de Russische inval op 24 februari. De premiers hadden ’s avonds na hun lange treinreis een ontmoeting met de Oekraïense president Volodimir Zelenski en hun Oekraïense ambtsgenoot Denis Sjmihal.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov ziet hoop op een compromis in de onderhandelingen met Oekraïne. Die worden deze week naar het zich laat aanzien dagelijks online gehouden en moeten ook woensdag verder gaan. Lavrov baseert zich volgens Russische media op zijn delegatie, die stelt dat de onderhandelingen vanzelfsprekend moeilijk zijn, maar dat er een kans op een compromis in het verschiet ligt.
Sommige leden van de Oekraïense delegatie denken er net zo over, volgens Lavrov. Hij wees erop dat de Oekraïense president Volodimir Zelenski pas interessante uitspraken heeft gedaan. Zelenski zei bijvoorbeeld dat hij vindt dat de standpunten van de partijen nu realistischer geworden zijn. De eerste gespreksronde van de delegaties was 28 februari in het zuidoosten van Belarus, enkele dagen na het begin van de Russische aanval op Oekraïne. De partijen wisselden destijds voornamelijk eisen en ultimatums uit. Dinsdag zei Zelenski dat de Oekraïners zich moeten realiseren dat hun land geen lid van de NAVO wordt.
Volgens een Russische onderhandelaar, Vladimir Medinski, gaat het erg traag in de gesprekken en wil Rusland oprecht zo snel mogelijk vrede. Rusland heeft daarvoor „een vreedzaam, vrij, onafhankelijk en neutraal Oekraïne nodig, dat dus geen lid is van een militair bondgenootschap, geen NAVO-lid is”. Het eerdere streven van Oekraïne om lid van het westerse bondgenootschap te worden, was een doorn in het oog van de Russische president Vladimir Poetin. Die wil niet dat nog meer voormalige Sovjet-republieken NAVO-lid worden. Hij ziet dat als een vijandige houding van het Westen en een bedreiging voor de veiligheid van Rusland.
Duitsland ziet steeds meer Oekraïense vluchtelingen het land binnenkomen. Sinds 24 februari zijn er bijna 175.000 geregistreerd, aldus het ministerie van Binnenlandse Zaken. Het gaat hierbij alleen om de mensen die de politie tegenkomt bij bijvoorbeeld grenscontroles en in treinen.
De Duitse autoriteiten denken dat het werkelijk aantal vluchtelingen aanzienlijk hoger ligt. Er zijn namelijk geen vaste grenscontroles binnen de Europese Unie, waar Oekraïners bovendien geen visum voor nodig hebben. Daardoor heeft Duitsland geen precieze cijfers van hoeveel vluchtelingen in het land zijn en hoeveel er via Duitsland doorreizen naar andere landen.
Minstens vijfhonderd inwoners van de noordoostelijke stad Charkov zijn gedood sinds het begin van de Russische invasie op 24 februari, melden de regionale hulpdiensten. De tweede stad van Oekraïne wordt zwaar onder vuur genomen door het Russische leger.
De burgemeester van Charkov maakte dinsdag bekend dat meer dan zeshonderd gebouwen in de stad waren vernietigd. „Scholen, kinderdagverblijven, ziekenhuizen en klinieken zijn verwoest. Het Russische leger schiet constant vanaf de grond en vanuit de lucht”, zei hij op nationale televisie.
De informatie uit Charkov is niet onafhankelijk geverifieerd. Rusland ontkent aanvallen op burgerdoelen uit te voeren. De stad telde voor het uitbreken van de oorlog ongeveer 1,4 miljoen inwoners. Het is niet duidelijk hoeveel daarvan nog in Charkov zijn en hoeveel mensen zijn gevlucht.
Autoproducent BMW verwacht dit jaar minder winst per auto te boeken dan in 2021. Dat komt door problemen in de leveringsketen als gevolg van de oorlog in Oekraïne, maar ook door de tik die de wereldeconomie naar verwachting krijgt. BMW heeft last van hogere inkoopprijzen van materialen, maar ook worden er onderdelen gemaakt in Oekraïne. Doordat dit niet langer kon moest het Duitse bedrijf verschillende fabrieken al stilleggen.
Vorig jaar haalde BMW een operationele winstmarge van ruim 10 procent door zich onder meer te richten op de duurdere modellen en luxueuze uitrustingen. Dit jaar denkt het bedrijf tussen de 7 en 9 procent uit te komen. De totale winst van BMW, waar ook de motorfietsentak bij is gerekend, komt naar verwachting wel „aanzienlijk hoger” uit. Dat komt mede omdat een eerder samenwerkingsverband in China nu volledig eigendom is van BMW.
Ondanks de oorlog denkt BMW net als vorig jaar op zo’n 2,5 miljoen afgeleverde auto’s uit te komen. De problemen met de kabelbomen, op maat gemaakte strengen met duizenden elektrische kabels, uit Oekraïne lijken grotendeels opgelost door productie naar andere plaatsen over te hevelen. Het tekort aan computerchips houdt nog wel aan, tot zeker na de zomer, verwacht het bedrijf uit Beieren.
BMW geeft verder aan dit jaar naar verwachting vijftien volledig elektrische automodellen te produceren, waaronder de nieuwe i7 sedan.
Eerder gaf de automaker al aan voor dit jaar te rekenen op een verdubbeling van de verkoop van elektrische auto’s ten opzichte van vorig jaar.
Circa 20.000 inwoners van de belegerde Oekraïense havenstad Marioepol zijn er in geslaagd in particuliere voertuigen weg te vluchten. Een topman in het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken zei dit woensdag. Volgens de Oekraïense regering is er tekort aan vrijwel alles in de stad en moeten zeker 200.000 burgers er snel weg via humanitaire corridors die een veilige uittocht moeten bieden.
Marioepol aan de Zee van Azov wordt al circa twee weken belegerd door pro-Russische milities uit het oosten van Oekraïne en de Russische strijdkrachten. Die stellen dat de verdedigers niet willen dat burgers weggaan, omdat dit een grote aanval op de stad door de belegeraars makkelijker zou maken. Oekraïne stelt dat de Russen de evacuaties belemmeren.
De stad wordt onder meer verdedigd door extreemrechtse milities die in de ogen van de Oost-Oekraïense separatisten oorlogsmisdadigers zijn. In de afgescheiden pro-Russische regio is volgens het Russische staatspersbureau RIA Novosti een plan om een eigen ‘internationaal tribunaal’ op te richten om „de nationalistische Oekraïense oorlogsmisdadigers” te berechten, zoals dat na de tweede Wereldoorlog in Neurenberg met nazi’s uit Duitsland is gebeurd. De internationale tribunalen in Den Haag of het Europese Hof voor de Rechten van de Mens zouden partijdig en anti-Russisch zijn.
De Russische president Vladimir Poetin Oekraïne gaf afgelopen maand als reden voor het aanvallen van Oekraïne de vervolging en uitroeiing van etnische Russen in vooral het oosten van Oekraïne. Het Internationaal Hof van Justitie van de VN doet woensdagmiddag uitspraak over de rechtsgeldigheid van die genocideclaim die het Kremlin als voornaamste excuus voor de inval in Oekraïne heeft aangevoerd. De zaak voor het internationale gerechtshof in Den Haag is aangespannen door Oekraïne.
Rusland heeft tot 40 procent van de eenheden verloren die het naar Oekraïne stuurde voor de invasie van zijn buurland eind februari, zei de generale staf van het Oekraïense leger woensdag in zijn dagelijkse nieuwsbulletin. De troepen zijn ofwel volledig vernietigd of hebben hun gevechtscapaciteiten verloren, aldus het leger, dat geen concrete cijfers of bewijzen gaf.
Rusland heeft niet gereageerd op de Oekraïense beweringen. Wel zou het land nadrukkelijk soldaten hebben gerekruteerd in Syrië. En met succes, volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten hebben tot wel 40.000 Syriërs, merendeels soldaten van het Syrische leger en militieleden, zich bij het Russische leger gemeld. Van alle aanmeldingen zijn er volgens de monitor op dit moment zo’n 22.000 goedgekeurd. Deze groep is voor zover bekend nog niet aangekomen in Oekraïne.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski spreekt woensdag het Amerikaanse Congres toe via een onlineverbinding. Hij hield op 5 maart al een videotoespraak tot bijna driehonderd Amerikaanse parlementariërs. Het Congres keurde onlangs een pakket van 13,6 miljard dollar goed voor hulp aan Oekraïne.
De toespraak werd maandag aangekondigd door de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, en de Democratische Senaatsleider Chuck Schumer. De twee zeiden onder de indruk te zijn van de Oekraïense bevolking, die „uitzonderlijke moed, weerstand en vastberadenheid” toont.
Zelenski heeft zich met succes in de media opgeworpen als heldhaftig verdediger van zijn land tegen een agressieve aanvaller, Rusland. In heel de wereld, vooral de westerse, is er sympathie voor zijn zaak gerezen. Dit terwijl Rusland nauwelijks bijval krijgt, enkel wat steunbetuigingen uit Belarus en Syrië en wat bemoedigingen van oude bondgenoten zoals Cuba en Venezuela.
De toespraak staat gepland voor woensdagmiddag 14.00 uur Nederlandse tijd.
Defensieminister Kajsa Ollongren en haar collega’s van de andere NAVO-landen treffen elkaar opnieuw op het hoofdkwartier in Brussel om over de Russische oorlog tegen Oekraïne te overleggen. De lidstaten overleggen koortsachtig nu het bloedvergieten blijft toenemen en Moskou volgens NAVO-chef Stoltenberg mogelijk zelfs chemische wapens wil inzetten. Ze willen de oostelijke lidstaten die zich bedreigd voelen door de opmars van Rusland versterken, maar blijven volhouden dat ze zich niet in de oorlog zelf mengen, zeggen diplomaten.
Oekraïne, nu bijna drie weken in oorlog en steeds verder in het nauw, zal opnieuw bepleiten dat te veranderen en de NAVO vragen bijvoorbeeld Russische vliegtuigen uit het Oekraïense luchtruim te weren. De Oekraïense defensieminister belt ’s ochtends in, als de NAVO-ministers bespreken wat hun nu meteen te doen staat. Ook andere bevriende niet-leden Zweden, Finland en Georgië en EU-buitenlandchef Josep Borrell schuiven aan.
Maar zo’n no fly-zone is voor de NAVO onbespreekbaar, maakte de Amerikaanse ambassadeur bij het militaire bondgenootschap dinsdag nog eens duidelijk. Evenals een NAVO-vredesmissie, zoals Polen opperde. NAVO-landen kunnen eigener beweging Oekraïne met bijvoorbeeld wapens helpen zich te verdedigen. Maar de alliantie moet buiten het conflict blijven, is het stellige voornemen.
De verdediging van de eigen lidstaten, dáárvoor is de NAVO tenslotte bedoeld, blijft secretaris-generaal Stoltenberg maar herhalen. ’s Middags bespreken de dertig bondgenoten daarom de versterking op langere termijn van de ‘oostflank’ van de westerse alliantie, waar de vrees voor Rusland groeit. De militaire leiding van de NAVO zal opdracht krijgen daartoe plannen uit te werken.
Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag doet woensdag uitspraak in een zaak die Oekraïne heeft aangespannen tegen Rusland. Het gaat over de rechtvaardiging van Rusland om het buurland binnen te vallen. Oekraïne wil dat de rechters vaststellen dat Moskou geen wettelijke basis had voor de invasie.
Rusland heeft Oekraïne beschuldigd van genocide (volkenmoord) op Russischtalige, pro-Russische inwoners van de afvallige regio’s Donetsk en Loehansk, in het oosten van Oekraïne. Moskou besloot eerst de onafhankelijkheid van die twee regio’s te erkennen en viel daarna Oekraïne binnen. Volgens Rusland was de inval (”speciale militaire operatie”) gerechtvaardigd om de inwoners te beschermen.
Oekraïne zegt dat er helemaal geen genocide was en wil dat de VN-rechters vaststellen dat Rusland daarom „geen enkele wettelijke basis had om actie in en tegen Oekraïne te ondernemen om genocide te voorkomen en te bestraffen”.
Het Internationaal Gerechtshof behandelde de zaak vorige week. Oekraïne kwam eerst aan het woord. Rusland kreeg een dag later de kans om daar op te reageren, maar doet niet mee aan de hoorzittingen.
Het Internationaal Gerechtshof is het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Naties. Het is gevestigd in het Vredespaleis in Den Haag. De rechters buigen zich in deze zaak alleen over de aanloop naar de Russische invasie, niet over de invasie en de oorlog zelf. De aanklager van het Internationaal Strafhof, ook in Den Haag, onderzoekt wel of tijdens de invasie oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd.
De VS zullen nog eens 186 miljoen dollar aan humanitaire hulp verstrekken aan vluchtelingen die de oorlog in Oekraïne zijn ontvlucht, zei minister Antony Blinken van Buitenlandse Zaken dinsdag. Sinds het begin van de oorlog hebben de VS bijna 293 miljoen dollar aan humanitaire hulp aan Oekraïne verstrekt, voegde Blinken toe. Dat maakt het land volgens hem „de grootste donor van humanitaire hulp aan Oekraïne”.
De aanvullende Amerikaanse humanitaire hulp is bedoeld voor vluchtelingen in de buurlanden van Oekraïne. De hulp behelst onder meer voedselvoorziening, veilig drinkwater, onderdak en gezondheidszorg en zal verleend worden met „de steun van onze internationale en niet-gouvernementele partners”, aldus Blinken.
De Amerikaanse Senaat heeft dinsdag unaniem een resolutie aangenomen waarin de Russische president Vladimir Poetin wordt bestempeld als oorlogsmisdadiger.
De resolutie moedigde het Internationaal Strafhof in Den Haag en andere landen aan om zich op het Russische leger te richten bij elk onderzoek naar oorlogsmisdaden die zijn gepleegd tijdens de Russische invasie van Oekraïne.
De Amerikaanse president Biden zal naar verwachting woensdag de Oekraïense regering meer dan 1 miljard dollar aan nieuwe militaire hulp toezeggen, meldt The Wall Street Journal. Het zal vermoedelijk gaan om het soort militair materieel dat Oekraïne zegt het meest nodig te hebben in hun strijd tegen het Russische leger: anti-pantser- en luchtafweersystemen, inclusief draagbare luchtverdediging, zoals Javelins en Stingers.
Nagenoeg gelijktijdig bericht The New York Times dat Oekraïense functionarissen van plan zijn om de VS woensdag een lijst te presenteren van militair materieel dat ze nodig hebben, waaronder bewapende drones en mobiele luchtverdedigingssystemen. Dat meldt de krant op basis van gesprekken met twee Europese diplomaten die over het verzoek zijn geïnformeerd.
De Oekraïners zullen hun verzoek volgens The New York Times doen wanneer de Oekraïense president Volodimir Zelenski woensdag het Congres toespreekt, stelt de krant. Die toespraak, waarin Zelenski naar verwachting zelf ook om extra militaire hulp zal vragen, vindt woensdag om 14.00 uur Nederlandse tijd plaats via een onlineverbinding. De kans is dus groot dat de VS het verzoek gaan inwilligen.
Zelenski hield op 5 maart al een videotoespraak met 280 Amerikaanse parlementariërs als toehoorder. Hij deed toen een oproep om vliegtuigen te leveren om de Russische aanval te kunnen keren. Het Congres keurde onlangs een pakket van 13,6 miljard dollar goed voor hulp aan Oekraïne.
Bouwprojecten kunnen in de knel komen door de oorlog in Oekraïne, waarschuwt ABN AMBO in een nieuw rapport over bouwmaterialen. Door de stijgende energieprijzen werd het duurder om bouwmaterialen te produceren en stegen de kosten hiervan al sinds medio vorig jaar. In combinatie met een lager consumentenvertrouwen kunnen deze ontwikkelingen volgens de bank leiden tot „uitstel of zelfs afstel” van nieuwe bouwprojecten.
De bank signaleert een stapeling van problemen. Zo waren de bouwmaterialen in februari op jaarbasis al bijna 11 procent duurder. Houten verpakkingsmaterialen, ijzer, staal en gewalste producten van staal stegen al tussen de 60 en 70 procent in prijs. Dat kwam door het wereldwijde herstel van de economie, waardoor de vraag naar producten en naar energie sterk steeg. De oorlog in Oekraïne heeft deze situatie verergerd, schrijft de bank, die de huidige situatie weliswaar nog niet heeft meegenomen in deze cijfers.
Maar een klein deel van het hout dat in Nederland gebruikt wordt komt uit Rusland en Oekraïne, maar de verlaagde export uit die landen zorgt voor een prijsopdrijvend effect, aldus de bank. Voor andere materialen, zoals staal, geldt dit ook. Staalproducent ArcelorMittal heeft een fabriek in Oekraïne bijvoorbeeld stil moeten leggen, waardoor het aanbod verder daalt.
Producten die lokaal gemaakt worden, zoals cement, kalk en gips, stijgen minder hard in prijs of werden zelfs goedkoper. ABN AMRO verwacht wel dat deze producten op termijn duurder worden door de stijgende energieprijzen. Bij het maken hiervan is veel energie nodig.
Consumenten hebben daarnaast minder vertrouwen in de economie door de inval van Rusland in Oekraïne. Daardoor willen mensen minder snel een nieuw huis kopen of willen bedrijven minder snel in een nieuw gebouw investeren.
Door deze ontwikkelingen komen de marges van de bouwers onder druk te staan. Aannemers willen de prijsstijgingen doorberekenen aan opdrachtgevers. De bank schrijft al over „flinke discussies” tussen aannemers en projectontwikkelaars over de extra kosten. „Als ze daar niet uitkomen, leidt dit tot uitstel of kan het zijn dat veel projecten in hun geheel niet doorgaan”, stelt het rapport.
Er moet een internationale vredesmissie naar Oekraïne worden gestuurd, zei de leider van de Poolse regerende partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) dinsdag tijdens een persconferentie in Kiev samen met de Oekraïense president Volodimir Zelenski.
„Ik denk dat het nodig is om een vredesmissie te hebben - de NAVO, mogelijk een bredere internationale structuur - maar een missie die zichzelf kan verdedigen en die op Oekraïens grondgebied zal opereren”, zei Jars Kaczynski tijdens de bijeenkomst die werd uitgezonden op de Poolse televisie.
Oud-premier Kaczynski kwam dinsdagavond samen met de Poolse premier Mateusz Morawiecki, de Tsjechische premier Petr Fiala en de Sloveense regeringsleider Janez Jansa na een lange treinreis aan in de Oekraïense hoofdstad. De vier politici reisden af naar Kiev om met Zelenski en premier Denis Sjmyhal te spreken. Het zijn de eerste regeringsleiders die de stad bezoeken sinds Rusland Oekraïne 24 februari is binnengevallen.
Advertentie
