Knarsend zwaait het zwarte hekje open. Op het linker paaltje staat „Nij”, op het rechter „Kerk.”” Tussen de bomen staat het kerkgebouw, zo’n achthonderd jaar oud. Rondom liggen grafstenen onder vallend blad. Zorgzame teksten spreken van weemoed en gemis: „Ús leave âlden.” „Ús frou, mem, beppe.” „Hjir rest oant de dei fan de Opstanning…” Veel Kooistra’s, Osinga’s en Stallinga’s zijn hier aan de aarde toebetrouwd. Iets verderop ligt een graf met drie kleine kinderen uit één gezin. Er zijn tranen die nooit meer drogen.

In het consistoriekamertje zit Jan Bosselaar op een rieten stoel. Hij is een van de gastheren van de kerk. Bij het schamele licht dat naar binnen valt, schenkt Bosselaar –blauw jack, grijze pet– koffie uit een thermosfles.

Na de totstandkoming van de protestantse gemeente Marrum-Westernijtsjerk was er één kerk te veel. Bosselaar: „Déze kerk heeft geen verwarming. De mensen wilden ’s winters niet vernikkelen van de kou en kozen dus voor de kerk van Marrum. De kerk van Westernijtsjerk ging in het jaar 2005 over naar de Stichting Alde Fryske Tsjerken.”

Het kerkje van Westernijtsjerk is nog niet aan de overbodigheid prijsgegeven, maar het scheelt weinig. „Vanwege de kou kun je hier in de wintermaanden niet veel doen. Zomers stellen we de kerk op zaterdagmiddagen en op verzoek open. Soms is er een muziekavond voor musici uit het dorp, of is er een expositie van kunstenaars uit de regio. De kerk is ook beschikbaar voor rouw- en trouwdiensten.”

Geen dansvloer

Wat kan er wel en wat kan er in dit kerkje echt niet meer? „Een discoavond zullen we niet toestaan. Dit is een kerk, met alle religieuze gevoelens die daarbij hebben behoord. Wat hier gebeurt, moet passen binnen de aard en het karakter van dit gebouw. Dit is geen dansvloer, dus.”

In de toren gaat het heftig rommelen. Oud raderwerk brengt de kerkklok op gang. Elf bronzen slagen vallen over het stille Friese land.

In het schip van de kerk hangt nog een wolk van gebeden van hen die zijn voorgegaan. Hier is best plaats voor 160 kerkgangers. Maar, ze komen niet meer. Rechts hangt de preekstoel aan de muur, met ernaast vier collectezakken aan lange stokken. Tegenover de kansel staat een overhuifde herenbank, met aan weerszijden de banken voor ouderlingen en diakenen.

In de ronding van het koor staat een zogenaamde tabernakel, een kast die fungeert als tochtdeur naar de achteruitgang. Bosselaar: „Het moet zo geweest zijn dat men als bruidspaar onder de toren de kerk binnenkwam, en als je de laatste adem had uitgeblazen, werd je door de tabernakeldeur uitgedragen het kerkhof op.”

Kleuren

Waarom moet dit kerkje blijven bestaan? Bosselaar: „Deze kerk kleurt de gemeenschap, vertelt de geschiedenis, spreekt van het verleden. Als we dat niet meer horen, is dat wel een enorme verarming. Deze kerk stelt ons ook een vraag: Tot welke prijs willen we dit erfgoed bewaren?”

In de hal ligt het gastenboek. Iemand schreef: „Mijn man mocht zomaar op de preekstoel. Dat mag bijna nergens.” Een ander schreef in hoekig schrift: „Gods zegen!”

Nieuws in beeld

beeld Sjaak Verboom

„Door de tabernakeldeur (midden) werden mensen uitgedragen het kerkhof op.” beeld Sjaak Verboom

beeld Sjaak Verboom

„Door de tabernakeldeur (midden) werden mensen uitgedragen het kerkhof op.” beeld Sjaak Verboom

beeld Sjaak Verboom

beeld Sjaak Verboom

beeld Sjaak Verboom