Het is nog onzeker of het demissionaire kabinet de omstreden 2G-coronapas kan invoeren. Veel partijen in de Tweede Kamer willen eerst weten in hoeverre het beoogde doel ervan ook met de massale inzet van toegangstesten kan worden bereikt.
Zet de debatstijl van SGP’er Chris Stoffer tegenover die van Caroline van der Plas (BoerBurgerBeweging) en het eerste wat opvalt, zijn de verschillen. Waar Stoffer zegt dat het coronabeleid van het kabinet wel wat meer „Deo Volente” kan gebruiken, foetert Van der Plas dat de demissionaire bewindslieden Rutte en De Jonge per direct van het coronadossier moeten worden afgehaald. Ook het onderscheid tussen de Kamerleden Maarten Hijink (SP) en Sylvana Simons (BIJ1) is levensgroot. De eerste dient het kabinet steevast goed onderbouwd en welgemanierd van repliek, de laatste mag graag sneren dat Rutte door een verkeerde corona-aanpak de onnodige dood van duizenden burgers op zijn geweten heeft.
Maar toch, op één punt toonden de woordvoerders van deze oppositiepartijen zich dinsdag opvallend eensgezind. De manier waarop het kabinet de coronacrisis bestrijdt, moet anders. Op deze manier houdt Nederland het niet vol. Grootste punt van kritiek is dat het kabinet bij oplopende besmettingen steeds te laat is met ingrijpen. Daarbij is telkens de boodschap: Nog even volhouden. Ja, we vragen veel van u, maar hierna is het ergste echt achter de rug.
Helemaal fout, vindt een breed front van partijen; van PVV, JA21 en SGP tot Volt, Partij voor de Dieren en GroenLinks. Het is juist hoog tijd om de burgers duidelijk te maken dat het virus voorlopig niet verdwijnt en om structurele voorzorgsmaatregelen te treffen. In de woorden van oud-CDA’er Pieter Omtzigt: „Het kabinet regeert niet, maar het reageert. En dat moet anders, want zelfs als iedereen gevaccineerd is, gaat corona niet vanzelf weg.”
In die sfeer van ongemak en chagrijn moesten de fracties dinsdag hun voorlopige standpunt formuleren over de 2G-coronapas. Het is de maatregel die na de mondkapjesplicht en de avondklok de gemoederen in de maatschappij het meest verhit. Bij 2G vervalt de mogelijkheid voor ongevaccineerden om evenementen of diverse horeca-aangelegenheden te bezoeken met alleen een negatieve testuitslag.
Verantwoordelijk zorgminister De Jonge oogstte gedurende het debat een mager lijstje van 2G-sympathisanten. PVV, FVD, Van Haga, DENK, JA21, SGP, SP, BBB en Partij voor de Dieren willen sowieso niet zo’n pas. Fundamentele aarzelingen zijn er bij ChristenUnie, Volt en GroenLinks. En waar het kabinet het CDA al over de streep dacht te hebben getrokken liet woordvoerster Joba van den Berg van die partij dinsdag weten dat 2G voor haar fractie nog een worsteling is. Als het enige alternatief voor de horeca en de evenementenbranche een lockdown is, mag De Jonge van haar 2G overwegen. Maar eerst wil de partij alternatieve scenario’s zien.
Ook Attje Kuiken (PvdA) gaf een winstwaarschuwing: ze had eerder die dinsdag niet in de Volkskrant laten optekenen dat ze voor 2G is; alleen dat ze er met een „open blik” naar kijkt. Echte steun was er kortom alleen van D66 en VVD. Schrale troost voor De Jonge was dat de ChristenUnie de deur voor 2G niet helemaal in het slot gooide. CU-Kamerlid Mirjam Bikker zei dat het virus haar vanwege zijn grilligheid heeft afgeleerd om van bepaalde maatregelen al op voorhand te zeggen: „Die steunen we never nooit.”
Testsamenleving
Daags voor het debat van dinsdag kwam Bikker met een alternatief voor de 2G-maatregel: eerherstel voor de testsamenleving, zoals vorig najaar al was voorgesteld door GroenLinks. Het idee: evenementen en horeca-bezoeken veilig laten verlopen, kan ook door alle bezoekers vooraf massaal te testen. Wellicht, zo opperde Bikker, kan dit 1G-beleid –alleen toegang na een negatieve test– ook op de werkvloer worden ingezet; als alternatief voor de 3G-coronapas.
Samen met GroenLinks, PvdA en JA21 diende ze dinsdag een motie in waarin De Jonge wordt gevraagd het voorstel voor zo’n testsamenleving nader uit te werken. De indieners mikken op een flexibel systeem. Gericht en intensief testen voor hoogrisico-evenementen en in regio’s met een hoge infectiedruk en een lage vaccinatiegraad. Voor meer dagelijkse activiteiten zou de mogelijkheid van een antigeentest (sneltest of zelftest) moeten volstaan.
De kans bestaat dat de motie woensdag bij de stemmingen een meerderheid haalt. In dat geval moet het kabinet op z’n minst vooraf aantonen waarom de testsamenleving niet kan volstaan als alternatief voor 2G. Voordat het wetsvoorstel over 2G volgende week in stemming komt, laat De Jonge het OMT nog een keer doorrekenen wat effectiever is: mensen alleen naar binnen laten met een vaccinatie-, herstel-, of testbewijs (3G); alleen met een vaccinatie- of herstelbewijs (2G), of alleen met een testbewijs (1G).
Maar, zo hield De Jonge dinsdag vol, het OMT bekijkt alleen de epidemiologische kant van de zaak. Kabinet en Kamer moeten ook een politieke afweging maken. Mocht bijvoorbeeld blijken dat 1G en 2G elkaar qua effectiviteit weinig ontlopen, dan mag van hem vervolgens ook meewegen of het wel fair en redelijk is om alle gevaccineerden vooraf nog een toegangstest te laten doen. Kortom, net als VVD en D66 geeft hij de strijd om de 2G-pas nog niet op.
Ook buiten de Kamer brokkelt de steun voor 2G overigens verder af, zo bleek dinsdag. „Dit past niet bij Nederland”, zei de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care en OMT-lid Diederik Gommers dinsdag op NPO Radio 1. Ook leden van de ethische commissie van de Gezondheidsraad hebben zo hun twijfels of zijn ronduit tegen, zo bleek woensdag in het NRC.
