In een interview met deze krant zei ds. Jos Douma –die overigens terecht aandacht vraagt voor de waarde van de monastieke traditie– dat de Reformatie ons van de stilte in de kerk heeft beroofd. Her en der worden nog andere missers van Luther en de zijnen genoemd. De Reformatie heeft de liturgie verzakelijkt, de kerkgebouwen kaal gemaakt en de aandacht voor Maria beknot. Ik zou nog een poosje door kunnen gaan maar de boodschap is duidelijk: de Reformatie is oorzaak van veel gebrek in de kerk.

Nou geloof ik van die meningen ongeveer helemaal niets. Zulke beweringen kun je namelijk alleen lanceren als je de bronnen niet kent en als je hoopt dat dit ook voor jouw publiek geldt. Vanuit die bronnen heeft mijn collega Huijgen bijvoorbeeld laten zien dat Luther en andere reformatoren helemaal niet negatief over Maria spraken maar haar naar de norm van de Schrift recht deden. Maar goed, dan moet je wel de moeite nemen om de reformatoren zelf te lezen. En bereid zijn je door hen te laten corrigeren. Dat geldt voor wie de Reformatie de schuld geeft van alles wat mis is of lijkt te zijn, maar ook voor wie zich reformatorisch noemt.

Dat dit soort beweringen gedaan kunnen worden, is trouwens wel aan de Reformatie te danken, want Luther heeft ervoor gezorgd dat we als theologen niet eerst de toestemming van Rome nodig hebben om iets te kunnen zeggen of schrijven. Maar er is meer dan dat. Veel meer. Immers, was niet de Reformatie het middel dat ons bevrijd heeft van een Evangelie van angst en dwang? Was het niet de Reformatie die ons heeft laten zien dat Christus voor ons geworden is tot een volkomen verzoening voor al onze zonden, zoals ons avondmaalsformulier zo prachtig zegt? Was het niet de Reformatie die het mogelijk maakt dat we het Woord van God zelf kunnen lezen? Was niet Luther de motor achter de SV, de HSV en de NBV21? Hebben we het niet aan de Reformatie te danken dat de gemeente in de diensten zingt? Dat we bevrijd zijn van beelden, restanten van heiligen en ander spul dat ons het zicht op Christus belemmerde?

Nee, wij vieren niet Luther of Calvijn, maar wij staan stil bij Gods ingreep in de kerk, de ingreep die ons in Christus onbekommerde houvast in leven en sterven bezorgde. Daarom blijft 31 oktober een bijzondere dag. Soli Deo gloria.