Dr. Jaap Dekker (TUK): Teken van hoop oprichten rond klimaat
Aan de Theologische Universiteit Kampen (TUK) is recent een nieuwe minor opgezet: ecologische theologie. Een paar vragen aan prof. dr. Jaap Dekker, hoogleraar Bijbelonderzoek en christelijke identiteit aan de TUK en mede-initiatiefnemer van deze minor, over ecotheologie.
Hoe ziet de minor ecologische theologie eruit?
„In de inleidende module verkennen wij het probleemveld en de vragen die dit theologisch gezien oproept. Daarna belichten we de thema’s in aparte modules vanuit de Bijbelse theologie en de systematische theologie.
Tot slot begeleiden wij de studenten zodat zij zelf in staat zijn om een theologische visie te ontwikkelen op deze thematiek. Zowel theologiestudenten als studenten met een natuurwetenschappelijke of landbouwkundige achtergrond kunnen participeren. Ook hbo-studenten zijn welkom.”
Waarom is dit initiatief opgestart, wat wilt u met deze minor bereiken?
„Allereerst is de problematiek van het klimaat dusdanig actueel dat je daar ook vanuit de theologie over na moet denken. Ook voor de kerken is het van belang dat er visievorming plaatsvindt op dit thema en dat moet niet alleen gedaan worden door theologen. Wij willen dus nadrukkelijk ook andere studierichtingen daarin betrekken.”
Waarom is deze minor van belang?
„Naast het actuele belang is er ook een theologisch belang. Denk aan de werken van de Heer in Psalm 111:2: wie ze liefheeft, onderzoekt ze. Die werken van de God beperken zich niet tot de individuele verlossing van de mens, maar gaan ook over Zijn schepping. De schepping heeft een plaats in Gods verlossingswerk.
In de komst van Gods Koninkrijk doet de schepping volop mee. In de reformatorische traditie zijn wij vaak antropocentrisch gericht met een nadruk op het heil van de mens. De komst van Gods Koninkrijk is breder dan dat. Als je daar zicht op krijgt, ga je anders met de schepping om, dan ga je anders leven.”
In een column schreef u dat profeten uit de Bijbel meer inspireren dan politici omtrent thema’s als klimaat en ecologie. Kunt u dit uitleggen?
„Profeten zeggen eerlijker dan politici wat wij fout doen tegenover God en Zijn schepping. Politici lijken daaroverheen te stappen en zijn optimistisch vanuit een maakbaarheidsidee. Ik vind profeten eerlijker: ze benoemen ons falen, maar bieden ook hoop. Zij reiken een perspectief aan dat verder reikt dan ons menselijk optimisme.
Hoop is sterker dan optimisme; God laat niet los, we hoeven niet moedeloos te worden. Als je niet meer in het vliegtuig stapt vanwege de uitstoot, richt je een teken van hoop op. Kleine stapjes zijn niet zinloos, ons werk is niet tevergeefs in de Heer.”
Is het wel de taak van een theoloog om zich bezig te houden met zo’n politiek thema?
„Als theoloog moet je oppassen voor moralistische boodschappen zonder kader. Maar het thema klimaat is dusdanig urgent dat je het licht van Gods Woord erover moet laten schijnen. Het debat is gepolitiseerd, maar de profeten in de Bijbel spraken zich ook uit over sociale gerechtigheid.
Over het omgaan met de schepping zegt de Bijbel ook wel iets. Wij moeten ervoor oppassen de boodschap van de Bijbel te versmallen, dat we uit angst voor polarisatie actuele thema’s niet meer voor het voetlicht brengen. De Bijbel is onomwonden, profeten houden ons een spiegel voor aangaande ons dagelijks leven. Er is geen enkel onderdeel van ons leven waar we God en ons geloof buiten mogen houden. Ook onze vakantie met het vliegtuig heeft te maken met onze verhouding tot God. Belangrijk is dat wij nadenken over onze plaats in de schepping en in onze omgang daarmee ook anderen inspireren.”