Politicus moet kiezen, ook tussen idealen
Even stonden ze bij de ChristenUnie, donderdagmiddag, paf. Huh?! Had informateur Remkes dat, in een toelichting op zijn eindrapport, echt gezegd? Dat zij thema’s als de voltooidlevenwet van D66 tot een vrije kwestie wilden maken? Zodat de partij in een eventueel volgend kabinet zou toestaan dat een progressieve meerderheid zo’n wetsvoorstel door het parlement zou jassen?
Jawel, Remkes had het gezegd. Maar… uit zijn duim gezogen. Uit zijn schriftelijke verslag viel deze koerswijziging van de ChristenUnie geenszins op te maken. Daarin stond eerder het omgekeerde. Fluks benaderden de CU-voorlichters daarom de media om dit misverstand uit de wereld te helpen. En belde Segers later met Remkes om het incident uit te praten.
Kwestie gesloten? Ja, al geeft hij wel stof tot nadenken. Hij laat zien dat idealen, ook in het leven van één persoon of één partij, regelmatig botsen. En dat elk mens, en zeker een politicus, tussen die idealen voortdurend keuzes moet maken.
Zo onderschrijft Segers van harte het verheven doel om de politiek transparanter, opener en democratischer te maken. Dus: geen dikke, dichtgetimmerde regeerakkoorden, maar ruimte voor de Kamer om gedurende de regeerperiode invloed uit te oefenen op het beleid. Als coalitie vooral afspreken wat je wél wilt gaan doen. En elkaar zo min mogelijk dicteren wat de ander beslist níét mag doen.
Tot zover ideaal één. Maar voor een partij als de ChristenUnie wordt het ingewikkelder als de voltooidlevenwet van voormalig D66-Kamerlid Pia Dijkstra ter sprake komt. Die raakt een andere waarde en een ander ideaal, namelijk dat het leven door God is gegeven en dat elk mens telt. Op zo’n punt moet het doel van een zo open en democratisch mogelijk politiek speelveld wijken voor hogere waarden. En is het maken van sluitende afspraken binnen een coalitie wel degelijk op zijn plaats, vonden en vinden ze bij de ChristenUnie.
Inconsequent? Nee, een kwestie van keuzes maken. En dan helpt één ding enorm: andere partijen hebben precies hetzelfde dilemma. Of voert D66 haar democratische ideaal wél zover door dat zij het aan de rechtse meerderheid in de Kamer zou willen overlaten om, bijvoorbeeld, illegaliteit strafbaar te maken? De vraag stellen, is hem beantwoorden.
Blijft natuurlijk staan dat elke partij die aan coalitiebesprekingen meedoet, zich moet afvragen hoevéél thema’s voor haar zo gewichtig zijn dat zij én haar partners én een Kamermeerderheid wil binden aan haar eigen minderheidsopvatting. Dat kan voor Segers nog een lastige worden, aangezien hij vermoedelijk een heel rijtje onderwerpen heeft die voor hem en zijn partij wezenlijk en principieel zijn. Denk aan de beraadtermijn in de abortuswet, proeven met embryo’s, de zogeheten voltooidlevenwet, het meervoudig ouderschap, de vrijheid van onderwijs, migratie- en asielbeleid en ga zo maar door. Niet bij alles kan de partij haar zin krijgen.
Daarom valt de CU-leider de komende weken niet te benijden. Want kiezen tussen belangrijk en onbelangrijk mag dan soms lastig zijn, kiezen tussen belangrijk en belangrijk is ronduit pijnlijk en haast onmogelijk. Anderzijds: wie dat niet wil, kan anno 2021 niet in een coalitie stappen.
Maar wie meeregeren ontwijkt, kiest ook. Mensen, en zeker politici, ontkomen er nooit aan keuzes te maken. Ze hebben, zogezegd, geen keus.