Maar liefst negen partijen schoven woensdag aan bij informateur Remkes. Vooraf had deze de zaak op scherp gezet. De bel voor de laatste ronde had geluid: het werd of onderhandelen over een nieuw kabinet, of verkiezingen.

Voor die onderhandelingen lagen nog twee opties op tafel; een zespartijenkabinet van VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie óf een door deze zes gevormd, extraparlementair kabinet, dus met ministers die op persoonlijke titel zitting nemen. Beide bleek Remkes al snel te moeten afstrepen. Toen hij D66-leider Kaag vervolgens zo ver kreeg publiekelijk uit te spreken dat ze haar blokkade jegens de CU wilde laten varen, lag de weg naar voortzetting van de oude coalitie plots weer open.

Vanaf volgende week gaan die vier het ook weer met elkaar proberen, kondigde Remkes aan. Overzichtelijk toch?

Jawel, maar wat nog een forse blokkade vormde, was dat de leiders van D66 en de CU hun afkeer om nog een keer onder Rutte te gaan regeren eerder openlijk hadden geëtaleerd. Voor alle vier de partijen gold dat ze in april, na ”Omtzigtgate”, plechtige beloften over de lippen lieten komen over een nieuwe bestuurscultuur. Om de scepsis daarover weg te nemen, moest Remkes donderdag verklaren wat die cultuur concreet behelst nu alles bij het oude lijkt te blijven. Zijn verhaal verzandde echter al snel in onduidelijkheid.

Remkes zette uiteen dat PvdA en GroenLinks van VVD, D66, CDA en CU gaandeweg de onderhandelingen bewindslieden mogen leveren aan Rutte-IV. „Ze hebben aan de tafel gisteren verklaard dat ze zover nog niet zijn. Maar dit signaal moet zo verstaan worden dat het denken bij niemand de komende week mag stilstaan. Dus bij de vier bestaat de hoop dat het denken zover voortschrijdt dat die bereidheid alsnog ontstaat”, bracht hij donderdag uit. Vergeet het maar, maakte GroenLinks-leider Klaver meteen duidelijk: „Als we niet volwaardig meespreken over die inhoud gaan we ook geen ministers leveren.”

Een andere vernieuwingsbelofte van Remkes werd door CU-leider Segers meteen sceptisch onthaald: die over een regeerakkoord nieuwe stijl. Daarbij zouden de fracties alleen bindende afspraken maken over de hoofdlijnen. De ministers werken die vervolgens uit in concrete plannen, waarna coalitie- én oppositiepartijen wijzigingsvoorstellen mogen doen.

Segers wierp tegen dat coalitiepartijen het doorgaans best prettig vinden als zij hun wijzigingsvoorstellen vooraf onderling even kunnen afstemmen. Wat ook zo is: als JA21 of de PVV onverhoopt voorstellen het illegaal in Nederland verblijven strafbaar te stellen, zullen D66 en de ChristenUnie er zeker hun vraagtekens bij plaatsen als de VVD zo’n plan aan een meerderheid helpt.

Nog meer opzien baarde een uitspraak van Remkes over medisch-ethische initiatiefwetten. De ChristenUnie zou die niet op voorhand blokkeren, zo antwoordde hij bevestigend op een vraag die hij donderdag tijdens zijn persconferentie kreeg voorgelegd. Desgevraagd reageerde Segers donderdagmiddag mild. Hij noemde Remkes’ antwoord „een beetje freestylend, met een persoonlijke inschatting van zijn kant.”

De CU, die haar leden donderdag in een snelle raadpleging vroeg wat zij van regeringsdeelname vinden, blijft gewetensbezwaren houden tegen meewerken aan een wet die hulp bij zelfdoding aan levensmoede ouderen legaliseert.

Segers wilde donderdag nog niet vooruitlopen op de bewoordingen waarin hij zijn bezwaren later aan de onderhandelingstafel zal toelichten. Intussen hebben hij en Remkes de kwestie onderling weer rechtgezet.