Het maakt de positie van reformatorische scholen moeilijk, zei staatsraad Ben Vermeulen vrijdagmiddag tijdens het jubileumcongres van de VGS. De scholenorganisatie bestond begin dit jaar een eeuw. De bijeenkomst in het Hoornbeeck College in Amersfoort was ook via een livestream te volgen. Naast de uitzending verschenen felicitaties uit Engeland en Zweden en van zusterorganisatie VBSO op het scherm. In een videoboodschap zei onderwijsminister Slob dat honderd een getal is dat in de Bijbel veel voorkomt. Lukas 8 spreekt over zaad dat honderdvoudig vrucht voortbrengt. De bewindsman sprak de wens uit dat de scholen in volharding vruchtbaar mogen zijn.

Intussen hebben reformatorische scholen het niet gemakkelijk, zei staatsraad Vermeulen. De gedachte dat elk kind op school een veilige plek moet hebben leidt tot het principe van gelijkwaardigheid en die kan als uiterste consequentie hebben dat reformatorische scholen een bepaalde visie op seksualiteit niet mogen hanteren, zei de onderwijsjurist. Hij noemde het „een pijnlijke kwestie waar ik geen duidelijk oordeel over heb. Het uitgangspunt van gelijkwaardigheid geeft een enorm spanningsveld met de identiteit van bepaalde scholen. Hoe dat op te lossen, weet ik niet. De reformatorische zuil is kwetsbaar in deze materie.”

Vermeulen noemde de secularisatie als oorzaak. „De voortschrijdende individualisering begint aan zijn limieten te geraken: de sociale cohesie wordt een probleem. De enige institutie waar kinderen uit alle groepen bijeenkomen, is het onderwijs. Het is dus niet vreemd dat de overheid naar het onderwijs grijpt om die cohesie te realiseren. Daarbij is de gedachte dat strenge scholen die cohesie aantasten.”

Scheppingsorde

VGS-voorzitter ds. H. A. van Zetten wees tijdens de opening van het symposium over duurzaam onderwijs op de duurzaamheid van Gods Woord. „Als God spreekt, gebeurt er wat. Is Zijn Woord niet levend en krachtig? Wat wordt er aan het Schriftgezag gemorreld, door moderne uitleg, door denken vanuit de hoorder. Al krijg je alles tegen, we moeten echt vasthouden aan een schepping in zes dagen, aan hoe de scheppingsorde is bedoeld: een huwelijk van één man en één vrouw.”

Duurzaamheid is geen modewoord, zei de Nieuw-Beijerlandse predikant. „Het wordt al 250 jaar gezongen vanuit Psalm 89: Zo duurzaam als de zon… Mensen veranderen, maar God is de Onveranderlijke. Het is een van Zijn deugden die we –naar Psalm 78– niet moeten verbergen voor het navolgende geslacht.”

Inscherpen

Ook in de inrichting van het onderwijs zijn elementen die de tijden verduren, zei bestuurder dr. Richard Toes van het Wartburg en Driestar College in Zuid-Holland. „Duurzaam is dat we vasthouden aan de identiteit, maar ook aan datgene waar de school voor bedoeld is: onderwijs geven.” Dat moet volgens Toes overeind blijven in „het revolutionaire geweld” waarmee een ander mensbeeld en een andere kindvisie worden opgedrongen. „Maatschappelijke betrokkenheid is niet allesoverheersend; het is ondergeschikt aan het eerste en grote gebod: God liefhebben. Dat moet zijn weerslag hebben in het curriculum. Dat klinkt niet prettig in moderne oren, maar zonder die wortel verwordt naastenliefde tot schraal humanisme. De vreze des Heeren, dat is het grote gebod, en het is de opdracht voor school en gezin om dit de kinderen in te scherpen. Dat laat zien dat ons hart weerbarstig is en dat we van nature niet naar dit gebod willen luisteren.”

Volgens Toes is er ontvankelijkheid, voortkomend uit nederigheid, nodig om het onderwijs te ontvangen. „Inscherpen, dat is memoriseren, herhalen. Luisteren is de actiefste werkvorm. Dat mag in onze scholen meer centraal komen te staan. Dan moet de onderwijzer wel echt iets te vertellen hebben.”

Hand aan de ploeg

„We kunnen honderd jaar zwoegen en zweten, rennen en plannen, maar zonder God is het tevergeefs”, zei bestuurder Rina Molenaar van hulpverleningsorganisatie Woord en Daad. „Mét God ons werk doen, geeft ontspanning.”

Molenaar gaf aan hoe ze na de zomervakantie de wereldgebeurtenissen van de achterliggende maanden op zich in liet inwerken. „In deze verwarde wereld hebben christenen een hoge opdracht: de hand aan de ploeg slaan, totdat Hij komt.” Een christen mag daarbij niet wegkijken als hij met de schrijnende gevolgen van klimaatverandering wordt geconfronteerd. „De scheppingsopdracht uit Genesis is onbetwistbaar: de aarde bouwen en bewaren.”

Levensboom

Tijdens het symposium presenteerde de VGS een jubileumboek. Eindredacteur Wim Kranendonk wees op de ontwikkelingen in de 25 jaar sinds het vorige boek verscheen: de groei en professionalisering van de VGS, de wisselingen onder de schoolleiders, de toegenomen contacten met christelijke scholen in het buitenland.

Leerlinge Myrthe van Steensel presenteerde het kunstwerk dat ze voor de organisatie vervaardigde: een levensboom, stevig geworteld in gezin, kerk en reformatorisch onderwijs. Van de basisscholen in Rhenen en Zoetermeer kwamen 120 tekeningen binnen, waarvan er 70 in de gangen van het VGS-gebouw komen te hangen.

Doopbelofte

Eind dit jaar bestaat ook de reformatorische lerarenorganisatie GOLV, nu onderdeel van de RMU, honderd jaar. Tijdens het congres presenteerde de organisatie posters voor primair en voortgezet onderwijs over christelijk burgerschap, met een bijbehorende website. RMU-bestuurder Jan Kloosterman wees op het voorrecht dat kinderen overeenkomstig de doopbelofte onderwijs ontvangen in lijn van de opvoeding thuis.