De Europese Commissie heeft de drie landen om uitleg gevraagd over het veiligheidspact, dat ze woensdag sloten. Borrell gaat met de EU-landen overleggen over de gevolgen ervan.

De aankondiging van het pact sloeg in Brussel in als een bom. De EU zoekt de laatste tijd óók nauwere samenwerking met Australië en andere landen rond de Stille en Indische Oceaan, om het opkomende China weerwerk te kunnen bieden. Uitgerekend enkele uren voor de bekendmaking van de drie landen had commissievoorzitter Ursula von der Leyen plannen daartoe aangekondigd in haar jaarlijkse ‘troonrede’.

De EU wil de handelsbetrekkingen met Taiwan aanhalen en Europese marineschepen sturen naar de zogeheten Indo-Pacifische regio. Die zal de komende decennia de spil zijn van de wereldeconomie, stelt Borrell. „Dat weet iedereen.”

Die plannen vallen zeker slecht in China, dat Taiwan als een afvallige provincie en het leeuwendeel van bijvoorbeeld de drukbevaren Zuid-Chinese Zee als zijn eigen domein beschouwt. De EU staat open voor een nauwere samenwerking met iedereen, heus ook met China, beklemtoont Borrell. Maar zij richt zich „in het bijzonder op geestverwante landen”.

Borrell, die de commissieplannen donderdag toelichtte maar vooral gevraagd werd naar het pact, kon „niet zeggen dat ik blij ben dat deze twee dingen op hetzelfde moment gebeuren”. Hij begrijpt ook „natuurlijk de teleurstelling van de Fransen”, die als onderzeeërleverancier nu door Australië aan de kant worden gezet. Frankrijk reageerde woensdag al ijzig.

Maar het nieuwe Angelsaksische bondgenootschap „heeft geen gevolgen voor de betrekkingen” met de VS, het VK en Australië, bezweert de commissie. „Of het nu het buitenlandbeleid is, de handel of wat dan ook.” Borrell maakt er het beste van en hoopt „dat dit het belang van de regio en van een nieuwe omgang met deze regio aantoont”. En al evenzeer de noodzaak dat de EU in het buitenland op eigen benen leert staan.

Een commissiewoordvoerder wil niet ingaan op vragen over de gevolgen van de gang van zaken voor het vertrouwen van Brussel in Washington, Londen en Canberra. De EU voelde zich ook al overvallen door andere recente Amerikaanse stappen, bijvoorbeeld bij de aftocht uit Afghanistan. „Laten we de zaken niet dramatiseren”, sust Borrell. „Trek onze betrekkingen met de VS, die aanzienlijk zijn verbeterd met de nieuwe regering, niet in twijfel.”