Het heeft iets geks. Tal van deskundigen, en ook het kabinet, zijn het erover eens dat het niet mag. Toch blijft de maatschappelijke discussie erover opspelen. En is er sinds maandag een bedrijf dat het wel degelijk doet.
Wat? Van werknemers vragen zich tegen Covid19 te laten vaccineren. Nee, een keiharde plicht is het niet. LeasePlan, het bedrijf waarover we spreken, heeft immers ook gezegd dat het niemand zal controleren. En dat het mensen met gemoedsbezwaren ontziet. Dat neemt echter niet weg dat het wel degelijk de eis stelt, dat LeasePlan dus druk uitoefent op zijn werknemers en dat de bedrijfsleiding onderscheid maakt tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden.
En dat mag niet. Althans, niet in Nederland. Katja van Kranenburg, arbeidsadvocaat bij CMS, liet daarover maandag op Radio1 geen spoor van twijfel bestaan. Volgens de huidige wetgeving mag een werkgever een werknemer niet eens vrágen of hij gevaccineerd is, laat staan vervolgens met die informatie iets doen.
Daarbij komt dat LeasePlan zich op geen enkele manier kan verschuilen achter de plicht van een werkgever om voor een veilige werkomgeving te zorgen. Het is immers helder dat we hier niet te maken hebben met contactberoepen, en dat een veilige werkomgeving in dit geval ook prima te realiseren valt door maatregelen als voldoende afstand houden, ventileren en een duidelijke looprichting voorschrijven.
Waarom blijft dan tóch, met name in werkgeversland, de discussie steeds weer opspelen over een vaccinatie-eis aan werknemers? Dat heeft tal van oorzaken. Eén ervan is in elk geval een breed levende overschatting van het instrument vaccinatie. Dat we hier niet té veel van moeten verwachten zien we in Israël, waar een hoge vaccinatiegraad niet voorkwam dat de besmettingen weer toenamen en het beleid weer strenger moest worden. Als werkgever een vaccinatiebewijs eisen van je werknemer? Dan ligt vragen om een recent testbewijs eigenlijk meer voor de hand, nu steeds duidelijker lijkt te worden dat ook gevaccineerden het virus én bij zich kunnen dragen én op anderen over kunnen dragen.
Dat in het overheidsbeleid aan de vaccinatiegraad een te grote waarde gehecht wordt, stelde onlangs ook medicus en ethicus Erwin Kompanje. In De Telegraaf van 19 augustus betoogde hij dat we ons in de coronapandemie bewogen hebben van „de paniek rond het aantal doden naar de paniek rond het aantal ic-opnames.” En daarna „naar de paniek rond het aantal besmettingen.” Om vervolgens te eindigen bij „de paniek rond het aantal gevaccineerden.” Was die eerste paniek, aldus Kompanje, nog enigszins begrijpelijk, die laatste –immers een afgeleide paniek– is irrationeel.
Zijn analyse snijdt best hout. Laat de overheid daarom –graag duidelijker nog dan minister De Jonge tot nu toe deed– onomwonden uitspreken dat LeasePlan met dit beleid moet stoppen. En laat zij bewaken dat het bedrijf dit ook daadwerkelijk doet.
