Het kabinet schrijft woensdagavond aan de Tweede Kamer dat het zich met name zal inzetten voor medewerkers van Nederlandse ontwikkelingsprojecten en mensenrechtenprojecten, vrouwenrechtenverdedigers en (contactleggers met) journalisten. Zij moeten „langdurig ingehuurd” zijn door Nederland of „een contract” hebben gehad met Nederland.

De Tweede Kamer debatteerde dinsdag en woensdag fel over de kwestie. Afghanen die voor de Nederlandse missie hebben gewerkt lopen gevaar nu de taliban het land hebben veroverd. Een Kamermeerderheid riep het kabinet op alle Afghanen die voor de Nederlandse missie in Afghanistan hebben gewerkt op eenzelfde manier te behandelen als Afghaanse tolken.

In een motie vraagt de Kamer twee dingen: het zo snel mogelijk evacueren van de Afghaanse helpers en hen net als de tolken aanmerken als ”systematisch vervolgde groep”. Dat houdt in dat ze makkelijker in aanmerking komen voor asiel in Nederland.

Demissionair staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid) wilde woensdag tijdens het debat niet meegaan in de oproep van de Kamer. Voorafgaand aan de stemming over de motie zei ze dat door Afghaanse helpers hetzelfde te behandelen als tolken dat „een automatische asielvergunning zou betekenen.” De staatssecretaris wilde „een slag om de arm houden” en asielaanvragen van deze Afghanen individueel beoordelen.

Ook nadat de motie was aangenomen, hield de bewindsvrouw voet bij stuk. „Dat willen we op die manier niet doen”, zo verwoordde ze het kabinetsstandpunt. De motie is „dusdanig ruim geformuleerd, dat kan ik vanuit mijn verantwoordelijkheid niet op die manier doen.” Het kabinet stond erop asielaanvragen van mensen uit deze groep individueel te beoordelen.

Het kabinet lijkt nu dus toch overstag te gaan. In de woensdagavond verstuurde Kamerbrief schrijven de drie bewindspersonen dat ze de motie „naar letter en geest zullen uitvoeren.”

Tik

Een Kamermeerderheid vindt dat het kabinet de Tweede Kamer op een gebrekkige manier heeft geïnformeerd over de gang van zaken in Afghanistan. De regering krijgt een tik op de vingers door middel van een motie van ChristenUnie-Kamerlid Ceder.

De motie stelt dat het kabinet „de parlementaire democratie moet respecteren en op een betamelijke wijze met de Kamer moet omgaan, zodat deze haar grondwettelijke taak naar behoren kan uitvoeren.” Ook regeringspartijen CDA en D66 steunen de motie van hun coalitiegenoot.

De partijen die de motie steunen, stellen dat het kabinet niet op tijd Kamervragen heeft beantwoord. Sommigen daarvan waren een maand geleden al ingediend, maar kregen tot en met het begin van het Afghanistandebat dinsdag geen reactie.

Ook tijdens het debat, met de bewindspersonen Kaag (Buitenlandse Zaken), Bijleveld (Defensie) en Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid), werden vragen niet of onvoldoende beantwoord. Verder hekelen de partijen dat kabinetsstandpunten eerder met de pers zijn gedeeld dan met de Kamer.

Ambassadeteam

Een vervangend Nederlands ambassadeteam is woensdag aangekomen in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Het gaat om de ambassadeur, een consulair noodteam en 62 militairen voor bescherming. De groep moet op het vliegveld evacuaties naar Nederland mogelijk gaan maken.

Volgens Kaag is het ambassadeteam dat wordt afgewisseld inmiddels terug op Nederlandse bodem. Het Nederlandse personeel van de ambassade in Kabul verliet Afghanistan maandagavond onder grote druk. Het nieuwe team moet meer mensen in veiligheid gaan brengen, waaronder het lokale Afghaanse ambassadepersoneel.

Het ministerie van Defensie wil de komende tijd ongeveer drie keer per dag mensen met een vliegtuig weghalen uit de hoofdstad Kabul. Ze gaan naar een vliegveld in een ander land in de regio, en van daaruit worden ze met een groter vliegtuig naar Nederland gebracht. Kolonel Peter Tankink coördineert de evacuatie vanuit het ministerie van Defensie in Den Haag.

Een transportvliegtuig met 35 Nederlandse evacués uit Afghanistan is woensdagavond rond 23.00 uur geland op Schiphol. Het toestel vertrok eerder op de dag uit de Afghaanse hoofdstad Kabul en maakte een tussenstop in de hoofdstad van Georgië.