Geen spijt. Dat zei de Amerikaanse president Jo Biden deze week toen hem werd gevraagd hoe hij aankeek tegen de opmars van de taliban in Afghanistan. Die opmars werd mogelijk door de aftocht van Amerikaanse troepen uit dat land.
Daarvan heeft Biden dus geen spijt. Als argument noemde hij de kosten die de VS hebben betaald voor hun aanwezigheid daar: „duizend miljard dollar” en „duizenden gesneuvelde soldaten.” Vooral vanwege die kosten aan mensenlevens klonk Bidens vastberadenheid alleszins redelijk. Toch zijn er serieuze vragen bij te stellen vanwege de wijze waarop en de snelheid waarmee die terugtocht geschiedt.
Niet Biden, maar zijn voorganger Donald Trump nam het initiatief om te vertrekken uit Afghanistan en wel zo snel mogelijk. De toestand daar gaf geen enkele reden voor zo’n terugtrekking, integendeel. Zo waren de taliban bezig grote delen van het land in bezit te nemen, en het landsbestuur rammelde aan alle kanten als gevolg van corrupte praktijken en ruzies. Waarom dan toch weg? Omdat niet de belangen van Afghaanse burgers, maar partijpolitiek opportunisme van een Amerikaanse president de doorslag gaf om tóch door te zetten. Er was immers groeiend verzet onder Amerikaanse burgers tegen de zich voortslepende oorlog in dat verre Afghanistan. Wie dát sentiment partijpolitiek wilde verzilveren, moest daadkracht tonen.
Trumps opportunisme bleek zonneklaar toen hij begin 2020 een deal sloot met de taliban om een snelle Amerikaanse terugtrekking mogelijk te maken. Terwijl de president rondbazuinde Amerika weer groot te willen maken, sloot dat „grote Amerika” een verdrag met een radicale moslimbeweging die de westerse waarden willens en wetens met voeten treedt.
Extra gênant was dat aan de onderhandelingstafel de Afghaanse regering ontbrak. „Wij overleggen niet met schurken”, zeiden de taliban en de Amerikanen stemden daarmee in. Toen later dat overleg met Kabul alsnog moeizaam op gang kwam, wisten de taliban dat ze de zege op zak hadden. De overeenkomst met de VS was immers gesloten en dus zouden de troepen op korte termijn vertrekken, ongeacht de uitkomst van die vervolgonderhandelingen.
Nadat Biden was aangetreden als president gloorde even hoop dat Trumps onverantwoord opportunisme zou worden teruggedraaid en omgezet in verantwoord staatsmanschap: geen snelle aftocht, maar pas weg als er in Kabul een stevig politiek akkoord is. Niet het minst onder Afghaanse burgers leefde dat – als ergens een volk oorlogsmoe is, dan daar.
Intussen is het de vraag of die vastberadenheid van Biden –„geen spijt”– standhoudt. De wereld –Amerika incluis– wordt er immers niet veiliger op als het machtigste land op aarde het op een akkoordje gooit met terroristen.
