De webredactie is een nieuw liveblog begonnen.

Malta heeft zijn voornemen om niet-gevaccineerde bezoekers te weren onder druk losgelaten. De maatregel zou woensdag ingaan, maar in plaats daarvan worden toeristen en zakenreizigers die niet (volledig) zijn ingeënt verplicht in quarantaine te gaan, meldt de regering van het EU-land. De isolatieperiode werd niet bekendgemaakt, maar voor reizigers uit ‘rode’ landen is dat nu twee weken.

De Europese Commissie had maandag opheldering gevraagd over het besluit van het kleine land in de Middellandse Zee dat met zijn maatregel afwijkt van het Brusselse beleid. Als de EU-coronareispas aantoont dat iemand recent negatief is getest of al corona heeft gehad moet die persoon in principe vrij kunnen reizen binnen de unie. Dat voorrecht kan niet worden beperkt tot gevaccineerden, vindt het dagelijks bestuur van de Europes Unie.

Het is EU-landen overigens wel toegestaan aanvullende maatregelen te nemen als de volksgezondheid in gevaar is, zolang die maar „proportioneel en niet-discriminerend” zijn. Het coronacertificaat is volgens Brussel mede bedoeld om discriminatie zo veel mogelijk te voorkomen.

De Nederlandse overheid heeft haar grondwettelijke zorgplicht verzaakt, door te communiceren en toe te staan dat mensen na hun Janssen-vaccinatie al direct feest konden gaan vieren in drukke nachtclubs, of op een festival. Dat zeggen juristen en experts op het gebied van letselschade tegen BNR.

„Dansen met Janssen”, met die inmiddels beruchte uitspraak werden vooral jongeren door minister Hugo de Jonge aangespoord om het Janssen-vaccin te nemen. Na de prik was het direct mogelijk om met een QR-code toegang te krijgen tot nachtclubs, feestcafés en festivals. Dit terwijl bekend was dat het vaccin vlak na toediening nog helemaal niet genoeg bescherming biedt.

Daarmee is de overheid ernstig de mist ingegaan, stellen juristen en experts die BNR sprak. Volgens hen heeft de overheid zich niet aan artikel 22 van de grondwet gehouden, waarin staat dat die overheid maatregelen moet nemen om de volksgezondheid te bevorderen.

Het is voor mensen uit Amsterdam en omgeving moeilijk om online een afspraak voor een coronatest te maken. Zo veel mensen uit de hoofdstad en de gemeenten eromheen probeerden dinsdag tegelijk een afspraak in te plannen, dat het leek of alle plekken vol waren. Dat was niet zo, en daarom adviseerde de GGD ze om het afsprakennummer te bellen of om het later nog een keer te proberen.

Het afsprakensysteem wordt beheerd door de landelijke organisatie, GGD GHOR Nederland. Die noemt als voorbeeld dat op dinsdagochtend 2500 mensen uit de regio Amsterdam tegelijk probeerden online een afspraak bij een testlocatie te maken. Voor iedere persoon werden drie testmogelijkheden vrijgehouden. Dat betekent dat er dus 7500 plekken op de agenda bezet lijken, terwijl 5000 van die 7500 tijden weer vrijkomen zodra de bezoekers een afspraak hebben gemaakt. Op die tijdstippen kunnen anderen later een afspraak maken voor een coronatest.

Bovendien zijn niet alle beschikbare tijden op de testlocaties ook online beschikbaar. Er worden ook tijdvakken vrijgehouden zodat de callcenters daar afspraken in kunnen plannen.

De GGD werkt aan een oplossing. Zo kan het zijn dat meer afspraakplekken online worden aangeboden, wat betekent dat callcenters minder ruimte krijgen om mensen in te plannen.

Van de mensen die afgelopen week positief hebben getest op het coronavirus heeft 6 procent bij het maken van de testafspraak aangegeven volledig te zijn gevaccineerd. Het gaat om 2562 van de ruim 42.000 positief geteste mensen van wie de vaccinatiestatus bekend is. Van meer dan een kwart van de mensen die besmet raakten is onbekend of ze wel of niet zijn gevaccineerd tegen het virus.

Onbekend is wanneer de volledig gevaccineerden die toch besmet raakten hun tweede prik van Pfizer/BioNTech, Moderna of AstraZeneca, of hun eerste en enige prik van Janssen, hebben ontvangen. Vaccins hebben enige tijd nodig om goed te gaan werken. De overheid gaat uit van twee weken na de laatste prik.

Veruit de meeste mensen die positief testten (84 procent) waren niet gevaccineerd tegen het coronavirus, zo blijkt uit gegevens van de GGD’en waar het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu over rapporteert. De overige 10 procent was naar eigen zeggen deels gevaccineerd. Dat wil dus zeggen dat ze één prik hadden gekregen van een vaccin waarvan twee doses nodig zijn voor een goede bescherming.

„Ook al zijn er ongeveer 18 miljoen vaccinaties gezet, veel mensen zijn nog niet of niet volledig gevaccineerd. Het is en blijft daarom belangrijk om je aan de maatregelen te houden”, benadrukt het RIVM nog eens. „Een coronavaccinatie beschermt de meeste mensen tegen ernstig ziek worden en zorgt dat het zich minder snel verspreidt”, voegt het instituut eraan toe. „Maar ook als je gevaccineerd bent, is er nog een kans dat je besmet raakt en daarna anderen kan besmetten.”

Iets meer dan 1,2 miljoen Nederlanders zijn afgelopen week gevaccineerd tegen het coronavirus. Dat is het laagste aantal sinds de laatste week van mei.

Vorige week meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu bijna 1,4 miljoen prikken in de zeven dagen ervoor. In de twee voorgaande weken waren zo’n 1,5 miljoen prikken gezet en nog een week eerder kreeg een recordaantal van bijna 1,7 miljoen mensen een inenting.

In totaal hebben nu zo’n 11,7 miljoen mensen een eerste prik gekregen. Ongeveer 700.000 van hen kregen het vaccin van Janssen, waarmee ze na de eerste prik klaar zijn. De anderen kregen een vaccin van Pfizer/BioNTech, Moderna of AstraZeneca. Zij hebben ook een tweede prik nodig, en ongeveer 6,2 miljoen mensen hebben die ook al gehad. In totaal zijn er dus net iets minder dan 18 miljoen prikken gezet.

Volgens het RIVM heeft 77 procent van alle volwassen Nederlanders minstens één prik gehad en is 46 procent volledig gevaccineerd. Met het percentage eerste prikken staat Nederland in de top van Europa, met de volledige vaccinaties is Nederland een middenmoter.

De meeste mensen die het coronavirus nu oplopen raken in eigen land besmet, maar ook op reis komen steeds meer Nederlanders met het virus in aanraking. Spanje, dat onder meer populair is onder scholieren die eindexamen hebben gedaan, spant nog altijd de kroon. In dat land waren zeker 794 mensen pas geweest die afgelopen week positief testten. Dat is een stijging van 89 procent ten opzichte van een week eerder. Daarna volgt Portugal met 333 gevallen (+38 procent).

België valt ook op in de wekelijkse cijfers die het RIVM dinsdag publiceerde. Van de Nederlanders die een positief testresultaat kregen, waren er 219 in de twee weken daarvoor in het buurland geweest. Een week eerder werden slechts 36 gevallen herleid tot België. Zulke toenames zijn ook te zien voor Frankrijk (204 gevallen tegen 28 in de week daarvoor), Duitsland (172 versus 51) en Italië (104 versus 14).

In Griekenland liepen 81 Nederlanders het virus op, in Oostenrijk 63 en in Kroatië 35. Daarna volgen Hongarije met 29 gevallen, het Verenigd Koninkrijk met 21 besmettingen en Malta en Turkije met ieder 20 positief geteste reizigers.

Van de bijna 52.000 mensen die afgelopen week positief testten, gaf 4,4 procent aan dat ze recent in het buitenland waren geweest. Van een aanzienlijke groep, 32 procent, is dit niet bekend.

In elf regio’s geldt voortaan het hoogste risiconiveau voor het coronavirus. Ze gaan naar ‘zeer ernstig’. Dertien regio’s staan een stapje lager, op ernstig. Zeeland is de enige provincie op het een na laagste risiconiveau, zorgelijk.

Onder de elf regio’s waar de situatie zeer ernstig is, zijn er zeven waarvan het al werd verwacht. Dat zijn Amsterdam-Amstelland, Groningen, Utrecht, Rotterdam-Rijnmond, Kennemerland, Gooi en Vechtstreek en Hollands Midden. Daar zijn Haaglanden, Twente, Zaanstreek-Waterland en Midden- en West-Brabant bijgekomen.

De dertien regio’s waar de toestand ernstig is, zijn Friesland, Drenthe, IJsselland, Flevoland, Noord- en Oost-Gelderland, Gelderland-Midden, Gelderland-Zuid, Noord-Holland Noord, Zuid-Holland Zuid, Brabant-Noord, Brabant-Zuidoost, Limburg-Noord en Zuid-Limburg.

Voor de maatregelen hebben de nieuwe risiconiveaus geen gevolgen. De maatregelen van het kabinet gelden voor het hele land.

Nederland telt vier risiconiveaus voor het coronavirus. Van laag naar hoog zijn dat waakzaam, zorgelijk, ernstig en zeer ernstig. Twee cijfers bepalen het risiconiveau in een regio: het aantal positieve tests en het aantal ziekenhuisopnames. Daarbij wordt rekening gehouden met het aantal inwoners. Het aantal ziekenhuisopnames is vooralsnog redelijk stabiel, maar het aantal nieuwe gevallen stijgt, en het hoogste cijfer van de twee bepaalt het risiconiveau.

Amsterdam-Amstelland is een van de grootste brandhaarden. Afgelopen week zijn daar 541,5 op elke 100.000 mensen positief getest. Op zondag noteerde de regio een landelijk record van meer dan 1600 positieve tests in een etmaal. In de gemeente Amsterdam zelf kreeg 1 op elke 183 inwoners vorige week te horen dat hij of zij het coronavirus onder de leden had. Eind juni, in de week voordat de cafés en discotheken weer open mochten, testte één op elke 3096 Amsterdammers positief.

In de gemeente Groningen werd het coronavirus vorige week zelfs vastgesteld bij 1 op elke 108 mensen. In de week voor de laatste versoepeling overkwam dit 1 op elke 6173 Stadjers. Dat is een toename van 5620 procent in ongeveer twee weken tijd.

Op donderdag komt de Europese gezondheidsdienst ECDC ook met een nieuwe coronakaart. Daarop is Nederland nu nog grotendeels oranje, met hier en daar wat groene gebieden dankzij de coronaluwte die ruim een week geleden ten einde kwam. Op de nieuwe kaart van de corona-uitbraak in Europa worden Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Groningen waarschijnlijk rood. Naar aanleiding van die kaart kunnen andere landen hun burgers afraden om naar Nederland te komen, en ze kunnen strenge voorwaarden stellen aan Nederlanders die vakantie willen komen vieren.

Veel mensen die afgelopen week positief zijn getest op het coronavirus, hebben het virus opgelopen in een café of discotheek. De horeca is de belangrijkste „setting van besmetting” geworden. Het is nu een grotere bron van infecties dan de thuissituatie, die in de afgelopen maanden elke lijst aanvoerde. Dat heeft Aura Timen van
het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laten zien aan de Tweede Kamer.

Van lang niet alle mensen is de besmettingsbron bekend. Bij drie op de tien positief geteste mensen is dit wel vastgesteld. Dat percentage is lager dan vorige week.
Hoe meer mensen positief testen, hoe moeilijker het wordt om zicht te houden op de manier waarop het virus zich verspreidt.

Van de nieuwe gevallen waarvan de bron bekend is, is 37,2 procent besmet geraakt tijdens een bezoek aan de horeca. Vorige week was dit bijna 19 procent, de week ervoor 2,2 procent. Van alle mensen die sinds begin april positief testten, was de horeca in 2,7 procent van de gevallen de bron.

De thuissituatie leidde afgelopen week tot 27,9 procent van alle besmettingen. Vorige week was dit ongeveer 35 procent en de week ervoor ruim 50 procent.
Verder gaf bijna 15 procent aan het coronavirus te hebben opgelopen op een feest, zoals een verjaardag, een borrel of een bruiloft. Vorige week was dit bijna 13 procent en de week ervoor iets meer dan 6 procent.

Activiteiten van studentenverenigingen leidden tot 3,6 procent van de nieuwe gevallen.

Nederland telt momenteel ongeveer 137 clusters, dat zijn groepsuitbraken met tien of meer besmette mensen. Daaronder zijn ook een paar clusters met meer dan honderd gevallen. Als voorbeeld noemde Timen een festival met 5000 bezoekers, waar 179 mensen besmet zijn geraakt. Het festival deed mee aan Testen voor
Toegang, dus alle bezoekers moesten zich vooraf laten testen op het virus, maar bij de ingang werd de identiteit van de bezoekers niet gecontroleerd, dus was niet duidelijk of de negatieve test wel van de bezoeker zelf was. Timen zei niet om welk festival het gaat.

Een tweedaags festival met ongeveer 10.000 bezoekers leidde tot „meerdere honderden” coronagevallen. Op een kermis raakten ongeveer 80 bezoekers besmet.

De grote stijging komt door de Delta-variant. Die werd eind juni dominant, net als in Duitsland en België, maar die hadden de regels voor de horeca toen niet versoepeld. Volgens Timen is het aantal besmettingen in Nederland daardoor „vele malen hoger” dan in de buurlanden.

De gestage afname van het aantal coronabesmettingen is in een mum van tijd volledig tenietgedaan. Met 51.957 besmettingen in de afgelopen week is Nederland weer op het hoge niveau van begin mei beland. Het is maar liefst een verzesvoudiging ten opzichte van vorige week. Met zo’n vaart gingen de cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in de hele coronacrisis nog niet omhoog.

Vorige week noteerde het RIVM al een verdubbeling tot 8541 gevallen. Het bleek een voorbode van een nog veel snellere groei in het aantal besmettingen in de laatste zeven dagen. In de meeste gevallen worden die nu veroorzaakt door de extra besmettelijke Delta-variant van het virus.

De huidige besmettingsgolf begon na de versoepelingen die het kabinet op 26 juni doorvoerde. Vooral jongeren zochten voor het eerst in maanden weer massaal het nachtleven op. Een deel deed dat met goedkeuring van de overheid direct na een prik van het coronavaccin van Janssen. In de praktijk waren ze dan nog helemaal niet goed beschermd, want vaccins hebben zeker twee weken nodig om optimaal te gaan werken. Demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) heeft dit „dansen met Janssen” inmiddels afgeschaft.

Honderdduizenden mensen gingen op stap na een sneltest, die toegang bood tot nachtclubs of festivals waar afstand houden niet meer hoefde. Van die testen is bekend dat ze minder betrouwbaar zijn dan de PCR-testen die de GGD standaard gebruikt. Ook nam het kabinet een risico door een negatief testresultaat een geldigheid van 40 uur te geven, in plaats van de 24 uur die het Outbreak Management Team (OMT) had aangeraden. En er werd gesjoemeld met toegangsbewijzen. De optelsom van factoren pakte slecht uit, met de huidige besmettingscijfers tot gevolg. Premier Mark Rutte bood maandag excuses aan voor de „inschattingsfout” van het kabinet.

De wekelijkse rapportage van het RIVM bevestigt het beeld van jongeren die in de horeca en op feestjes besmet raken. Bij de mensen van wie bekend is waar ze het virus opliepen, was dat in 37 procent van de gevallen in de horeca. De thuissituatie volgt met 28 procent. Bezoek thuis is goed voor 16 procent van de herleide gevallen, feestjes voor 15 procent en de werksituatie voor 7 procent.

Het aantal nieuwe coronagevallen is afgelopen etmaal op 7888 uitgekomen, maakte het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu bekend. Dat zijn er bijna vier keer zoveel vergeleken met dinsdag een week geleden. Ten opzichte van maandag nam het aantal positieve tests wel af, met 614.

In de afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM 51.957 positieve tests. Dat komt neer op gemiddeld 7422 nieuwe gevallen per dag. Afgelopen zaterdag waren er meer dan 10.000 meldingen, voor het eerst sinds eind december. De afgelopen dagen zijn de besmettingsaantallen wel weer wat afgenomen.

Eind juni begonnen de coronabesmettingen op te lopen als gevolg van de snel oprukkende Delta-variant van het coronavirus. Verreweg de meeste mensen die positief testen zijn tieners en twintigers, maar het aantal gevallen onder dertigers, veertigers en vijftigers begint ook op te lopen.

Hoeveel mensen die nu het coronavirus oplopen uiteindelijk in het ziekenhuis zullen belanden valt nog niet precies te zeggen, maar ziekenhuisbestuurder Ernst Kuipers houdt de komende tijd rekening met een toename tot zo’n achthonderd coronapatiënten. „Het is op zo’n omslagpunt als waar we nu zitten altijd koffiedik kijken”, zegt hij er wel bij. De voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) baseert zijn inschatting op het aantal besmettingen, de leeftijd van de mensen die nu besmet raken en de ervaringen in het buitenland.

Vooral de situatie in Engeland heeft een voorspellende waarde, zegt Kuipers. Daar greep de extra besmettelijke Delta-variant van het virus al eerder om zich heen, gevolgd door een toename van het aantal opnames. Een herhaling van eerdere pieken, toen de maximale capaciteit van de intensivecareafdelingen bijna werd overschreden, is vooralsnog niet aan de orde. Het virus treft nu vooral jongeren en die belanden niet zo vaak in het ziekenhuis met Covid-19. „Maar iedere toename zit de reguliere zorg en de inhaalzorg in de weg”, zegt Kuipers, die ook bestuursvoorzitter is van het Erasmus MC in Rotterdam.

Momenteel liggen in de Nederlandse ziekenhuizen 204 coronapatiënten in totaal. Hoewel dus meer drukte wordt voorzien, vindt hij het belangrijk dat ziekenhuismedewerkers de gelegenheid krijgen om rust te nemen en op vakantie te gaan. Om de druk zo goed mogelijk te verdelen, blijven ziekenhuizen ook de komende tijd patiënten spreiden.

De explosieve toename van het aantal coronabesmettingen was ook voor de voorzitter van de acute zorgsector wel verrassend. Hij noemt het belangrijk dat mensen zich aan basismaatregelen houden, zoals thuisblijven en je laten testen bij klachten. „We hebben gezien hoe snel het kan gaan. Dit is voor veel mensen een herinnering: het virus is niet weg. Daar moeten we samen met gezond verstand naar handelen.”

„Dansen met Janssen”, het principe dat mensen direct na een prik van het Janssen-vaccin weer op stap gingen, was achteraf niet verstandig, want het vaccin heeft tijd nodig om het immuunsysteem aan het werk te zetten. „Als iemand besmet een dansvloer opgaat, steekt hij zo tientallen mensen aan. Dan gaat het heel snel”, aldus Kuipers. Inmiddels zijn de nachtclubs weer gesloten en moet de horeca om middernacht dicht. Of dat genoeg is „moeten we zien”, zegt de LNAZ-voorzitter. Hij wijst erop dat van de volwassen bevolking nog maar iets minder dan de helft volledig is gevaccineerd en dus veel mensen vatbaar blijven voor het virus, ook onder mensen uit hogere leeftijdsgroepen. „We zijn er nog niet.”

Het aantal coronapatiënten in Nederlandse ziekenhuizen is dinsdag afgenomen, blijkt uit de nieuwe cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). In totaal worden er momenteel 204 coronapatiënten in ziekenhuizen behandeld, negen minder dan maandag.

Van deze mensen liggen er 75 op de intensive care, negen minder dan de voorgaande dag. Op de verpleegafdelingen bleef het aantal coronapatiënten afgelopen etmaal onveranderd op 129.

Het is „niet uit te sluiten” dat de explosieve stijging van het aantal coronagevallen leidt tot een overbelasting van de zorg. Dat zegt Aura Timen, hoofd van het Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Of het echt zo ver komt, hangt volgens Timen onder meer af van de verspreiding van het virus onder ouderen en kwetsbaren. Daar begint het aantal positieve tests wel te stijgen, maar hoe ver dat oploopt, hangt af van de vaccinatiegraad. Timen roept jongeren op om voorlopig geen contact te hebben met ouderen en mensen uit risicogroepen. Daarnaast wil ze dat jongeren zo snel mogelijk worden gevaccineerd.

Vaccinproducent Moderna heeft volgens onderzoek een structuur opgetuigd om zijn winsten weg te sluizen naar belastingparadijzen. „Een schande”, vindt onderzoeker Vincent Kiezebrink van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO). De Europese Unie bestelde volgens hem al voor meer dan 10 miljard dollar aan Moderna-coronavaccins.

Samen met Wemos, een organisatie die zich hard maakt voor een gelijke toegang tot gezondheidsdiensten, is Kiezebrink erachter gekomen dat de rekeningen voor door de EU bestelde vaccins worden betaald aan een recent opgerichte dochteronderneming in het Zwitserse Bazel. Dat zou blijken uit een gelekt contract tussen Moderna en de Europese Commissie.

Zwitserland is volgens SOMO berucht om zijn lage belastingtarieven en geheime belastingregelingen. Het is hierdoor onmogelijk te achterhalen hoeveel belasting Moderna daadwerkelijk betaalt in Zwitserland. Daarnaast staan de patenten op het vaccin geregistreerd in het Amerikaanse Delaware. Dat is volgens het onderzoek een waar patentenparadijs. Delaware heft geen belasting op inkomsten uit immateriële activa zoals patenten. Een groot deel van de door Moderna behaalde winst wordt hoogstwaarschijnlijk met behulp van royaltybetalingen voor het gebruik van patenten naar Delaware verschoven, denkt Kiezebrink. Daar zou de winst dan laag worden belast.

„Als samenleving betalen we driedubbel”, zegt de onderzoeker. „We financieren het onderzoek naar vaccinontwikkeling, betalen te hoge prijzen voor de aanschaf van die vaccins en vervolgens gebruikt Moderna ook nog belastingconstructies om vennootschapsbelasting te ontwijken.” Moderna heeft zelf nog niet gereageerd op het rapport.

Duitsland gaat een coronavaccinatie niet verplichten. Volgens bondskanselier Angela Merkel is de regering niet van plan deze weg in te slaan.

Er komt geen verplichte vaccinatie, verzekerde Merkel. In de strijd tegen een nieuwe golf van het coronavirus wil Berlijn er wel voor zorgen dat meer Duitsers zich laten vaccineren. Verder zet de regering in op afstand houden en testen.

Frankrijk kondigde maandag aan een inenting voor zorgpersoneel verplicht te stellen. Degenen die een inenting weigeren, mogen niet werken en krijgen ook niet betaald. Ook Griekenland komt met een vaccinatieplicht voor bepaalde beroepen.

Veel mensen die afgelopen week positief zijn getest op het coronavirus, hebben het virus opgelopen in een café of discotheek. De horeca is de belangrijkste „setting van besmetting” geworden. Het is nu een grotere bron van infecties dan de thuissituatie, die in de afgelopen maanden elke lijst aanvoerde. Dat heeft Aura Timen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laten zien aan de Tweede Kamer.

Van lang niet alle mensen is de besmettingsbron bekend. Bij ruim een kwart van de positief geteste mensen is dit wel vastgesteld. Dat percentage is lager dan vorige week. Hoe meer mensen positief testen, hoe moeilijker het wordt om zicht te houden op de manier waarop het virus zich verspreidt.

Van de nieuwe gevallen waarvan de bron bekend is, is 38,8 procent besmet geraakt tijdens een bezoek aan de horeca. Vorige week was dit bijna 19 procent, de week ervoor 2,2 procent. Van alle mensen die sinds begin april positief testten, was de horeca in 2,3 procent van de gevallen de bron.

De thuissituatie leidde afgelopen week tot 26,1 procent van alle besmettingen. Vorige week was dit ongeveer 35 procent en de week ervoor ruim 50 procent.
Verder gaf 17 procent aan het coronavirus te hebben opgelopen op een feest, zoals een verjaardag, een borrel of een bruiloft. Vorige week was dit bijna 13 procent en de week ervoor iets meer dan 6 procent.

Activiteiten van studentenverenigingen leidden tot 4,4 procent van de nieuwe gevallen.

Nederland telt momenteel ongeveer 137 clusters, dat zijn groepsuitbraken met tien of meer besmette mensen. Daaronder zijn ook een paar clusters met meer dan honderd gevallen. Als voorbeeld noemde Timen een festival met 5000 bezoekers, waar 179 mensen besmet zijn geraakt. Het festival deed mee aan Testen voor Toegang, dus alle bezoekers moesten zich vooraf laten testen op het virus, maar bij de ingang werd de identiteit van de bezoekers niet gecontroleerd, dus was niet duidelijk of de negatieve test wel van de bezoeker zelf was. Timen zei niet om welk festival het gaat.

Een tweedaags festival met ongeveer 10.000 bezoekers leidde tot „meerdere honderden” coronagevallen. Op een kermis raakten ongeveer 80 bezoekers besmet.
De grote stijging komt door de Delta-variant. Die werd eind juni dominant, net als in Duitsland en België, maar die hadden de regels voor de horeca toen niet versoepeld. Volgens Timen is het aantal besmettingen in Nederland daardoor „vele malen hoger” dan in de buurlanden.

Frankrijk scherpt de coronamaatregelen in het land aan nu het aantal besmettingen toeneemt en het vaccinatietempo vertraagt. Een overzicht van alle maatregelen die maandag zijn aangekondigd.

• Frankrijk werkt met een zogeheten gezondheidspas die laat zien dat de houder volledig is ingeënt, negatief is getest of recent is hersteld van Covid-19. Deze pas is vanaf 21 juli verplicht voor bezoekers van grote evenementen en culturele instellingen.
• Vanaf augustus is de pas ook verplicht bij een bezoek aan horecazaken, winkelcentra, ziekenhuizen en later mogelijk nog meer locaties. Mensen die binnen Frankrijk met langeafstandstreinen, touringcars en vliegtuigen willen reizen, moeten vanaf augustus eveneens in het bezit zijn van de gezondheidspas.
• De gratis PCR-testen zijn in de herfst alleen nog beschikbaar voor mensen die mogelijk besmet zijn met het coronavirus. Fransen die een negatieve testuitslag nodig hebben om bijvoorbeeld naar de bioscoop of het theater te gaan, moeten de test zelf betalen.
• Er gaat een vaccinatieplicht gelden voor zorgpersoneel, medewerkers van verzorgingstehuizen en andere mensen die met risicogroepen werken. Zonder volledige vaccinatie mogen ze niet werken en krijgen ze ook niet betaald. Voor de inentingen krijgen ze tot 15 september de tijd. Daarna worden controles gehouden waarbij boetes opgelegd kunnen worden.
• Ongevaccineerde reizigers uit het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Portugal moeten zich maximaal 24 uur voor aankomst in Frankrijk laten testen. Voor andere landen geldt nog steeds een tijdspanne van maximaal 72 uur. Reizigers moeten een negatieve testuitslag hebben als ze niet zijn ingeënt.

Een zorgeloze zomer? Die droom spatte afgelopen week uit elkaar. Zeker in studentensteden liep het aantal coronabesmettingen hard op. Nederland liet te snel de teugels vieren, gaf premier Rutte maandag toe. Hoe kon het zo misgaan? Een viroloog en een gezondsheidspsycholoog reageren.

Lees ook

Waarom het aantal besmettingen gierend uit de hand loopt

Meer dan de helft van de volwassenen in de Europese Unie is volledig ingeënt tegen het coronavirus. Dat betekent dat ze twee prikken van Pfizer, Moderna of AstraZeneca hebben gekregen of eentje van Janssen.

Het is wel zaak dat de vaccinatie nu niet stilvalt, waarschuwt voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. „Om veilig te blijven voor nieuwe virusvarianten en een nieuwe golf van besmettingen te vermijden is het belangrijk ingeënt te worden”, twittert ze.

Zaterdag liet Von der Leyen al weten dat er inmiddels genoeg vaccins zijn geleverd om 70 procent van de ongeveer 366 miljoen volwassen EU-burgers te prikken. Dat laatste is het doel dat de commissie zich had gesteld voor het eind van de zomer en dat zij later vervroegde tot eind juli.

Twaalf EU-landen, waaronder Italië, Spanje, Frankrijk en Duitsland, ontvangen nog deze maand geld waarmee ze aan de slag kunnen met hun nationale coronaherstelplannen. Het gaat in totaal om ruim 392 miljard euro. De EU-ministers van Financiën hebben de eerste plannen dinsdag in Brussel goedgekeurd. Italië is met 191,5 miljard aan subsidies en gunstige leningen de grootste ontvanger, Spanje met 69,5 miljard euro aan subsidies de tweede.

Lees ook

Italië en elf andere EU-landen kunnen aan de slag met herstelplan

Het reproductiegetal van het coronavirus is gestegen naar 2,17. Dat is het hoogste niveau sinds 24 februari 2020. Het cijfer, dat aangeeft hoe snel het virus zich verspreidt, stond afgelopen vrijdag nog op 1,37.

Het gaat om het cijfer van alle varianten bij elkaar, stelt hoofd Aura Timen van het Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in een presentatie voor de Tweede Kamer. Het reproductiegetal van de Delta-variant (voorheen de Indiase variant) is 2,52.

Een reproductiegetal van 2,17 betekent dat een groep van honderd besmette personen gemiddeld 217 anderen aansteekt, die het virus op hun beurt overdragen aan 471 anderen. Het aantal besmettingen loopt dan sneller en sneller op.

Heel veel mensen proberen het afsprakennummer voor coronavaccinaties (0800-7070) te bellen. Het is er „onverminderd druk”, zegt de organisatie GGD GHOR Nederland, en daardoor kunnen bellers moeite hebben om iemand aan de lijn te krijgen. Het callcenter werd op maandag meer dan 100.000 keer gebeld.

Veel mensen proberen een eerste afspraak te maken, anderen willen hun afspraak verplaatsen vanwege de vakantie. Ook zijn er mensen die eerder hun tweede prik willen. Zorgminister Hugo de Jonge kondigde vorige week aan dat de zogeheten ‘prikinterval’ bij de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna zou worden verkort. Maar het is niet bekend wanneer dit ingaat en het is nu nog niet mogelijk een nieuwe afspraak voor de tweede prik te maken.

Uitkeringsinstantie UWV heeft voor de periode van april tot en met juni aan bijna 45.000 werkgevers loonsteun toegekend. Daarmee was het bij het loket van de vijfde periode van de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) veel rustiger dan in voorgaande periodes. Vooral horeca- en cateringbedrijven en winkeliers hadden nog wel behoefte aan de subsidies om salarissen te blijven betalen.

Bijwerkingencentrum Lareb heeft twee meldingen ontvangen van een nieuwe, ernstige bijwerking bij het coronavaccin van Janssen, het Guillain-Barré-syndroom. Na een prik met AstraZeneca kwamen elf van zulke meldingen binnen.

Het Guillain-Barré-syndroom (GBS) is een zenuwaandoening die tot plotselinge spierverlammingen kan leiden. Het is een onbedoelde reactie van het immuunsysteem.

Nederlanders die naar het zuiden afzakken en onderweg willen tanken of proviand inslaan moeten niet hun mondkapje vergeten. „Dat is in de tankshop verplicht, maar ook aan de pomp is het wel zo verstandig”, zeggen Belgische pomphouders.

Mondmaskers zijn in Nederland alleen nog verplicht in het ov en op de middelbare school, ook nu de Delta-variant van het coronavirus er razendsnel om zich heen grijpt. Maar dat is in België, Luxemburg en zuidelijke vakantielanden anders. Nu de vakantie-uittocht naar het zuiden op gang komt, drukken de pomphouders van branchevereniging Brafco Nederlanders daarom nog eens op het hart zich bij een tankbeurt aan de coronavoorschriften te houden. Ook al „zijn er nog geen signalen dat het misgaat”, zegt Brafco-directeur Johan Mattart.

De pomphouders maken zich vooralsnog „niet direct zorgen” om de komst van Nederlandse vakantiegangers. „We zijn al een jaar gewend met mondkapjes en handgel te werken en dat is voor klanten eigenlijk ook zeer duidelijk. De Nederlanders zijn meer dan welkom.”

Nederlanders hoeven ook niet te vrezen dat België het reizen binnenkort weer aan banden legt, zoals eerder gebeurde bij het opvlammen van de epidemie, denkt Mattart. „België voert geen jojobeleid en de situatie is nog onder controle.”

Reizigers hebben vanwege het oplopende aantal coronabesmettingen in grote delen van Europa veel vragen over hun aanstaande vakantie. Dat leidt tot drukte bij de klantenservice van verschillende Nederlandse reisorganisaties. Zo heeft Sunweb het aantal medewerkers dat op de helpdesk werkt flink opgeschaald en is ook Corendon „continu bezig met het werven van extra mensen”.

„Er zijn veel ongeruste mensen die advies willen”, zegt een woordvoerster van Sunweb. „De onrust die door de regering is gezaaid met de uitspraak dat Nederland rood wordt, helpt niet mee.” Volgens een woordvoerster zorgt de uitspraak tijdens de laatste coronapersconferentie ervoor dat het aantal boekingen is gedaald. Van een toename in het aantal annuleringen of omboekingen is geen sprake, aldus de Nederlandse reisorganisaties.

De reizigers willen vooral weten wat er gebeurt als andere Europese landen beperkingen opleggen aan Nederlanders vanwege het oplopende aantal besmettingen in ons land. Daardoor zouden ze te maken kunnen krijgen met extra maatregelen als verplichte quarantaines. Andere vakantiegangers willen weten wat er gebeurt als het reisadvies voor hun vakantiebestemming wordt aangescherpt of willen advies over hun nog te boeken vakantie. Het ministerie van Buitenlandse Zaken past zo nodig elke donderdag de reisadviezen aan.

De Nederlandse reisorganisaties reizen niet af naar landen waar voor reizigers een quarantaineplicht geldt bij aankomst. „Elk land is vrij om op elk moment inreisbeperkingen voor buitenlandse reizigers aan te passen”, aldus reisorganisatie TUI. „Wij verwachten niet dat zij gevaccineerde en geteste Nederlanders gaan weigeren of een quarantaine opleggen. Het is zeer onwaarschijnlijk maar niet uitgesloten.” Ook Sunweb rekent er niet op dat Zuid-Europese landen snel reisbeperkingen op gaan leggen aan Nederlandse toeristen.

De reisconcerns laten weten dat klanten hun vakantie kunnen omboeken of hun geld kunnen terugkrijgen wanneer een reis moet worden geannuleerd.

Frankrijk scherpt de coronaregels aan voor reizigers uit het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Portugal. De coronatest voor ongevaccineerden moet voortaan maximaal 24 uur vóór de reis zijn afgenomen. Voor andere landen geldt nog steeds een tijdspanne van maximaal 72 uur.

De Franse minister van Europese zaken, Clement Beaune, meldt dat na de uitspraken van president Emmanuel Macron. Die maakte maandagavond bekend dat de regels voor reizigers uit risicogebieden zou worden aangescherpt, maar deelde nog geen details.

Frankrijk eist van reizigers een testbewijs als ze nog niet volledig zijn ingeënt met een door het Europese Medicijnagentschap (EMA) goedgekeurd coronavaccin of recent aantoonbaar zijn hersteld van Covid-19. Ongevaccineerde reizigers van buiten de Europese Unie, waaronder het Verenigd Koninkrijk, moeten na aankomst in quarantaine.

De bij Nederlandse toeristen populaire vakantiebestemmingen Griekenland, Frankrijk en Spanje scherpen de coronaregels aan. De landen nemen die maatregelen vanwege het fors oplopen van het aantal besmettingen.

Zo zijn in Griekenland alleen mensen die volledig zijn gevaccineerd straks welkom in horecazaken, maakte premier Kyriakos Mitsotakis bekend. Mitsotakis kondigde ook aan dat alle medewerkers van verpleeghuizen voor ouderen zich moeten laten inenten. Wie weigert, wordt medio augustus geschorst. Ziekenhuispersoneel, zoals artsen en verpleegkundigen, krijgt tot 1 september de tijd om zich te laten vaccineren. Ook komt er een vaccinatieplicht voor bepaalde beroepsgroepen.

Ook Frankrijk heeft de coronaregels aangepast. President Emmanuel Macron maakte bekend dat voor een bezoek aan een bar of restaurant met ingang van augustus met een gezondheidspas moet worden aangetoond dat de drager geen corona heeft. De pas is ook nodig in de trein of in het vliegtuig.

De pas is al vanaf 21 juli vereist als iemand een evenement wil bezoeken met meer dan vijftig personen. Met de pas wil de regering de nieuwe golf besmettingen door de Delta-variant terugdringen. Een gezondheidspas toont aan dat iemand is ingeënt of negatief is getest. Het is nog onduidelijk of Nederlanders die naar Frankrijk willen reizen de QR-code in hun CoronaCheck-app, kunnen gebruiken om aan te tonen dat ze gezond zijn. De ANWB liet weten dit te onderzoeken.

Ook de Spaanse toeristische regio’s Catalonië en Valencia komen met nieuwe maatregelen om de jongste golf van het coronavirus in te dammen. In Catalonië, dat Barcelona als hoofdstad heeft, moeten alle openbare activiteiten om 00.30 uur eindigen. Ook mag je met hooguit tien mensen bijeenkomen, of dat nou privé is of in het openbaar.

In de regio Valencia, ten zuiden van Catalonië, is voor ruim dertig steden weer een avondklok afgekondigd. De spertijd van 01.00 tot 06.00 uur geldt ook voor de regionale hoofdstad Valencia, de op twee na grootste stad van Spanje na Madrid en Barcelona. Alle bijeenkomsten zijn beperkt tot maximaal zes personen.

Eerder liet de regering van Malta weten dat het vanaf woensdag alle bezoekers gaat weigeren die niet volledig zijn ingeënt tegen Covid-19. De Europese Commissie heeft van de regering van Malta opheldering gevraagd over het weigeren van niet-gevaccineerde bezoekers.

Meer dan 900.000 Fransen hebben maandagavond een prikafspraak gemaakt nadat de coronamaatregelen in het land werden aangescherpt. President Emmanuel Macron maakte bekend dat een zogeheten gezondheidspas op meer plekken nodig zal zijn en dat voor sommige beroepsgroepen een vaccinatieplicht gaat gelden.

De wijzigingen in het coronabeleid volgen nu het aantal coronabesmettingen stijgt en het vaccinatietempo vertraagt. Een recordaantal mensen heeft na de aankondiging van Macron een coronavaccinatie ingepland, het dubbele van het vorige record op 11 maart.

Een gezondheidspas toont aan dat iemand is ingeënt of negatief is getest. Vanaf 21 juli is die verplicht bij grote evenementen, vanaf augustus ook in onder meer de horeca, bioscopen en langeafstandstreinen. Verder moeten zorgpersoneel en mensen die door hun werk in contact komen met risicogroepen zich laten inenten. Wie dat niet voor 15 september doet, mag niet werken en krijgt ook niet betaald.

De helft van de Franse bevolking heeft inmiddels een eerste coronaprik gehad. Dat zijn 35,5 miljoen mensen. Ongeveer 27 miljoen Fransen hebben alle benodigde prikken gehad en zijn dus volledig ingeënt.

In Griekenland zijn alleen mensen die volledig zijn gevaccineerd straks welkom in horecazaken. Ook komt er een vaccinatieplicht voor bepaalde beroepsgroepen, maakte premier Kyriakos Mitsotakis bekend.

Griekse media berichten dat onder meer restaurants, cafés, theaters, stadions en bedrijven in de entertainmentsector binnenkort alleen gevaccineerde mensen mogen binnenlaten. Klanten moeten met een app laten zien dat ze zijn ingeënt tegen het coronavirus.

Veel ondernemingen mochten hun binnenruimtes de afgelopen maanden niet gebruiken om verspreiding van het coronavirus te gaan. Daar komt eind deze week verandering in, maar ongevaccineerde klanten moeten dan dus geweerd worden.

Mitsotakis kondigde ook aan dat alle medewerkers van verpleeghuizen voor ouderen zich moeten laten inenten. Wie weigert, wordt medio augustus geschorst. Ziekenhuispersoneel, zoals artsen en verpleegkundigen, krijgt tot 1 september de tijd om zich te laten vaccineren.

De premier maakte duidelijk dat hij met dergelijke maatregelen een nieuwe lockdown wil voorkomen. „Het land gaat niet op slot vanwege de houding van sommige mensen”, zei hij volgens Griekse media. „Griekenland is niet in gevaar. Alleen ongevaccineerde Grieken.”

Het aantal nieuwe coronagevallen blijft stijgen, en daarom gaan ook de zogeheten risiconiveaus omhoog. Op de nieuwe kaart van Nederland die de overheid dinsdag vaststelt, gaan zeven regio’s naar het hoogste niveau (zeer ernstig) en dertien naar het een na hoogste niveau (ernstig).

Nederland telt vier risiconiveaus voor het coronavirus. Van laag naar hoog zijn dat waakzaam, zorgelijk, ernstig en zeer ernstig. Momenteel hebben tien regio’s het laagste niveau, waakzaam, en staan de vijftien andere regio’s een stapje hoger, op zorgelijk. Twee cijfers bepalen het risiconiveau in een regio: het aantal positieve tests en het aantal ziekenhuisopnames. Daarbij wordt rekening gehouden met het aantal inwoners. Het aantal ziekenhuisopnames is vooralsnog redelijk stabiel, maar het aantal nieuwe gevallen stijgt, en het hoogste cijfer van de twee bepaalt het risiconiveau.

Amsterdam-Amstelland is een van de grootste brandhaarden. Afgelopen week zijn daar 541,5 op elke 100.000 mensen positief getest. Op zondag noteerde de regio een landelijk record van meer dan 1600 positieve tests in een etmaal. In de gemeente Amsterdam zelf kreeg 1 op elke 183 inwoners vorige week te horen dat hij of zij het coronavirus onder de leden had. Eind juni, in de week voordat de cafés en discotheken weer open mochten, testte één op elke 3096 Amsterdammers positief.

In de gemeente Groningen werd het coronavirus vorige week zelfs vastgesteld bij 1 op elke 108 mensen. In de week voor de laatste versoepeling overkwam dit 1 op elke 6173 Stadjers. Dat is een toename van 5620 procent in ongeveer twee weken tijd.

Met al die nieuwe gevallen komen Amsterdam-Amstelland en de regio Groningen op zeer ernstig, net als de regio’s Utrecht, Rotterdam-Rijnmond, Kennemerland, Gooi en Vechtstreek en Hollands Midden.

De dertien regio’s die op ‘ernstig’ komen te staan, een stap eronder, zijn Haaglanden, Twente, Midden- en West-Brabant, Zaanstreek-Waterland, Brabant-Zuidoost, Gelderland-Zuid, Noord- en Oost-Gelderland, IJsselland, Gelderland-Midden, Zuid-Holland Zuid, Noord-Holland Noord, Brabant-Noord en Friesland. De overige regio’s, die de status zorgelijk krijgen, zijn Flevoland, Zuid-Limburg, Drenthe, Limburg-Noord en Zeeland.

Op donderdag komt de Europese gezondheidsdienst ECDC ook met een nieuwe coronakaart. Daarop is Nederland nu nog grotendeels oranje, met hier en daar wat groene gebieden dankzij de coronaluwte die ruim een week geleden ten einde kwam. Op de nieuwe kaart van de corona-uitbraak in Europa worden Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Groningen waarschijnlijk rood. Naar aanleiding van die kaart kunnen andere landen hun burgers afraden om naar Nederland te komen, en ze kunnen strenge voorwaarden stellen aan Nederlanders die vakantie willen komen vieren.

De onrust onder werknemers neemt toe nu de Delta-variant van het coronavirus zich in Nederland verspreidt, merken de vakbonden. „Veel kantoormedewerkers kijken de kat uit de boom”, zegt Piet Fortuin, voorzitter van vakbond CNV in het AD.

Eind juni werd het thuiswerkadvies aangepast. Werknemers mogen sindsdien maximaal de helft van hun werktijd op kantoor werken, mits 1,5 meter afstand kan worden gehouden. Maar door het toenemende aantal besmettingen neemt de ongerustheid onder het personeel toe. „In korte tijd zijn we gegaan van optimisme over de terugkeer naar kantoor naar groeiende zorgen over hoe veilig het op kantoor is”, zegt Fortuin.

Volgens de voorzitter lijken de meeste bedrijven hun best te doen om voor een coronaproof kantoor te zorgen. Toch gaf een op de vijf werknemers in een recente enquête van de vakbond onder zo’n negenhonderd (voormalige) thuiswerkers aan zich nog niet veilig te voelen op kantoor. 16 procent vindt dat de kantoren te vroeg geopend zijn om veilig te kunnen werken. Zij ergeren zich onder meer aan werkgevers en collega’s die geen rekening meer houden met de coronaregels.

Fortuin denkt dat dit vooral speelt bij kleinere bedrijven, onder meer omdat medewerkers veel bewuster zijn geworden van de risico’s en kritischer kijken naar de veiligheid en hygiënemaatregelen. „Vroeger was een toetsenbord of muis ook niet bepaald schoon, maar mensen zijn nu veel meer bezig met hygiëne”, aldus de CNV-voorzitter. Fortuin benadrukt dat extra maatregelen niet af te dwingen zijn. „Werknemers kunnen wel eisen dat er voldoende desinfectiemiddelen zijn, waarmee ze zelf de apparaten kunnen schoonmaken. Maar nee, ze kunnen niet eisen dat de werkgever de boel tien keer per dag schoonmaakt.”

Ook vakbond FNV ziet de bezorgdheid onder personeel groeien. Werknemers maken zich onder meer zorgen over de drukte in het openbaar vervoer en hoe ze veilig op kantoor kunnen komen, stelt vicevoorzitter Kitty Jong in het AD.

Jong benadrukt dat de zorgen vooral groeien onder het zorgpersoneel en personeel in andere sectoren waar afstand houden soms lastig is. „Er is veel aandacht voor kantoormedewerkers maar zij hebben de keuze om in goed overleg met de werkgever thuis te werken. Er zijn heel veel werkenden die die keuze niet hebben. Denk aan al mensen die werken in fabrieken, slachterijen, de voedingsmiddelenindustrie of in de zorg.”

Precies een week geleden meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een verdubbeling van het aantal coronagevallen. Maar dat is, achteraf gezien, nog maar kinderspel vergeleken bij wat er sindsdien is gebeurd. In de laatste zeven dagen zijn waarschijnlijk ongeveer 50.000 mensen positief getest, zes keer zo veel als in de week ervoor.

Het exacte weekcijfer komt dinsdag van het RIVM. Vorige week meldde het instituut dat het in de zeven dagen ervoor 8541 meldingen van positieve tests had gekregen, tegen 4208 in de week ervoor. In de zes dagen na de laatste update zijn 44.132 nieuwe gevallen gemeld. Op zaterdag waren er meer dan 10.000 meldingen, voor het eerst sinds eind december. Gemiddeld zijn het 7355 positieve tests per dag.

Verreweg de meeste mensen die positief testen zijn tieners en twintigers, maar het aantal gevallen onder dertigers, veertigers en vijftigers begint ook op te lopen. Bij lang niet alle mensen is te achterhalen hoe ze het virus hebben opgelopen, maar van de mensen die vorige week positief testten, waren relatief veel besmet geraakt in cafés, discotheken of op andere feesten.

In de wekelijkse update becijfert het RIVM dinsdag ook hoeveel coronapatiënten in de afgelopen week zijn opgenomen in ziekenhuizen en hoeveel mensen zijn overleden aan het virus. Vorige week meldde het instituut dat 47 mensen in het ziekenhuis waren beland, van wie 7 op de intensive care, en dat 13 sterfgevallen waren gemeld. Die cijfers lijken voorlopig ongeveer gelijk te blijven.

Het RIVM berekent dinsdag ook het nieuwe reproductiegetal. Dat cijfer steeg eind vorige week naar 1,37, het hoogste niveau sinds eind augustus vorig jaar. Het cijfer geeft aan dat het virus zich heel snel verspreidt. Het getal gaat over de situatie twee weken geleden, eind juni, omdat recentere cijfers nog niet betrouwbaar genoeg zijn.

Verder meldt het RIVM dinsdag hoeveel mensen vorige week zijn gevaccineerd. Het zijn er waarschijnlijk ongeveer 1,37 miljoen en dat zou het laagste aantal sinds eind mei zijn. Bijna 80 procent van de volwassenen heeft in elk geval een eerste prik gehad, en daarmee behoort Nederland tot de top van Europa.

De Tweede Kamer wordt dinsdag bijgepraat door het RIVM over de onlangs verergerde coronacrisis. Sinds afgelopen vrijdag gelden er weer beperkingen in de horeca en de evenementensector vanwege het explosief gestegen aantal besmettingen.

De bijpraatsessie wordt ditmaal niet verzorgd door RIVM-bestuurder Jaap van Dissel, maar door Aura Timen. Zij is hoofd van het Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het RIVM. Van Dissel is verhinderd, laat een woordvoerder weten, zonder te vermelden waarom.

Het kabinet besloot na advies van het Outbreak Management Team (OMT), waarvan Van Dissel voorzitter is, vergaand te versoepelen per 26 juni. Het OMT noch het kabinet had voorzien dat het aantal besmettingen zo snel zou stijgen. Afgelopen zaterdag werden 10.345 nieuwe besmettingen genoteerd, het hoogste aantal sinds december vorig jaar. De stijging gaat nu ook sneller dan vorig jaar september, toen een nieuwe coronagolf werd ingezet.

De voornaamste boosdoener lijkt de besmettelijkere Delta-variant van het virus, die ruim baan kreeg nadat het kabinet nachtclubs weer opende. Het systeem van toegangstesten bleek onvoldoende te werken om alle besmettingen buiten de deur te houden: mensen kopieerden andermans toegangsbewijzen en aan de deur werd niet altijd goed gecontroleerd.

Onder het mom ‘dansen met Janssen’ konden mensen al direct na hun Janssen-vaccinatie de nachtclub of kroeg in met een geldig vaccinatiebewijs, terwijl een volledige vaccinatie pas na enkele weken effectief is. Slechts een zeer klein deel van de jongeren is volledig gevaccineerd.

Demissionair premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) boden maandag hun excuses aan voor het te snelle versoepelen en hun gebrek aan zelfreflectie daarover op de laatste persconferentie. Ook het ‘dansen met Janssen’ noemde De Jonge „een inschattingsfout”. Op 13 augustus kijkt het kabinet opnieuw wat mogelijk is wat betreft de coronaregels.
Woensdag debatteert de Kamer over de coronacrisis. Omdat het Tweede Kamergebouw wordt gerenoveerd, is het debat in de Ridderzaal. Eerder debatteerde de Eerste Kamer daar al, omdat in tegenstelling tot het Eerste Kamergebouw er genoeg ruimte is om 1,5 meter afstand te houden.

De EU-ministers van Financiën keuren dinsdag in Brussel naar verwachting de eerste nationale herstelplannen goed. Ze oordelen of de scenario’s van twaalf landen, waaronder Italië, Duitsland en Frankrijk, voldoen aan de voorwaarden om voor de beschikbare miljarden uit het tijdelijke Europese coronaherstelfonds in aanmerking te komen.

Deze plannen zijn al goedgekeurd door de Europese Commissie, maar zonder groen licht van de ministers worden de eerste euro’s niet overgemaakt. In het fonds zit 672,5 miljard euro, waarvan 312,5 miljard euro aan subsidies en 360 miljard aan gunstige leningen. De uitbetaling gaat in delen, te beginnen met 13 procent voorfinanciering van projecten dit jaar.

Italië, dat zwaar is getroffen door de coronapandemie, heeft zicht op 191,5 miljard euro, de meeste steun uit het fonds van alle landen. Daarvan hoeft 68,9 miljard euro niet worden terugbetaald, in tegenstelling tot de beschikbare lening van 122,6 miljard. Rome wil op grote schaal huizen en gebouwen renoveren, investeren in schoner openbaar vervoer en zorgen voor snel en uitgebreid internet.

Sinds april hebben 24 lidstaten hun beoogde herstelplannen in Brussel ingeleverd. Daarin geven ze aan waar zij de subsidies en/of gunstige leningen, waar ze volgens een bepaalde verdeelsleutel recht op hebben, in zullen investeren. Er is afgesproken dat tenminste 37 procent aan klimaatmaatregelen wordt besteed, en 20 procent aan digitalisering. Verder moeten de landen allerlei hervormingen doorvoeren die Brussel voor elke lidstaat apart nodig acht om sterker uit de crisis te komen, zoals aanpassingen in het belastingstelsel of op de arbeidsmarkt.

Van de 24 plannen heeft de commissie er inmiddels 16 goedgekeurd en zijn er nog 8 „in analyse”. Nederland, Malta en Bulgarije zijn de enige landen die nog geen herstelplan hebben ingediend. Den Haag wil wachten tot er een nieuwe regering is.

De Franse regering gaat coronavaccinaties verplichten voor zorgmedewerkers en mensen die door hun werk in contact komen met risicogroepen, meldt president Emmanuel Macron in een toespraak. Betrokkenen hebben nog tot 15 september de tijd. Zorgpersoneel dat daarna niet is ingeënt, mag niet meer werken en krijgt ook niet meer betaald, verduidelijkte gezondheidsminister Olivier Veran.

Veran riep de zorgverleners op om zich meteen te laten vaccineren, zelfs al hebben ze twee maanden de tijd. De werkgevers zijn bevoegd om controles uit te voeren zoals die al bestaan voor andere ziekten, zoals hepatitis B. Het gaat in totaal om ongeveer 1,5 miljoen werknemers in de zorgsector.

Met de verplichte vaccinatie volgt de regering het advies van de Franse Hoge Autoriteit voor de Gezondheid. Deze instantie had zaterdag aangeraden om de verplichting zo snel mogelijk in te voeren. Macron vroeg zich tijdens zijn toespraak openlijk af of uiteindelijk niet alle inwoners van Frankrijk een verplichte coronavaccinatie moeten krijgen.

De Spaanse toeristische regio’s Catalonië en Valencia komen met nieuwe maatregelen om de jongste golf van het coronavirus in te dammen. In Catalonië, waarin Barcelona ligt, moeten alle openbare activiteiten om 00.30 uur eindigen. Ook mag je met hooguit tien mensen bijeenkomen, of dat nou privé is of in het openbaar.

In de regio Valencia, ten zuiden van Catalonië, is voor ruim dertig steden weer een avondklok afgekondigd. De spertijd van 01.00 tot 06.00 uur geldt ook voor de regionale hoofdstad Valencia, de op twee na grootste stad van Spanje na Madrid en Barcelona. Alle bijeenkomsten zijn beperkt tot maximaal zes personen.

„De cijfers zijn meer dan zorgwekkend, ze zijn eerlijk gezegd heel, heel slecht”, aldus de Catalaanse gezondheidsminister. Maar ook in de rest van Spanje is sinds enkele weken sprake van een snelle toename. Het gaat vooral om jongeren onder de 30 jaar die niet zijn ingeënt.

Evenementen- en horecabeveiligers zijn verbijsterd over het ‘jojobeleid’ van het kabinet, nu er nieuwe verscherpte coronamaatregelen van kracht zijn voor de evenementen- en horecabranche. Het kabinet moet na de gemaakte excuses voor de gang van zaken bereid zijn de financiële schade te vergoeden, zegt Ard van der Steur, voorzitter van de Nederlandse Veiligheidsbranche.

Bedrijven in de branche hebben maanden „keihard en met inzet van veel eigen middelen” gewerkt aan een veilige heropening van het uitgaansleven, en „veel van die inspanningen worden nu tenietgedaan”, zegt Van der Steur. Volgens hem hebben de Fieldlab-evenementen met 129.000 bezoekers die slechts 103 mogelijke besmettingen opleverden, laten zien dat er een basis is om evenementen op een verantwoorde manier te organiseren.

Veel beveiligers hebben volgens Van der Steur de branche verlaten of dreigen dat vanwege de onduidelijkheid te doen. „Dit sterk wisselende beleid maakt het voor evenementenbeveiligingsbedrijven ook steeds lastiger om voldoende gekwalificeerde beveiligers te kunnen leveren als straks toch weer evenementen mogelijk zijn.”

De Veiligheidsbranche, die zegt 90 procent van de 26.000 beveiligingsmedewerkers in Nederland te vertegenwoordigen, wil net als de Vereniging van Evenementenmakers dat de branche ver voor 13 augustus duidelijkheid krijgt over wat er in de toekomst wel kan. De branche noemt daarnaast de regel van verplichte zitplaatsen en minder bezoekers „een enorme (en niet-noodzakelijke) klap voor de sector”.

Lees hier het vorige liveblog.