Sterven was winst in China
Onlangs verscheen het boek ”Sterven is winst”. Schrijver Bram Jobse: „Het houdt ons de spiegel voor dat christen-zijn een prijs heeft.”
Jobse (62) woont in een appartement in Dordrecht. In het verleden heeft hij meegewerkt aan de totstandkoming van het boek ”Uw gunst herdacht”, dat verscheen ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de gereformeerde gemeente van Dordrecht in 2005, de gemeente waarvan hij ouderling is. Hij was jarenlang betrokken bij Bijbelverspreiding in Ghana via het deputaatschap Bijbelverspreiding van de Gereformeerde Gemeenten. Sinds 2014 is hij bestuurslid van Hudson Taylor, stichting voor Bijbelse hulpverlening in China.
Het paste Jobse dus precies toen Wim Kranendonk van uitgeverij De Banier in 2019 bij hem kwam met de vraag om een boekje te schrijven over het zendingsechtpaar John en Betty Stam. Het is onlangs uitgekomen als tweede deeltje in de serie ”Kroongetuigen”. Eerder verscheen in deze serie ”De dominee van Buchenwald” van A. B. Goedhart.
”Sterven is winst. Gods weg met zendingsechtpaar John en Betty Stam” beschrijft het leven en de dood van deze mensen, die werkten in China. Peter Stam, Johns vader, was in 1890 vanuit Nederland naar de Verenigde Staten geëmigreerd. Met zijn vrouw Margaret Neighmond woonde hij in Paterson en richtte daar de evangelisatieorganisatie Star of Hope Mission op.
John (1907) had dezelfde liefde als zijn vader tot zending en evangelisatie en studeerde aan het Moody Bible Institute. Betty Scott (1906) was de dochter van een zendeling in China. John en Betty werden door de China Inland Mission (CIM), die was opgericht door James Hudson Taylor, uitgezonden als zendeling naar China. Na een periode van training begonnen ze op 22 november 1934 vanuit Tsingteh met hun werk. Het zou niet lang duren. Op zaterdag 8 december werden ze ter dood gebracht. Hun dochtertje Helen overleefde door een wonder.
Beulen
Jobse is onder de indruk van het geloof van deze zendelingen. „Het waren mensen met een sterke innerlijke doorleving en een begeerte om hun leven te wijden aan Christus. John wilde werkzaam zijn waar de Heere hem wilde hebben en dat was in China. Net voordat hij stierf, zei hij nog een paar woorden tegen zijn beulen, maar die zijn helaas niet opgetekend. Wel is bekend dat de inwoners van het plaatsje, die de moord vanaf een afstand zagen gebeuren, vreugde op zijn gezicht zagen. Ze zagen ook dat Betty huiverde toen een soldaat met een mes de keel van John doorsneed. Daarna werd Betty met een zwaardslag gedood.”
De moordpartij werd uitgevoerd door communisten, die in die tijd op meerdere plaatsen huishielden. Er ging volgens Jobse een „signaalfunctie” uit van hun dood. „In kranten en magazines in de Verenigde Staten en Engeland werd erover geschreven. Op het Moody Bible Institute verklaarden zo’n 700 jongeren zich bereid om hun leven in zendingsdienst voor de Heere te geven. In China zijn 189 zendelingen vermoord, van wie 58 in dienst van de CIM.”
De CIM had in 1934 300 zendingsposten en 2000 kleinere posten in China. Toen Mao Zedong aan de macht kwam en de Volksrepubliek China stichtte, moesten alle zendelingen het land uit. Na de dood van de communistische heerser in 1976 kwam er langzamerhand meer vrijheid. Zendingsorganisatie OMF, de opvolger van de CIM, is nog altijd actief in Oost-Azië.
Tegen veler verwachting in had de christelijke kerk de beproevingen doorstaan en was ze zelfs hard gegroeid. Naar schatting wonen er nu 100 miljoen christenen in China. Vanaf 1994 is hun vrijheid steeds meer aan banden gelegd.
Jobse is in 2016 voor Hudson Taylor in China geweest. Nu is dat niet meer mogelijk, zegt hij, niet alleen vanwege de coronamaatregelen, maar ook door de toenemende vervolging van de christenen daar.
De stichting zoekt nieuwe wegen, aldus Jobse. „Ze legt zich nu vooral toe op digitale toerusting. Er zijn tientallen videolessen met Chinese ondertiteling gemaakt, die in China grif gedownload worden. Er zijn duizenden luisteraars.”
De Dordtenaar hoopt dat het boek een spiegelfunctie heeft. „Christen-zijn heeft een prijs. Ook wij moeten ons voorbereiden op verdrukking.”
Sterven is winst. Gods weg met het zendingsechtpaar John en Betty Stam, A. Jobse; uitg. De Banier; 120 blz.; € 11,95