Sinds afgelopen maandag mogen middelbare scholen volledig open. Net als bij de gedeeltelijke openstelling is het de bedoeling dat de leerlingen een mondkapje dragen als ze zich verplaatsen en dat ze 1,5 meter afstand houden tot de docent. Nieuw is dat de anderhalvemeterregel voor scholieren onderling vervalt.

Om de herstart veilig te houden, adviseert het OMT leerlingen en docenten twee keer per week preventief een zelftest af te nemen. Minister Slob nuanceerde dat advies vorige week: als minimaal de helft van de leerlingen en personeelsleden dat doet, zijn volgens hem de risico’s van de volledige heropening niet groter dan die van de gedeeltelijke heropening.

Of dat percentage van 50 procent in de praktijk reëel is, betwijfelt Wim de Kloe, bestuurslid van Scholen van Driestar-Wartburg. „Jongeren hebben weinig op met zelftesten en hebben het gevoel dat de pandemie op z’n retour is. Daarom verwacht ik dat we qua zelftestbereidheid lager uitkomen.”

Begin deze week gaf de scholengemeenschap voor enkele weken sneltests mee naar huis. „Daarmee laten we zien dat we de oproep tot testen serieus nemen en die faciliteren”, licht De Kloe toe. „Of leerlingen daadwerkelijk van deze mogelijkheid gebruikmaken, is de verantwoordelijkheid van de ouders. We gaan dat niet controleren.”

Filter

Ook op de Jacobus Fruytier scholengemeenschap en het Van Lodenstein College hebben de leerlingen voor enkele weken tests mee naar huis gekregen. „Het veilig openhouden van het onderwijs is de verantwoordelijkheid van de school en van de ouders samen”, zegt Jacobien van Willigen, directeur onderwijs van de Fruytier. „We zien het als onze taak het zelftesten mogelijk te maken. De volgende stap, het gebruiken van de tests, is de verantwoordelijkheid van ouders. Het testen is altijd vrijwillig.”

Of de zelftesten de verspreiding van het virus voor een belangrijk deel zullen tegengaan, vindt Van Willigen lastig te zeggen. „Sommige besmette scholieren hebben weinig tot geen klachten en komen dus naar school. Mogelijk filter je door de zelftests een aantal van deze leerlingen eruit. Dat zou mooi zijn. Maar ik denk dat de oude structuur het grootste effect heeft, waarbij je bij klachten thuis moet blijven en jezelf laat testen.”

Ouders reageren verschillend op het feit dat de school de zelftesten verstrekt, zegt Van Willigen. „Er is begrip, maar we hebben ook een aantal reacties gehad van ouders die vinden dat we hierin te ver gaan. Die mening respecteren we.”

Onzin

Ook Jan Kleibergen, locatiemanager van het Van Lodenstein Hoevelaken merkt verschil van opvatting onder ouders, docenten en leerlingen. „Recent hebben we ouders gewezen op de mogelijkheid van zelftesten. Uit de reacties blijkt dat het merendeel deze maatregel snapt en bereid is hieraan mee te doen. Een enkeling vindt het onzin en geeft aan moeite te hebben met de tests. Maar over het algemeen merk ik weinig weerstand.”

Onder leerlingen signaleert Kleibergen overwegend acceptatie. „Ze vinden het niet leuk, maar denken: als het helpt om vaker naar school te mogen, hebben we het er wel voor over.”

Druk

Op het Calvijn College hebben leerlingen eenmalig twee zelftesten meegekregen, zegt bestuursvoorzitter Jan Bakker. „Als die zijn gebruikt, kunnen ze nieuwe afhalen. We geven daarmee invulling aan de wens van de minister, maar gaan de tests niet actief verspreiden.”

De bestuursvoorzitter van de Zeeuwse scholengemeenschap merkt weinig animo voor de tests. „Mensen zijn wel klaar met het zichzelf laten testen. Daarbij komt dat de betrouwbaarheid van de tests ook te wensen over laat.”

De school heeft eenmalig de ouders via een brief gewezen op de mogelijkheid van zelftesten. „Daar laten we het vooralsnog bij. Het is lastig hierin de middenweg te vinden. Sommige ouders vinden het testen heel belangrijk, anderen willen er niets van weten. We willen geen directe of indirecte druk op hen leggen. Het is een keuze die ieder voor zich moet maken.”

Bakker gelooft niet dat de zelftesten het onderwijs veel veiliger maken. „Ik heb meer vertrouwen in het opvolgen van de basisregels. Bij klachten thuisblijven en je laten testen, zet volgens mij meer zoden aan de dijk dan de zelftests.”

Draagvlak

De Gomarus scholengemeenschap en de Pieter Zandt scholengemeenschap hebben geen zelftests verspreid onder hun scholieren. Op de Pieter Zandt scholengemeenschap kunnen leerlingen en docenten die dat willen de tests zelf ophalen. Op de Gomarus geldt dat alleen voor de docenten. „De leden van de medezeggenschapsraad wezen het preventief testen van leerlingen unaniem af”, zegt bestuursvoorzitter Chris Flikweert. „Dat signaal nemen we serieus. We bieden de mogelijkheid voor leerlingen om een test mee te nemen als er in de klas een besmetting wordt geconstateerd. Maar binnen de school blijkt weinig draagvlak voor het massaal testen van leerlingen te zijn.”

Het testen moet altijd thuis plaatsvinden, zegt Johan van Putten, bestuursvoorzitter van de Pieter Zandt scholengemeenschap. „We gaan geen medische of half-medische zaken de school binnenhalen.”

Elke stap die je op dit punt zet, vervult een deel van de ouders met zorg, zegt Van Putten. „Sommigen zijn beducht voor een zogeheten testsamenleving. Daarnaast is er soms wat vrees dat het testen een voorbode is van verdergaande verplichtingen vanuit school, tot en met vaccinatie toe. Daarom zijn wij terughoudend en stimuleren we het zelftesten niet. Hooguit wijzen we bij besmettingen onder leerlingen ouders iets vaker op de mogelijkheid.”