Het aantal meldingen ging van 13 naar 8, het aantal adviesvragen daalde van 47 naar 40. Bij het meldpunt zijn vijf kerken aangesloten: de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Nederlands Gereformeerde Kerken, de Hersteld Hervormde Kerk en de voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland.

Wat veroorzaakte de daling?

„Een eenduidige verklaring is er niet. Je kunt je gauw rijk rekenen, maar het is een complexe materie. Een verklaring zou kunnen zijn dat er minder misbruik in de kerk voorkomt omdat we elkaar minder zien en afstand moeten houden tot elkaar. Misbruik dat onschuldig begint en steeds een stapje verder gaat –van een hand tot een zoen en verder– komt wellicht wat minder voor, want er worden nu niet eens handen geschud.”

Toch is er juist in deze tijd aandacht nodig voor een veilige omgeving, stelt u.

„Je ziet dat samenkomsten in kleine groepjes doorgaan of één op één, bijvoorbeeld tijdens pastorale wandelingen. Die situaties zijn niet per se veiliger dan voorheen. Daar komt bij dat slachtoffers altijd de steun van hun omgeving nodig hebben. Om iemand in vertrouwen te nemen, moet je elkaar ontmoeten. Nu er weinig ontmoetingen zijn, blijven ongewenste situaties mogelijk onder de radar.

Tegelijk hoop ik dat we het effect gaan zien van de honderden vertrouwenspersonen die inmiddels in de kerken werkzaam zijn. Dat moet een keer wat gaan opleveren.”

Waar moeten kerken op letten, in deze tijd?

„Maak een risicoanalyse. In kleine groepen is vaak maar één persoon verantwoordelijk. Is deze persoon geschikt en voldoende toegerust? Waar komen mensen elkaar tegen? Welke appgroepen zijn er? Laat een vertrouwenspersoon in een kerkdienst iets over zichzelf vertellen en duidelijk aangeven waar mensen een melding kunnen doen. Persoonlijke gesprekken kun je het beste voeren in openbare gelegenheden, plekken waar mensen rondlopen. Dat geldt ook voor wandelaars. Denk na over waar je afspreekt.”

De coronatijd triggert huiselijk geweld en misbruik. Je zou verwachten dat het aantal adviesvragen met betrekking tot een zorgelijke thuissituatie groeit.

„Ja, maar dat blijkt dus niet zo te zijn. Ik ben er dan ook niet helemaal gerust op. Wat in de samenleving speelt, speelt ook in de kerk. Je kunt uitrekenen dat het pittig is in gezinnen. Kinderen gaan niet of nauwelijks naar school en al het werk moet thuis gebeuren.”

Heb oog voor kwetsbare gezinnen, houdt u kerken voor. Wie zijn dat en hoe kun je hen op een goede manier in het oog houden?

„Dat laat zich vaak aan de buitenkant niet zien. Als kinderen een rugzakje hebben, kunnen de ouders overbelast raken. Dus vraag daar eens naar tijdens huisbezoeken. Doe eens een belrondje. Dat stellen mensen erg op prijs. Je bent als kerkenraad niet verantwoordelijk voor wat er in gezinnen gebeurt, maar wel voor het samen dragen van zorgen. Bij de doop van een kind belooft de gemeente gezinnen te omringen. Het beste wat we kunnen doen, is naar elkaar omzien. Niet om elkaar te gaan controleren of de eigen angst op een ander te projecteren, maar vanuit bewogenheid en op gelijkwaardig niveau.”