Het vertrouwen in koning Willem-Alexander krabbelt weer op uit het dal. Door de ophef over zijn vakantie naar Griekenland scoort zijn populariteit nog wel flink lager dan in eerdere jaren, laten de nieuwste cijfers dinsdag zien.
Het imago van Willem-Alexander liep een forse deuk op na de omstreden vakantietrip afgelopen najaar. Een jaar geleden zei 76 procent van de Nederlanders vertrouwen te hebben in de koning. Een extra tussentijdse peiling in december liet een forse daling van zien naar 47 procent. Inmiddels is het vertrouwen weer gestegen naar 57 procent.
Het percentage ondervraagden dat zich tevreden toont over hoe Willem-Alexander zijn koningschap invult, daalde in december van 77 naar 51 procent, maar ligt nu weer op 58 procent.
De waardering herstelt dus, maar er is nog een weg te gaan voordat de tevredenheid van de bevolking weer het oude niveau bereikt. „De monarchie kan wel tegen een stootje”, stelde Pieter Verhoeve, voorzitter van de Oranjebond en burgemeester van Gouda, zaterdag in het Reformatorisch Dagblad. „Het koningshuis is van de lange termijn, niet van dagkoersen.”
Formatie
Het draagvlak voor de monarchie als staatsvorm blijft nog wel iets onder de 60 procent steken. In voorgaande jaren schommelde dat rond de 70 procent. Bijna een kwart van de ondervraagden vindt dat Nederland een republiek moet worden.
Tegelijk is het opvallend dat de roep om een actievere rol voor de koning in de kabinetsformatie luider klinkt nu de vorming van een nieuwe regering op dit moment stroef verloopt. Zo’n vier op de tien Nederlanders willen dat het staatshoofd weer een rol krijgt in de formatie; vorig jaar nog een derde.
Op de rol van het koningshuis in de coronacrisis zwelt de kritiek aan. De stelling dat het koningshuis in de crisis een meerwaarde heeft, onderschrijft nu 36 procent. Vorig jaar, aan het begin van de pandemie, vond ruim de helft dat.
Ruim een derde van het volk vindt dat de koning tot nu toe niet zichtbaar genoeg is geweest in de coronacrisis. Omdat thuiswerken het adagium is, brachten de koning en koningin talloze bezoeken via Zoom. Historicus Han van Bree stelde zaterdag in het RD dat die beperkte zichtbaarheid niet eens zo nadelig hoeft uit te pakken voor de Oranjes. „Wie geschoren wordt, moet stilzitten, zeggen ze. Het lijkt mij dus ook verstandig dat de koning een tijdje wat minder naar buiten treedt. Laat hij zich maar even gedeisd houden, dan trekt de storm wel over.”
Het rapportcijfer van koning Willem-Alexander daalde afgelopen jaar van een 7,7 naar een 7,1. Ook zijn vrouw moet aan populariteit inleveren. Zo’n 68 procent van de ondervraagden is (zeer) tevreden over koningin Máxima, vorig jaar nog 83 procent. De waardering kan het koningspaar volgens Van Bree en Verhoeve verder herstellen door te blijven doen wat het altijd deed: samenbinden, vertegenwoordigen, aanmoedigen.
Amalia
Veel burgers zijn kritisch over de toelage die prinses Amalia na haar achttiende verjaardag gaat ontvangen. Driekwart van de ondervraagden vindt de uitkering –1,6 miljoen euro, waarvan 296.000 euro salaris– te hoog. Ook de Tweede Kamer uit zich daar de laatste jaren ongelukkig mee, hoewel het parlement in 2008 nog unaniem voor de regeling stemde.
Belangrijke vraag is wat Amalia gaat doen als ze meerderjarig is. Een krappe meerderheid van de geënquêteerden wil dat de kroonprinses na 7 december vaker in het openbaar optreedt. Zelf vertelde Amalia dinsdag dat ze in het tussenjaar na haar eindexamen de wereld wil gaan ontdekken en bijvoorbeeld stagelopen bij „gave bedrijven.”
