Het was begin dit jaar nog spannend. Gaat het centraal eindexamen (CE) inderdaad door of maakt minister Slob (Onderwijs) nog een draai? De bewindspersoon kondigde in december vorig jaar al aan dat annulering van het CE wat hem betreft niet aan de orde was. Dit tot ongenoegen van scholierenorganisatie LAKS en koepelorganisatie VO-Raad. Examineer enkel de kernvakken, was de oproep van LAKS. Geef leerlingen de kans het examen over te slaan, adviseerde de VO-Raad. Niks daarvan, vond Slob. De examens gaan gewoon door. Voor iedere leerling. Wel tuigde de bewindspersoon een forse compensatieregeling op (zie ”Aanpassingen centraal examen 2021”).

Goed dat er dit jaar gewoon een CE is, vinden Ad Brand en Marcel van Blitterswijk, respectievelijk examensecretaris vwo op de Pieter Zandt Scholengemeenschap in Kampen en afdelingsleider vmbo g/t op het Driestar College in Lekkerkerk. „Allereerst voor de leerlingen zelf. Ze werken al meerdere jaren naar het CE toe”, zegt Van Blitterswijk. „Om dat dan af te schaffen, zou echt jammer zijn.”

Daarnaast geeft het examen scholen een beeld van hun eigen prestaties ten opzichte van andere onderwijsinstellingen, zeggen beiden. „Zo’n examen is een objectieve maatstaf”, zegt Brand. „Het brengt dit jaar ook in kaart waar de achterstanden zitten en hoe groot die zijn.” Dat het CE vorig jaar werd geannuleerd begrijpt de examensecretaris overigens wel. „Maar de situatie is nu heel anders. De examenkandidaten konden dit cursusjaar gewoon naar school. Afschaffing is nu echt niet nodig.”

Rigoureus

De compensatiemaatregelen zijn fors, vinden Brand en Van Blitterswijk. „Dat leerlingen nu een tijdvak kunnen kiezen, kan helpen”, zegt Van Blitterswijk. „Scholieren hebben dan toch meer tijd om zichzelf voor te bereiden.” Tegelijkertijd stimuleert hij die optie niet. Als een scholier bijvoorbeeld in het tweede tijdvak ziek is of in quarantaine zit, moet hij de examens die hij dan wilde maken in tijdvak drie doen, legt hij uit. „Heeft hij dan nog een herkansing nodig, dan moet er in overleg met het examenloket gekeken worden hoe dat nog georganiseerd kan worden. Dat risico moet je niet willen nemen.”

Ook Brand is geen voorstander van het doorschuiven van examens. „Maar de keuze is vrij. Dus als er leerlingen zijn die in het eerste tijdvak drie lastige examens achter elkaar hebben, is het mogelijk er een of twee op een later moment te maken.”

Cadeautje

Over het feit dat leerlingen ervoor kunnen kiezen een vak niet mee te laten tellen, zijn beiden niet enthousiast. „Vrij rigoureus”, zegt Van Blitterswijk. „Wel een heel fors cadeautje”, vindt Brand. De regeling kan de representativiteit van de examens wat tenietdoen, vindt de examensecretaris. Zo kan het in theorie gebeuren dat een scholier die het profiel natuur en techniek heeft gekozen en een 3 haalt voor natuurkunde, een 4 voor scheikunde en een 5 voor wiskunde, toch slaagt, legt hij uit. „Dan doemt wel de vraag op of je met een volwaardig diploma instroomt op een vervolgopleiding.” Anderzijds hebben leerlingen wel geleerd zelfstandig te werken en verantwoordelijkheid te dragen, zegt Brand. „Die vaardigheden zijn in het vervolgonderwijs ook belangrijk.”

Dat er grote aantallen leerlingen –tot wel 30 à 40 procent– zullen zakken, zoals het Financieel Dagblad begin februari aankondigde, verwacht het tweetal zeker niet. „We merken wel wat van de leerachterstanden”, zegt Van Blitterswijk. „Maar niet in die mate. Als 5 van de 65 vmbo’ers de vlag niet buiten kunnen hangen, zou me dat verbazen.”

De stof lijkt iets minder ingeslepen dan anders, zegt Brand. „Maar andere jaren zagen we nog wel dat leerlingen zakten op hun totale cijfergemiddelde. Dat moest een 5,5 zijn. Nu de scholieren een vak mogen wegstrepen, zal dat minder voorkomen. Ik zie de examens dus met goede hoop tegemoet.”