De winterlandschappen van de oude meesters kwamen even tot leven. Het was de afgelopen weken genieten van de prachtige plaatjes uit Nederland, alsof Hendrick Avercamp ze zelf had geschilderd.
Als Nederlander in den vreemde welt dan even de heimwee op, wanneer je de krioelende mensenmassa op het ijs ziet, met de molens aan de horizon.
Maar in Duitsland was het toch net zo koud? Waarom worden daar de schaatsen niet ondergebonden? Dat vroeg ik me ook af toen ik in mijn buurt langs de prachtig dichtgevroren singel kuierde. In Nederland zouden de eerste schaatsers zich al lang op zo’n mooi stuk ijs hebben gewaagd.
Toen viel mijn oog op het bordje dat er ook middenin de zomer staat: ”Betreden van het ijs verboden”. De rode rand sprong er dankzij de witte sneeuwpracht extra fel uit. Ook zwemmen is niet toegestaan in de ondiepe plas. Daarom zwierde dus niemand over het ijs. Alleen de eenden, meerkoetjes en de zwaan trokken zich er niets van aan.
Even later zag ik op sociale media de beelden langskomen van vijvers, plasjes, kanalen en meertjes waar de minder gezagsgetrouwe Berlijners wonen. Daar werd wel geschaatst, gesleed, gegleden en ijshockey gespeeld. De verbodsbordjes stonden hulpeloos langs de kant. Ook in Berlijn kunnen Avercamp-taferelen worden geschilderd, wanneer de gemeentelijke verordening even wordt genegeerd.
Deze spontane ijspret blijkt een doorn in het oog van de politie. De helikopter wordt erop afgestuurd, om de orde te handhaven. Met bulderend geraas daalt het toestel tot enkele meters boven de mensen op het ijs van de Weiße See. Wolken van sneeuw en ijs blazen mensen opzij, zo is te zien op filmpjes die omstanders maken. „Achtung, achtung! Hier spricht die Polizei”, klinkt er uit de megafoon, waarna de oproep volgt om het ijs te verlaten.
De mensen gaan mokkend aan de kant. Ouders reageren boos, omdat ze de politie-actie veel te overdreven vinden, en de sneeuwwolken veroorzaakt door de rotorbladen juist de kleine kinderen in gevaar brachten. Ook bij andere meertjes blaast de politie op deze manier de ongehoorzame burgers naar de kant.
De Berlijnse brandweer reageert achteraf begripvol op de politie-inzet. Niemand mag het ijs op, aldus een woordvoerder. Geen enkele instantie wil ervoor verantwoordelijk worden gehouden wanneer er iets misgaat.
Met mede-Nederlanders bespreek ik de gebeurtenissen. Iedereen is het er wel over eens dat het in ons thuisland wel anders zou worden aangepakt.
Naast de talloze filmpjes van roekeloze schaatsers die bijna lachend door het ijs zakken, zien we een video van een agente die in uniform pirouettes draait op kunstschaatsen.
Waarom wordt er in Duitsland zo moeilijk over gedaan, terwijl het ijs er in de meeste gevallen zelfs veel dikker was?
Duitsers staan in het buitenland ook wel bekend als angsthazen. Er is zelfs een begrip voor het fenomeen bedacht: ”German Angst”. Zou het daarmee te maken hebben? In het Haus der Geschichte in Bonn resulteerde deze collectieve neiging tot zwartkijken zelfs in een onderzoek en een tentoonstelling. Als fervente risicomijders horen de Duitsers naar verluidt tot de best verzekerde burgers ter wereld.