In z’n algemeenheid kun je vaststellen dat alle aandacht die uitgaat naar de machtigen der aarde, afleidt van ware problemen en knelpunten. Het zijn niet zelden de miljardairs die de krantenkolommen halen, terwijl zij zich feitelijk in een ander universum bevinden waar normale mensen geen toegang toe hebben.

Voor iemand als Elon Musk –de topman van automerk Tesla– is 1,5 miljard dollar niet meer dan wat wisselgeld waarmee hij niet alleen straffeloos kan speculeren, maar waarmee hij ook koersen kan manipuleren. Zelfs als hij dat bedrag geheel verspeelt, kan hij zich achteloos wenden tot de volgende kans om zijn kapitaal, en daarmee zijn invloed, nog verder te vergroten.

Ver verwijderd van die kleine bovenlaag, bevindt zich de rest van de wereldbevolking die in deze pandemie vaak met de rug tegen de muur staat. Die groep valt in ons land uiteen in twee categorieën. Aan de ene kant heb je de zzp’ers en ondernemers die zwaar geraakt zijn door de lockdown en zich nu aan de rand van de financiële afgrond bevinden. De inkomsten zijn opgedroogd, de reserves zijn op, de overheidssteun is onvoldoende of komt te laat door de bijbehorende papierwinkel.

Buren

Aan de andere kant heb je mensen in loondienst voor wie de werkzaamheden gewoon doorgaan. Niet alleen krijgen zij elke maand hun salaris overgemaakt, de afgelopen tijd wisten ze vaak een substantieel bedrag bij elkaar te sparen. Nu winkels en horeca voor langere tijd gesloten zijn, is sparen geen kwestie meer van begrotingsdiscipline maar van geld dat bijna als vanzelf overblijft.

Theoretisch gezien kunnen beide groepen buren van elkaar zijn, woonachtig in precies dezelfde tweekapper met vergelijkbare maandlasten. Wanneer de pandemie eenmaal achter de rug is, staan zij er in financieel opzicht echter geheel anders voor. Dat is een achterstand en een onrechtvaardigheid die niet zomaar recht te trekken valt –als dat al de taak is van de overheid– maar die tegelijk verder gaat dan clichés over een ondernemersrisico.

Noodlijdend

Zo zijn er bedrijven die nu juist extreem goede zaken doen, terwijl andere slechts met noodgrepen overeind weten te blijven en in de nabije toekomst wellicht alsnog een faillissement zullen moeten aanvragen. Wie eigenaar is van een noodlijdende boekhandel, kon deze week in de krant lezen dat de omzet van Bol.com afgelopen jaar met 50 procent is gestegen, deels door de online verkoop van boeken.

Zo bekeken is er sprake van een volstrekt ongelijk speelveld, waarbij het ene voertuig over glad asfalt zoeft en het andere al na enkele meters hopeloos vastloopt in de modder. Het wrange is dat de oorzaak niet ligt in roekeloze expansie of mismanagement, maar in overheidsmaatregelen die met de beste bedoelingen zijn genomen. Natuurlijk heb ik daarvoor geen pasklare oplossing, maar het is goed even stil te staan bij al die zelfstandigen die afstevenden op een prima boekjaar, terwijl ze in plaats daarvan hun spaargeld hebben zien verdampen en hun pensioenvoorziening in rook hebben zien opgaan.

De auteur is publicist. Voor eerdere columns zie rd.nl/hormann. Reageren? hormann@refdag.nl