Offline in een tijd van binnenblijven
In de anderhalvemetersamenleving gebeurt bijna alles op afstand en vanuit huis. Schoollessen, kerkdiensten en inkopen bij niet-essentiële winkels verlopen vooral via het web. Maar hoe doen mensen die geen internet gebruiken dat?
Marieke (35) de Vree-Verwoert en haar man Arjo (36) uit Opheusden stellen internetgebruik zo lang mogelijk uit. Dat is niet veranderd door de lockdown.
Na hun huwelijk vonden ze het onnodig om gelijk internet te nemen, vertelt de moeder des huizes. Het „onnodig” veranderde langzaam in een „zolang mogelijk niet” en het gezin volhardt nog steeds. „We zien grote gevaren in het privégebruik van het internet.” Ondanks de lockdown waardoor iedereen binnen zit, blijft De Vree optimistisch. „We kunnen ook nu prima zonder internet.”
Haar zeven kinderen –in de leeftijd van tien jaar tot vijf maanden– krijgen nu thuis les. „We volgen de dagopening van de basisschool via de kerktelefoon of ik vertel het Bijbelverhaal zelf.”
Instructievideo’s van leerkrachten, waarvoor wel een internetverbinding nodig is, bekijkt familie De Vree niet. „We krijgen de handleidingen van het schoolwerk en dat lukt best. Misschien wordt het wel lastiger als de kinderen naar het voortgezet onderwijs gaan.”
Het gezin heeft geen internet nodig om zich te vermaken tijdens de lockdown. „We wandelen of fietsen eens per dag en de kinderen doen spelletjes of lezen boeken.” Onlineleesvoer bestellen bij de bieb gaat niet, maar dat is geen probleem. „We lenen boeken van school of van familie.”
Het gezin volgt de kerkdiensten van de gereformeerde gemeente in Nederland te Opheusden via de kerktelefoon, zonder beeld. De kinderen betrokken houden, is een uitdaging, geeft moeder De Vree toe. Maar daar had internetverbinding weinig geholpen. „Onze gemeente heeft sowieso geen uitzending met beeld.”
Nokia
Het nieuws leest de familie in de krant. „Mijn man hoort op zijn werk dingen en als het wat langer duurt voor we iets weten, vinden we dat niet erg.”
Bankzaken regelt haar man op zijn eigen houtzagerij waar hij elke dag heen mag. „Daar heeft hij internet voor zakelijk gebruik. Hij doet alle financiën die online gedaan moeten worden.”
Privé biedt de telefoon een alternatief voor het internet, zegt De Vree. Zo stuurt ze geen appje, maar een sms’je met haar „simpele Nokia”. En als ze iets nodig heeft van een niet-essentiële winkel, belt ze de zaak op om een bestelling te plaatsen.
De andere communicatie gaat deels per post. „We schrijven soms briefjes aan een gezinnetje dat ook geen internet gebruikt.”
Het enige probleem dat de familie Geleijnse tot nu toe heeft ondervonden door de lockdown, is dat een van de jongens nieuwe sokken nodig heeft. „Die kunnen we nu niet in de winkel kopen”, vertelt Arieke (20), zevende in het gezin met negen kinderen.
Onlinebestellingen doet de familie niet –„ook niet via naasten”– en Arieke hoopt dat de lockdown voorbij is voordat broerlief op blote voeten loopt. Soms komt het gezin via een particuliere verkoper aan artikelen. „Toen het Adullamwinkeltje even open was, zijn we daar geweest.”
Verder is er voor de Poederoijense weinig veranderd door de lockdown. „We missen het internet ook nu niet.”
Ze volgt geen onlinelessen, maar doet een zelfstudie voor onderwijsassistente. Ook haar broertje en zusje krijgen thuisonderwijs. „We hebben een privédocent die ons helpt.” De kinderen Geleijnse mogen van hem gewoon op zijn kantoor komen en dus blijft hun school open.
Kerk houden de Geleijnsens ook zelf thuis. „Eerst luisterden we via de kerktelefoon mee met de Poederoijense gereformeerde gemeente, maar sinds eind vorig jaar lezen we thuis preken.” Catechisatie in de kerkelijke gemeente is er niet bij, sinds de familie geen lid meer is. Arieke: „Binnenkort gaat mijn vader dat zelf aan ons geven.”
De familie verveelt zich niet. „We handwerken, lezen graag en zijn druk met leren.” Voor boeken hoeft Arieke niet naar de bieb. „Mijn ouders vulden onze eigen voorraad met Kerst juist aan.”
Girofoon
Sociale contacten onderhoudt Arieke zonder WhatsApp. „Ik spreek mijn broers en schoonzussen regelmatig als ik daar werk en we vinden het zelf ook niet erg om mensen te ontvangen.” Ook haar opa komt graag langs sinds hij alleen is. De andere familie ziet ze „helaas wel minder.” Voor een snel bericht doet Arieke een belletje en geen appje. Soms schrijft ze haar vriendin een brief. „De lockdown verandert ons sociale leven niet echt.”
Voor werk mag vader Geleijnse, die trappenfabrikant is, naar kantoor en is hij niet afhankelijk van Zoom of Teams.
Zijn bedrijfsboekhouder regelt zakelijke financiën online. Privé bankiert Geleijnse met acceptgiro’s en girofoon.
Om het nieuws te lezen, wacht Arieke op de krant. Dat vindt ze niet erg. „Ik volg het nieuws niet echt. Misschien is het leuk om het NOS-journaal te zien, maar ik ben zo gewend om geen internet te hebben, dat ik daar niet aan denk.”