Usama Aminu klauterde over de ene rots na de andere, dwars door het bos, om te ontsnappen aan de handen van zijn kidnappers. „Toen ik besloot het op een lopen te zetten, trokken ze een mes om me te doden”, zei hij in een interview met tv-zender Deutsche Welle. De kidnappers zetten de achtervolging in, maar Aminu was ze te snel af.

Het drama begon vrijdagavond, toen meer dan honderd bewapende lieden op motoren het terrein van de middelbare jongensschool Day Science in Kankara opreden. Ze bestormden de school, waarop veel leerlingen het op een lopen zetten om zich in de omringende bossen te verstoppen. Velen werden echter gepakt, in groepen verdeeld en meegenomen.

Wanhoop

Politie en burgers vonden later een deel van de jongeren, volgens sommige berichten ongeveer 250, terug in de bossen. Nog zo’n 150 zouden hebben weten te ontsnappen. Maar rond de cijfers hangt veel mist. Zeker is dat honderden leerlingen nog vermist zijn: de schattingen lopen uiteen van meer dan 330 tot bijna 670. De school telde in totaal 839 leerlingen.

Ooggetuigen vertelden dat enkele jongens zouden zijn vermoord. Dergelijke verhalen maakt de familieleden van de jongeren wanhopig: ouders gingen maandag in Kankara de straat op om de autoriteiten tot snelle actie te dwingen: „We willen onze kinderen terug.” Op sociale media in Nigeria werd de hashtag #BringBackOurBoys trending, een variant op het bekende #BringBackOurGirls, in het leven geroepen na de ontvoering van 276 meisjes in Chibok, in 2014. Van hen zijn er nog altijd tientallen vermist.

De autoriteiten dachten aanvankelijk dat er bendes achter de ontvoering zaten, die op losgeld zouden azen. Kidnappings komen in de regio vaak voor. Die treffen echter meestal individuen; de ontvoering van honderden jongens voor dat doel zou een heel nieuwe ontwikkeling zijn.

Boko Haram

De leider van Boko Haram, Abubakar Shekau, eiste de ontvoering dinsdag echter op. „Onze broeders zitten achter de kidnapping in Katsina”, zei de leider in een spraakbericht. De ontvoering zou bedoeld zijn om zogenaamd westers-georiënteerd onderwijs een halt toe te roepen: een oud speerpunt van de terreurbeweging. Boko Haram stelt 523 leerlingen in gevangenschap te houden.

De claim is opmerkelijk, omdat Boko Haram tot nog toe vooraf actief is in het noordoosten van het land. Er bestonden al wel zorgen over rebellen in het noordwesten die dit jaar trouw zwoeren aan Shekau. Analisten schatten hun slagkracht echter niet hoog in.

Het feit dat Boko Haram de ontvoering pas na drie dagen opeiste, zou volgens het goed ingevoerde Nigeriaanse medium HumAngle te maken hebben met de wens om de jongens eerst „veilig te stellen.” Dat zou erop wijzen dat de terreurgroep er vertrouwen in heeft de jongens vast te kunnen houden.

Het Nigeriaanse ministerie van Defensie liet eerder nog weten de locatie waar de jongens worden vastgehouden, te hebben vastgesteld. Er zou al over en weer zijn geschoten en er zouden extra troepen op weg zijn om een bevrijdingsoperatie te beginnen. De claim van Boko Haram stelt echter niet gerust, zeker niet in combinatie met berichten over verdeling van de jongens in kleine groepen: een klassieke methode van de terreurbeweging.

Uitbreidingsoffensief

HumAngle stelt dat de „geminachte en onderschatte” Shekau al langer bezig is met een operatie om voet aan de grond te krijgen in het hele noorden van Nigeria. Hij zou ‘afvalligen’ van de beweging proberen terug te winnen en zich ideologisch wat rekkelijker opstellen om facties te verzoenen. Binnen Boko Haram heerste enkele jaren terug grote verdeeldheid over de rol en positie van Shekau, wat onder meer leidde tot de aan IS gerelateerde afsplitsing Iswap.

De kritiek op president Muhammadu Buhari van Nigeria neemt toe. Bij zijn aantreden in 2015 beloofde hij van de veiligheid in het noorden een topprioriteit te maken, maar de situatie is onder zijn bewind enkel verslechterd.