De basisregels om besmetting en verspreiding van het coronavirus tegen te gaan worden niet door iedereen even goed opgevolgd, blijkt uit een ruim twee weken geleden gehouden representatief onderzoek onder 1850 lezers van het Reformatorisch Dagblad en rd.nl.
Vooral de leeftijdsgroep 25 tot 34 jaar lijkt laconiek om te gaan met de voorschriften. Bijna een kwart van hen zegt zich zelfs aan geen enkele regel te houden. Dan gaat het om regels als afstand houden, geen handen geven, vaak handen wassen, thuisblijven bij klachten en zoveel mogelijk thuiswerken.
Respondenten met een academische achtergrond werken het meest thuis. Mensen uit het lager beroepsonderwijs mijden het vaakst (43 procent) feestjes en verjaardagen. Bijna een vijfde van de respondenten met een achtergrond in het mbo zegt niets te doen om besmetting te voorkomen en houdt zich dus aan geen enkele maatregel.
Gemiddeld ruim 40 procent van de respondenten uit de Gereformeerde Gemeenten (GG), Gereformeerde Gemeenten (in Nederland) (GGiN) en Protestantse Kerk in Nederland (GB) mijdt feestjes en verjaardagen zoveel mogelijk. Bij de Oud Gereformeerde Gemeenten (in Nederland) (OGG(iN)) is dat percentage veel lager: ruim 20 procent. Respondenten van de OGG(iN) houden zich ook het minst vaak aan de overige basisregels, zoals vaker handen wassen, afstand houden, geen handen geven en het toelaten van een maximum aantal bezoekers in de woning. Niet opmerkelijk dus dat het deel van de respondenten dat niets doet of zich nergens aan houdt veruit het grootste (21 procent) is in de OGG(iN), gevolgd door mensen uit de Hersteld Hervormde Kerk (HHK).
Vaccineren
Van de ondervraagden zou 54 procent zich niet laten inenten, 28 procent twijfelt nog. Nee-zeggers zitten vooral in de groep onder de 45 jaar, gemiddeld 60 procent.
Onder de ja-zeggers zitten vooral mensen met een academische achtergrond. Hoe lager opgeleid, hoe meer nee-zeggers.
Ruim 36 procent van PKN (GB) zou zich laten vaccineren, op afstand gevolgd door mensen uit de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) met 23 procent. In de GGiN en de OGG(iN) zijn de minste ja-zeggers, rond de 2 procent. Het percentage nee-zeggers is in de GG nog kleiner dan in de HHK. De meeste twijfelaars zitten in de GG en de CGK, circa een derde.
Vooral respondenten onder de 65 jaar of mensen uit hun omgeving hebben zich de afgelopen maanden laten testen. Boven de 65 jaar gebeurde dat veel minder. Verder valt op dat bijna een kwart van de respondenten jonger dan 24 jaar zich liet testen omdat iemand uit zijn of haar omgeving corona bleek te hebben. Zij bleken zelf echter geen corona te hebben.
Eenzaamheid
Eenzaamheid doet zich het meest voelen in de groep 65 jaar en ouder. Bij mensen ouder dan 84 is dat zelfs driekwart. Vooral respondenten van de GG, de GGiN en de PKN (GB) –gemiddeld ruim een derde van hen– geven aan dat ze zich door de maatregelen vaak eenzaam hebben gevoeld.
Opvallend is verder dat vooral mensen uit de GGiN en de OGG(iN) aangeven geen last te hebben (gehad) van de maatregelen: ruim 30 procent.
Van mensen met een achtergrond in het middelbaar onderwijs geeft ruim een derde aan dat het geen last heeft (gehad) van de coronamaatregelen. In de leeftijdsgroep 45 tot 64 jaar is dat gemiddeld bijna 30 procent.
Als het gaat om thuiswerken of thuis studeren, blijkt dat vooral de groep tot 45 jaar dat niet prettig vindt, gemiddeld bijna 30 procent. In de groep onder 25 jaar ligt dat percentage zelfs op ruim 40 procent.
In deze laatste groep leeft ook de grootste teleurstelling dat veel activiteiten waaraan ze wilden deelnemen niet doorgingen.
Wat opvalt is dat vooral de groep van 55 jaar en ouder zich druk maakt over het feit dat de vakantie naar het buitenland door corona in het water viel, gemiddeld bijna een kwart. In de jongere leeftijdsgroep is dat percentage 18 procent.
Bezorgder na hard toeslaan virus
Het valt op dat respondenten in gemeenten waar het coronavirus relatief hard toesloeg vaak (fors) bezorgder zijn over de ernst van de situatie dan inwoners van andere gemeenten.
Vooral in de gemeenten Goeree-Overflakkee en Zwartewaterland –met dorpen als Hasselt en Genemuiden– is de bezorgdheid groot: 46 procent tegenover gemiddeld 28 procent in andere gemeenten. Van de respondenten uit de gemeenten Nunspeet, Kampen, Oud-Beijerland en Tholen –ook relatief zwaar getroffen door corona– vindt ruim 30 procent dat de situatie rond het coronavirus zorgelijk is en blijft.
Gemiddeld zo’n 20 procent van alle respondenten meent dat er geen reden is tot zorg. Opvallend is dat ook in Zwartewaterland 20 procent van de mensen meent dat er geen reden is tot zorg. In Nunspeet gaat het zelfs om 30 procent van de inwoners. In Goeree-Overflakkee, Tholen, Kampen en Oud-Beijerland is de bezorgdheid groter. In deze gemeenten zijn gemiddeld maar weinig mensen die vinden dat er geen reden is tot zorg (9 procent).
„Kom los van vijanddenken”
Experts van het RIVM en de overheid kun je niet vertrouwen. Een derde deel van de respondenten onderschrijft die stelling geheel of gedeeltelijk. Is dat niet veel voor de gereformeerde gezindte waar gezag hoog in het vaandel hoort te staan? ChristenUnie-fractievoorzitter Segers: „Mensen zijn feilbaar en maken soms ook verkeerde inschattingen. Dat geldt ook voor de overheid en ook voor mensen bij het RIVM. Maar als je zegt dat mensen niet te vertrouwen zijn en je ze dus moet wantrouwen omdat ze verkeerde intenties hebben, dan wordt het problematisch. Als dat er achter zit, maak ik me grote zorgen.”
RD-lezers en reformatorische christenen moeten volgens Segers bij zichzelf te rade gaan of er sprake is van vijanddenken. „Ja, er is in deze wereld sprake van een geestelijke strijd, een strijd tussen licht en duisternis, tussen waarheid en leugen. Ik zie dat op allerlei manieren opdoemen, bij de waarde van het leven, bij Israël, rond het huwelijk en bij prostitutie. Maar Efeze 6 leert ons dat christenen geen strijd hebben tegen vlees en bloed, maar tegen de geestelijke boosheden in de lucht. Het is dus een strijd tegen denkbeelden, tegen gedachten en tegen mensvisies. We moeten dus het kwaad niet projecteren op een minister of een baas van het RIVM. De Bijbel leert ons dat we allemaal gevallen zijn en in een gebroken wereld leven.”
Een groot deel van de deelnemers twijfelt of het kabinet op basis van de beperkte kennis die er is, de juiste beleidsbeslissingen neemt. Segers: „In deze ongewisse tijd snap ik dat wel. De overheid moet transparant zijn over de afwegingen en informatie op grond waarvan ze besluiten neemt. Als je dat inzichtelijk maakt, kunnen mensen daarin meegenomen worden. Dat is vertrouwenwekkend.”
„Vaar niet blind op experts”
„Je moet eigenlijk altijd de verhalen erachter horen”, vindt Kees van der Staaij. De SGP-voorman reageert daarmee op de vraag of het niet wat veel is dat een derde van de respondenten geheel of gedeeltelijk instemt met de stelling dat je experts van het RIVM en de overheid niet kunt vertrouwen, voor een groep bij wie gezag nog hoog in het vaandel staat. „Moet je er altijd vanuit gaan dat het 100 procent klopt wat experts zeggen? Als een deel van de respondenten de vraag zo heeft gelezen, kan ik me voorstellen dat de resultaten een genuanceerd beeld geven. Neem experts serieus, maar vaar niet blind op wat zij zeggen. Maar doe ook niet alsof het allemaal zomaar ‘een mening’ is”, is Van der Staaijs eigen devies.
Dat bijna 55 procent van de respondenten aangeeft dat de overheid op basis van de (beperkte) kennis die er is, goede beslissingen neemt, noemt hij „herkenbaar. Er is ook wel weer begrip voor het feit dat je het niet allemaal precies kunt weten, passen en meten.”
„Aan het begin van de crisis was er steun voor heel stevige maatregelen, want we werden allemaal overvallen door het virus, en de ic’s kwamen erdoor vol te liggen. Maar naarmate dat verbeterde en de situatie voortduurde, zwol de kritiek aan. Wij hebben dat precies zo ervaren; dat je op een gegeven moment vraagt: Waarom kunnen er in grote kerken nu niet meer mensen terecht?”
In zijn achterban hebben de overheidsbeslissingen er „best ingehakt”, merkt hij. „Zelf heb ik er ook een zwaar punt van gemaakt dat met name de kerkgang soms te makkelijk werd afgekneld, in een tijd waarin de besmettingsdreiging eigenlijk minder werd.” Toch hoort hij uit zijn achterban „overheersend waardering voor de koers die gevolgd is” door het kabinet.
serie
Corona
Dit is het eerste deel in een serie rond corona en de overheidsmaatregelen om verdere verspreiding van het virus tegen te gaan
