Dat hebben vertegenwoordigers van de kerken en het CIO (Interkerkelijk Contact in Overheidszaken) donderdagmiddag aan minister Grapperhaus van Eredienst laten weten. Peter Schalk, die in het overleg met de bewindsman steeds een viertal reformatorische kerken vertegenwoordigt: „Wij hebben benadrukt dat de kerken tot nu toe steeds in hoge mate hun verantwoordelijkheid hebben genomen en al wekenlang kerkdiensten beleggen met zo weinig mogelijk mensen als voor een dienst noodzakelijk is.

Ook hebben wij aangegeven dat het ons onhoudbaar lijkt om, als straks per 1 juni op caféterrassen en in bioscopen of theaters weer maximaal dertig gasten aanwezig mogen zijn, aan kerken die mogelijkheid niet te bieden. Zeker ook omdat het in kerken gewoonlijk zeer ordelijk toegaat. Dit alles natuurlijk met inachtneming van alle veiligheidsvoorschriften van het RIVM, zoals de afstand van 1,5 meter tussen personen.”

Leerproces

Vanaf 1 juli mogen kerkdiensten weer door maximaal honderd mensen worden bijgewoond, kondigde premier Rutte woensdagavond aan. Juist daarom vindt Schalk het van belang om vanaf 1 juni de omvang van kerkdiensten weer enigszins op te schalen tot dertig personen. „Dat biedt kerken in de maand juni een leerproces waarin zij de werking van hun protocollen kunnen testen.”

Schalk verwijst hiermee naar de regels en richtlijnen die kerken, ook de reformatorische, de achterliggende weken op verzoek van het kabinet hebben opgesteld. In die protocollen staan tal van aandachtspunten waar kerken bij het organiseren van 1,5 meter kerkdiensten op moeten letten: toegangsdeuren, gangpaden, looprichtingen, ventilatie, extra kwetsbare gemeenteleden, enzovoort.

„Het gaat om een algemeen protocol dat kerkgenootschappen in de tijd tot 1 juni moeten communiceren naar de plaatselijke gemeenten, die de richtlijnen dan moeten gaan toepassen op hun eigen kerkgebouw. Want elk kerkgebouw is weer anders”, aldus Schalk.

Voorzichtig

Grotere kerken hoeven er overigens niet op te rekenen dat zij na 1 juli al snel méér dan honderd mensen per dienst mogen toelaten, bleek donderdag in het Kamerdebat over corona. SGP-leider Van der Staaij bevroeg premier Rutte op dit punt, maar kreeg nul op het rekest. „Als je kijkt naar de schade die kerkdiensten hebben aangericht als het gaat om de verspreiding van het virus, zou ik heel voorzichtig zijn”, zei de minister-president. „Dit zijn plekken waar veel mensen bij elkaar zijn in een gesloten ruimte. Mijn oproep aan kerken is om ook met die dertig of honderd terughoudend te zijn. Als ik kerk was, zou ik daarover nog wel even met het RIVM bellen en vragen wat verstandig is. En hard gaan zingen? Jongens, dat is echt een risico.”

Van der Staaij bestreed dat kerkdiensten ná de beperkende overheidsmaatregelen nog een bron van besmetting zijn geweest. De SGP’er stelde verder dat „we voor winkels, kleine én grote, toch ook niet zeggen: er mogen vijf mensen in en dat is het?” Hij wees erop dat in sommige kerken niet eens honderd mensen passen en in andere wel meer dan tweeduizend en vroeg de premier daarom of meer differentiatie mogelijk is in het aantal kerkgangers dat wordt toegelaten.

Dit te meer, aldus Van der Staaij, omdat het sterk afschalen van kerkdiensten „een inperking van grondrechten” betreft.

Rutte is echter niet van plan om bezoekersaantallen te gaan afstemmen op de grootte van kerkgebouwen. „Dat gaan we echt niet doen. Dat is niet handhaafbaar. Dan heb je méér verkeer, en mensen moeten ook allemaal door de ingang naar binnen.”

Nadenken

Ten langen leste zegde hij wél toe hierover voor de langere termijn te willen nadenken. „We kijken in de praktijk hoe het loopt en we gaan niet vast zitten houden aan iets onredelijks.”

Een woordvoerster van minister Grapperhaus benadrukte vrijdag dat het voor kerken belangrijk is om na 1 juni de mogelijkheden te behouden om diensten online uit te zenden. „Het kabinet kan indien nodig versoepelingen terugdraaien of uitstellen.” Bovendien blijft het belangrijk om „voorzichtig” te zijn; regels met betrekking tot onderlinge afstand en hygiëne moeten blijvend in acht worden genomen.

Het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) heeft een raamwerk opgesteld dat kerkgenootschappen kunnen gebruiken bij het opstellen van een protocol voor het houden van kerkdiensten in de 1,5 metersamenleving.

Zo moeten kerken een gebruiksplan opstellen met looproutes en een invulling van de bezetting van kerkzaal en bijgebouwen. Kerkgangers uit één gezin kunnen tijdens een samenkomst bij elkaar zitten. Ook moeten kerken beschrijven hoe zij de sacramenten „verantwoord” kunnen vieren. Het advies is om de doopbediening uit te stellen.

„Gemeentezang verdient nadere aandacht”, omdat de 1,5 metergrens hierbij wellicht onvoldoende is.