Wie in Amersfoort, Leiden of Tilburg woont en een nieuw paspoort of rijbewijs nodig heeft, kan in het gemeentehuis alleen nog maar met een pinpas betalen. Uit onderzoek van de Volkskrant deze week blijkt dat burgers in zeker acht gemeenten niet meer met contant geld –een door de overheid wettelijk goedgekeurd betaalmiddel– hun officiële documenten kunnen betalen. De gemeenten kiezen hiervoor vanwege de veiligheid. „De kassa’s hoeven niet meer na sluitingstijd te worden opgemaakt en het geld bij de bank afgeven is ook niet meer nodig. Dat scheelt tijd en het is veiliger”, zegt een woordvoerder van de gemeente Hardenberg.

De gemeenten zijn niet de enige: het ”pinnen graag”-beleid rukt overal op. Bij verschillende winkels kun je alleen nog met je pinpas betalen en ook in een groot deel van het openbaar vervoer is betalen met cash niet meer mogelijk.

De ANBO, de belangenorganisatie voor ouderen, heeft al een aantal telefoontjes gekregen van senioren die het vervelend vinden dat ze niet meer contant kunnen betalen. „Ik snap dat het voor organisaties veiliger is om geen geld meer in huis te hebben, maar je neemt de keuzevrijheid van mensen weg”, zegt woordvoerder Nanda Troost. „Als je boodschappen doet bij een bakker waar je alleen kunt pinnen, heb je nog de mogelijkheid om naar een andere bakker te gaan. Bij gemeenten kan dat niet, want dat is de enige plek waar je een rijbewijs of paspoort kunt halen.”

Troost vindt dat de keuze van de gemeenten ten koste gaat van de dienstverlening. „Het is gemakkelijker voor de gemeente, niet voor de klant. Ik vind dat je als dienstverlenende organisatie meer service moet verlenen aan je klanten.”

Geldstroom

Henk van Dijk van de reformatorische Zorggroep Sirjon, voor ouderenzorg en gehandicaptenzorg, is het er niet mee eens dat de keuze van gemeenten en winkels voor pinbetaling ten koste gaat van de dienstverlening. „Als zorgverlener heb ik er wel begrip voor, we streven allemaal naar veiligheid. Voor supermarkten is dat de veiligheid van de medewerker en voor ons is dat de veiligheid van de cliënt.”

De cliënten van de zorggroep die daartoe in staat zijn, betalen zelfstandig. Om het voor hen gemakkelijker te maken, heeft Sirjon afspraken gemaakt met lokale ondernemers. „Een winkel in de buurt heeft voor onze cliënten een speciale pas, zodat ze zelf hun boodschappen kunnen doen. Het afgerekende bedrag wordt dan automatisch van de rekening van Sirjon afgeschreven.”

Van Dijk vindt dit een goede oplossing voor de zelfredzaamheid van de bewoners. „Niet iedereen is in staat om met briefgeld te betalen of de pincode in te toetsen, maar op deze manier kunnen ze toch zelf betalen voor hun boodschappen.”

Ook bij de reformatorische zorgorganisatie Cedrah vinden ze het pinbeleid niet per se een slechte ontwikkeling. Een woordvoerder van de zorgorganisatie: „We proberen binnen onze zorgcentra de contante geldstroom zo veel mogelijk te verminderen. De meeste bewoners betalen op rekening en aan het eind van de maand krijgen ze een factuur thuis gestuurd. Ze vinden dat juist wel gemakkelijk en ik merk dat het familieleden ook een beter gevoel geeft.” Geld wisselen blijft altijd mogelijk. „Bewoners komen soms aan met een briefje van 50 euro, dat willen ze dan omwisselen omdat een kleinkind binnenkort jarig is. Geen probleem voor ons, al moeten we wel genoeg geld in kas hebben.”

Drempel

Toch zijn er ook mensen voor wie het ”pin only”-beleid nadelige gevolgen heeft: degenen met een krappe beurs. Carla van der Vlist, directeur van de Vereniging SchuldHulpMaatje Nederland, noemt het voor hen een gevaarlijke ontwikkeling. SchuldHulpMaatje helpt mensen met financiële problemen om beter greep op hun geld te krijgen. „Pinnen verlaagt de drempel tot uitgeven. Dat is gevaarlijk voor mensen met schulden, want voor hen telt elke cent. Ze krijgen voor de boodschappen een bedrag per week dat ze mogen uitgeven. Dat werkt veel beter als het contant geld is. We kunnen hen dan ook beter helpen in de begeleiding.”

De Tweede Kamer gaat minister Hoekstra om opheldering vragen. Een meerderheid vindt dat gemeenten het niet kunnen maken om cash in de ban te doen.