Jongeren die openstaan voor vrijwilligerswerk in het buitenland kunnen dat beter doen voor gezinnen dan voor weeshuizen, betoogt Patricia Nieuwenhuizen.
In het artikel ”Vrijwilligerswerk in weeshuis: nuttige vakantie?” (RD 10-11) uiten vrijwilligersorganisaties kritiek op de campagne ”Stop weeshuistoerisme” van Better Care Network Netherlands (BCNN). De stichting Fairtravelers vindt dat BCNN schrijnende gevallen opblaast. De stichting Livingstone noemt de campagne tegen weeshuistoerisme die Better Care Network Netherlands vorige week startte, ongenuanceerd.
Inderdaad wil BCNN het vrijwilligerswerk in weeshuizen stellig ontmoedigen. Daarmee wil de organisatie niets afdoen aan de goede intenties van organisaties zoals Livingstone. Ook is ze niet tegen vrijwilligerswerk in het buitenland in het algemeen. Wel wil ze meer bewustwording over de doelen waarop de goede intenties zijn gericht, vanuit het belang en het welzijn van kinderen. Wie kan daar nu tegen zijn?
Hechtingsproblemen
Achter de campagne ”Stop weeshuistoerisme” zit onder meer het uitgangspunt dat kinderen in een gezin het beste af zijn. Meer dan zestig jaar wetenschappelijk onderzoek naar de omstandigheden van kinderen in weeshuizen toont aan dat opgroeien in een weeshuis niet goed is voor de gezondheid en de psychische, emotionele en sociale ontwikkeling van kinderen. Een weeshuis is, hoe goed de kwaliteit ervan ook is en hoe liefdevol het personeel ook met de kinderen omgaat, geen goede plek om op te groeien.
Daarnaast toont onderzoek aan dat kinderen in weeshuizen vaak kampen met hechtingsproblemen en de gevolgen van traumatische ervaringen. Als je als vrijwilliger komt en weer gaat, vererger je die hechtingsproblemen en ontneem je kinderen de kans om te herstellen van traumatische ervaringen.
Kinderen hebben vaste verzorgers nodig die er iedere dag voor hen kunnen zijn. Keer op keer afscheid moeten nemen is niet alleen pijnlijk voor de kinderen, het is ook slecht voor hun zelfvertrouwen en zelfbeeld. Dat kan tot allerlei problemen in hun latere leven leiden.
Kerken
In de internationale Richtlijnen voor Alternatieve Zorg voor Kinderen staat dat een kind in een gezin thuishoort en niet in een weeshuis en dat overheden zo veel mogelijk moeten voorkomen dat kinderen en ouders onnodig van elkaar gescheiden worden. Gezinnen moeten worden ondersteund, zodat ouders zelf voor hun kinderen kunnen zorgen.
Ook het internationale Faith to Action Initiative en World Without Orphans hameren, vanuit hun geloofsperspectief, op alternatieven voor kindertehuizen. Kerken worden aangemoedigd daarin een actieve rol te vervullen en aan christenen wordt gevraagd wezen in hun gezinnen op te nemen. De verhalen van veel kinderen die zijn opgegroeid in weeshuizen zijn pijnlijk. Ging het maar om een paar schrijnende gevallen...
Afweging
Weeshuistoerisme is helaas een trend. De populariteit van vrijwilligerswerk in weeshuizen in ontwikkelingslanden heeft een perverse ontwikkeling op gang gebracht: weeshuizen die speciaal geopend worden om westerse vrijwilligers een goed gevoel te geven. Dit zijn echt geen incidenten. Om een voorbeeld te geven: in Cambodja groeide het aantal weeshuizen de afgelopen jaren met 75 procent, met name in de toeristische gebieden.
Jongeren die overwegen in het buitenland vrijwilligerswerk te gaan doen, hebben het recht om op grond van goede informatie een afweging te maken. BCNN wil hen motiveren om zorgvuldig na te denken over een verantwoorde vorm van vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk dat ingezet wordt op gezins- en familiegerichte hulp, waardoor kinderen de zorg krijgen die zij nodig hebben. Dat is in het belang van zowel de vrijwilligers als de kinderen voor wie zij zich inzetten.
De auteur is coördinator van Better Care Network Netherlands.
