Brand in Londen kan niet, maar gebeurt toch
De dodelijke brand in de woonflat in Londen is hoogst uitzonderlijk. Lector brandpreventie ing. René Hagen kent nergens ter wereld een voorbeeld van een vergelijkbaar incident. „Het kan niet, maar toch gebeurt het.”
Slechts een zwartgeblakerd betonsketel resteert van de Grenfell Tower in West-Londen. Bewoners zijn woensdag bij de verwoestende brand ingesloten door de razendsnel om zich heengrijpende vlammen, terwijl opdringende rook hun vluchtroute heeft versperd. Wie zich het lot van de ingesloten bewoners probeert voor te stellen, durft niet verder te denken. Luguber.
„Deze brand had niet op deze manier mogen plaatsvinden”, zegt Hagen, lector Brandpreventie bij de Brandweeracademie, onderdeel van het Instituut voor Fysieke Veiligheid (IFV). Hagen staat in contact met zijn Britse collega’s over de brand.
Hoe uitzonderlijk is deze brand?
„Heel uitzonderlijk. Ik zit meer dan dertig jaar in het vak en volg alle belangrijke brandincidenten wereldwijd. Ik kan me echter geen vergelijkbare brand in een woonflat herinneren. Als je me begin deze week zou hebben gevraagd: Kan zo’n brand zich voordoen in Nederland of Engeland? Dan had ik gezegd: „Nee.” Ik kan niet geloven dat dit is gebeurd.”
Toch gebeurt het?
„Inderdaad. Het blijkt toch te kunnen.”
Wat kan de oorzaak zijn?
„Een brand kan zich buitenom via de gevelbekleding verspreiden, door stralingwarmte via de ruiten, via leidingen en schachten of via de liften in het trappenhuis. Niet de oorzaak van de brand houdt ons bezig, maar het feit dat de brand zich zo snel over alle woonlagen heeft uitgebreid. In Engeland mag een brand pas na 30 tot 60 minuten overslaan naar een volgende ruimte, in Nederland tussen de 20 en 60 minuten. In Londen heeft de brand zich echter veel sneller uitgebreid.
In Dubai heeft zich enkele maanden geleden een brand ontwikkeld via uiterst brandbare gevelbekleding. Daar lijkt in Londen niet het geval te zijn. Daar heeft de brand zich vooral binnen voltrokken.”
Hoe kan een brand zo snel om zich heen grijpen?
„De preventieve brandveiligheidsmaatregelen waren niet op orde, dat durf ik nu al wel te zeggen. De brand verspreidde zich elke keer heel snel van de ene naar de andere woonlaag. Er moet dus ergens iets structureel fout in de constructie zitten.
Een gebouw van deze hoogte moet twee trappenhuizen hebben of het trappenhuis moet buitenom bereikbaar zijn. De flat in Londen beschikt echter maar over één inpandig trappenhuis, zo blijkt uit bouwtekeningen. Bovendien ontbreken dubbele deuren of een sluis om verspreiding van rook te voorkomen. Dat verklaart waarom ooggetuigen melden dat ze zich niet via het trappenhuis in veiligheid konden brengen.”
Wie is verantwoordelijk in dezen?
„De eigenaar van het pand is altijd verantwoordelijk. De overheid moet toezicht houden, maar is niet allereerst verantwoordelijk.”
Wat te doen bij zo’n brand?
„Het eerste advies is altijd: Verlaat het brandende pand zo snel mogelijk. Lukt dat niet, dan moeten bewoners in hun woning of appartement blijven en direct de brandweer bellen. De Britse brandweer heeft bewoners ook geadviseerd in hun appartement te blijven. De brandweer heeft nog verschillende bewoners uit de brandende woontoren kunnen redden.”
Moeten flatbewoners in Nederland zich zorgen maken?
„Iedereen moet altijd alert zijn op brand. Er is echter geen reden voor paniek. Ik zie ook geen aanleiding om alle bouwwerken in Nederland te gaan controleren op dit dergelijk scenario. De voorschriften in Nederland zijn goed en worden ook goed nageleefd.”
Toch blijkt zich zo’n brand voor te kunnen doen. Kan Nederland ondanks alle maatregelen worden verrast?
„Ik kan een brand niet uitsluiten. Maar de wetenschap die we nu hebben is zo’n brand in Nederland uiterst onwaarschijnlijk. Zeg echter nooit nooit.”