De paus doet zijn uitspraken in de documentaire ”Francesco” van de Russisch-Israëlische filmmaker Jevgeni Afineevsky. „Homoseksuele mensen hebben het recht om in een gezin te zijn”, zegt de paus in de documentaire, die woensdag op het filmfestival van Rome werd gepresenteerd. „Ze zijn kinderen van God en hebben recht op een gezin. Niemand mag daardoor worden uitgesloten of ongelukkig worden gemaakt. Wat we moeten maken is een wet op civielrechtelijke verbintenissen. Op die manier zijn ze wettelijk gedekt. Ik heb hiervoor gevochten.”

Veranderd

Het is de eerste keer dat de paus zich zo expliciet hierover uitspreekt. Zijn denken over dit onderwerp is de laatste jaren veranderd.

Toen Mario Jorge Bergoglio, zoals de paus voor de burgerlijke stand heet, nog aartsbisschop van Buenos Aires was, was hij een absoluut tegenstander van enige vorm van geregistreerd partnerschap. „Als er een wettelijke erkenning zou worden gegeven aan verbintenissen tussen personen van hetzelfde geslacht, zou de staat onrechtmatig handelen en in strijd handelen met zijn institutionele verplichtingen”, zei hij in april 2010 tegen de Argentijnse Bisschoppenconferentie.

Evalueren

Maar sinds hij in 2013 paus is, staat Franciscus minder ferm in dit onderwerp. In een interview met de Italiaanse krant Corriere della Sera van zes jaar geleden klinkt hij al veel minder resoluut. „Seculiere staten willen samenlevingsbanden rechtvaardigen om verschillende situaties van samenleven te reguleren, gedreven door de noodzaak om economische aspecten tussen mensen te reguleren, zoals het waarborgen van de gezondheidszorg. Het is noodzakelijk om de verschillende gevallen te zien en te evalueren in hun verscheidenheid,” zei hij in maart 2014.

In het interviewboek ”Politique et sociéte” (2017) van de Franse journalist Dominique Wolton creëert de paus een opening. “Laten we de dingen bij hun naam noemen. Het huwelijk is tussen een man en een vrouw. Dat is de precieze term. Laten we de vereniging van hetzelfde geslacht een ”civielrechtelijke verbintenis” noemen”, tekent de paus op in het boek.

Afgelopen voorjaar ging Franciscus een stapje verder. Tegen een delegatie van Noord-Amerikaanse bisschoppen zei de paus dat het belangrijk is „om ervoor te zorgen dat homoseksuele paren toegang hebben tot publieke voorzieningen”, aldus Catholic News Service. Het persbureau van de Amerikaanse Bisschoppenconferentie tekende het citaat op uit de mond van een aartsbisschop die deelnemer was.

De uitspraak van de paus trekt, anders dan dat bij sommige eerdere uitspraken het geval was, belangstelling in de wereldpers en bij belangenorganisaties. Zo spreekt de landelijke homokoepel COC over een „kleine revolutie.” „Eindelijk erkent de leider van de katholieke kerk het recht van lesbiennes, homo’s en biseksuelen op een wettelijk vastgelegde relatie”, aldus COC-voorzitter Astrid Oosenbrug.

Persoonlijk

Voor de Rooms-Katholieke Kerk verandert er als zodanig echter niets. De uitspraken moeten worden beschouwd als persoonlijke ideeën van de paus. Zolang de paus zich niet beroept op zijn leergezag, heeft de uitspraak geen consequenties voor de positie van de kerk.

Binnen de Rooms-Katholieke Kerk wekken de pauselijke woorden waarschijnlijk nog meer splijting op. „De paus geeft toe aan de mode. Als de mode belangrijker is dan waarden, is het voorbij met onze maatschappij”, zei Vittorio Sgarbi, een bekende Italiaanse politicus.