In de jongste nieuwsbrief van de Nederduits Gereformeerde Kerk (NG-Kerk) in Zuid-Afrika beschrijft ds. Danie Murray hoe nijpend de situatie momenteel is in delen van Mozambique. Ds. Murray is verbonden aan de Proteahoogte-gemeente in Kaapstad en bezocht onlangs het gebied in het noordoosten. De protestantse kerk Igreja Reformada em Mocambique (IRM) in Mozambique komt voort uit zendingswerk van de NG-kerk in Zuid-Afrika. Ds. Murray onderhoudt de contacten met de zendingswerkers in Mozambique.

Edelstenen

Volgens de Zuid-Afrikaanse predikant kampt de regio die hij bezocht met verschillende problemen. Eén ervan wordt veroorzaakt door de recente vondst van natuurlijke grondstoffen – gas, grafiet, edelstenen. Allerlei politieke krachten zijn nu aan het werk om in het gebied te halen wat er te halen valt. Daarnaast oefenen extremistische religieuze groeperingen er terreur uit, waardoor de christelijke geloofsgemeenschap diep wordt geraakt.

In de provincie Cabo Delgado, in het noordoosten van Mozambique, is de fundamentalistische terreurgroep al-Shabaab verantwoordelijk voor veel terreurdaden. „Ze zeggen tijdens aanslagen dat ze willen dat de islamitische shariawetten strikt worden nageleefd”, schrijft ds. Murray.

De corruptie van de Mozambikaanse regering, van het leger en van de politie zorgen er volgens de predikant voor dat de mensen nog banger zijn voor politie en leger dan voor de terreurgroep. „De burgers profiteren ook nauwelijks van de rijkdommen die de overheid zich toe-eigent.” Dit alles maakt de regio bijna onbestuurbaar, aldus ds. Murray.

De havenstad Mocímboa da Praia is onlangs overgenomen door extremisten; landinwaarts is nu ook de provincie Niassa het doelwit van terreur. „In Cabo Delgado zijn gebieden waar meer dan 200.000 mensen ontheemd zijn of gevlucht. Meer dan duizend mensen zijn op brute wijze omgebracht”, aldus de predikant. „Deze verontrustende gebeurtenissen treffen onze geloofsgenoten in het noordoosten van Mozambique heel hard. Velen van hen moesten vluchten en lokale kerken kunnen niet langer functioneren.”

De economische situatie verslechtert voor veel mensen. De zendelingen André en Anna-Marie Thiart in Quionga (in het uiterste noorden aan de grens met Tanzania) moesten onlangs naar Pemba vliegen om hun werkvergunning te verlengen. „Daar merkten ze dat de voorraden in winkels steeds schaarser werden door afgesneden toegangsroutes. Ondanks de regen die er is gevallen, is er een tekort aan voedsel, omdat de mensen niet op hun land konden werken; het was te gevaarlijk omdat ze dan werden aangevallen.”

Gemeenten in de provincie Zambezia staan voor nóg een uitdaging, omdat zij hun kerkgebouwen vaak niet mogen openstellen. Om diensten te mogen houden, moeten ze voldoen aan de Covid-19-voorschriften van de overheid, hoewel corona in Mozambique al enige tijd op zijn retour is. Op sommige plaatsen zijn toiletten verplicht, thermometers zijn vereist om koorts te kunnen meten en er mogen niet meer dan vijftig mensen tegelijk een kerkdienst bijwonen. Lang niet altijd hebben de gemeenten voldoende middelen om dit voor elkaar te krijgen.

Dat ze niet samen kunnen komen, is voor veel christenen in Mozambique moeilijk te verteren, aldus ds. Murray. „Mensen hebben het gevoel dat ze het christendom zijn kwijtgeraakt; ze zijn in de war.”

Zorgelijk

Ds. W. H. den Hartog, regiocoördinator Zuidelijk Afrika van de Nederlandse zendingsorganisatie GZB, noemt de ontwikkelingen in Mozambique zorgelijk. De GZB onderhoudt via het samenwerkingsverband Espanor contacten met protestantse kerken in Mozambique; IRM is partner van de GZB.

Ds. Den Hartog vreest dat het land terugvalt in de geslotenheid van de jaren tachtig. „Het is moeilijk om het land nog in te komen. Er worden met een beroep op de coronacrisis allerlei beperkende maatregelen opgelegd, maar daar is in Mozambique helemaal geen medische noodzaak voor. Maar men wil kennelijk geen pottenkijkers. Ook protestantse kerken krijgen het op deze manier steeds moeilijker.”

De GZB biedt de kerken vooral toerusting op missionair en diaconaal vlak en helpt onder meer bij de opleiding van toekomstige predikanten. Praktische hulp wordt meer geboden door de NG-kerk in Zuid-Afrika. „We hebben ook nog geen hulpvraag ontvangen vanuit Mozambique”, aldus ds. Den Hartog.