Uitgerekend in de Week van de Opvoeding (5 tot 11 oktober) publiceerde de Onderwijsraad een verkenning over sekseverschillen in het onderwijs waardoor jongens en meisjes ongelijke kansen krijgen (RD 7-10). De oorzaak hiervan ligt volgens de Onderwijsraad veelal thuis, omdat leerlingen thuis worden beïnvloed door stereotypering over gender. En dat moet veranderen. De Reformatorische Oudervereniging (ROV) en GezinsPlatform.NL vinden het onterecht dat ouders worden aangewezen als oorzaak van genoemde verschillen.

De Tweede Kamer vroeg om de verkenning omdat er al langer zorgen bestaan over de positie van jongens in het onderwijs. Jongens presteren minder goed, terwijl zij wel de meeste aandacht vragen in de klas. Dit komt, aldus de verkenning, doordat vanuit opvoeding, leeftijdsgenoten en lesmateriaal het beeld wordt voorgehouden dat dit past bij jongens. De Onderwijsraad pleit ervoor dit te doorbreken, vooral omdat men ook bemerkt dat meiden een minder goede beroepsloopbaan hebben. Dus jongens doen het minder goed op school maar beter in hun carrière.

Volgens de onderzoekers is er één echte oorzaak: de denkbeelden over gender, over waar jongens en meiden goed in zijn en over beroepen die bij hen passen. De oplossing zit volgens de Onderwijsraad dan ook in het afschaffen van deze stereotypen over gender, om de ongelijkheid in kansen en keuzevrijheid te verkleinen. Dat klinkt toch een beetje als een doel weghalen, zodat je er niet naast kunt schieten. Of geen deur naar het balkon maken, zodat je er niet af kunt vallen.

Het is uiteraard heel goed dat de Onderwijsraad ervoor pleit dat in het onderwijs wordt gekeken naar de individuele capaciteiten van een kind, ongeacht of het een jongen of een meisje is. En dat alle kinderen gelijke kansen krijgen aangeboden. Dat de uitkomst van die kansen verschilt (in de school- en beroepsloopbaan) mag echter niet worden aangegrepen om een ideologisch gedreven idee dat iedereen gelijk moet zijn af te dwingen. De keuzes die jongens en meisjes op school en later in hun beroepsleven maken, zouden weleens heel gewoon hun eigen keuzes kunnen zijn.

Waarom, bijvoorbeeld, is het een minder gunstige beroepsloopbaan als je ervoor kiest in deeltijd te werken? Vaak gebeurt dat bij de geboorte van een kind. Dat met name de loopbaan van de moeder in deze periode zich stabiliseert of zich minder snel ontwikkelt, is geen verrassing en kan ook niet worden veranderd: zij draagt immers het kind, bevalt en voedt het. De ouders stemmen vervolgens af hoe zij hun leven samen inrichten, hoe zij werk en gezin (of zorg voor anderen) combineren. Dát zijn de voorbeelden die kinderen thuis meekrijgen: hoe je samen, ieder met zijn eigen capaciteiten, investeert in je kinderen, die dan niet zo zeer de economische maar wel de menselijke waarde van de samenleving weerspiegelen. We leven immers niet om te werken, maar werken om te kunnen leven.

Keuzevrijheid

In de Week van de Opvoeding stond de rol van ouders centraal: „Welke factoren zorgen ervoor dat ouders zich fijn voelen in het ouderschap? Want wanneer het goed gaat met de ouder, gaat het ook vaak goed met het kind.”

Het is volgens het GezinsPlatform.NL en de ROV niet zozeer de genderstereotypering die doorbroken moet worden maar het taboe dat je pas meetelt als je volledig aan de arbeidsmarkt deelneemt of ál je dromen kunt najagen. De verkenning van de Onderwijsraad spreekt over ”onderbenutting” als dat niet gebeurt maar gaat volledig voorbij aan het feit dat verreweg de meeste jongens en meisjes op een gegeven moment als ouders voor een keuze komen te staan. Het overgrote deel zal besluiten dat een van beiden zijn of haar talenten en capaciteiten inzet voor de opvoeding van de kinderen (of zorg voor anderen), bijvoorbeeld door werken in deeltijd of een tijdje helemaal niet. Dat is pas echt keuzevrijheid.

Yvonne Koopman is journalist, moeder en voorzitter van GezinsPlatform.NL, Gerdien Lassche is leerkracht, moeder, beleidsmedewerker van de ROV en bestuurslid van GezinsPlatform.NL