In kamp Moria op Lesbos maakte Hanneke Mauritz diverse crises mee. Maar de branden die het kamp in de nacht van dinsdag op woensdag vrijwel geheel in de as legden, overtreffen alles, zegt de hulpverlener uit Opheusden. „Deze ramp is echt ongekend.”
De autoriteiten hebben de noodtoestand op Lesbos al uitgeroepen, als Hanneke Mauritz deze woensdagmiddag verhaalt over de recente gebeurtenissen op het Griekse eiland.
In de vroege ochtend ziet ze de gevolgen van de verwoestende branden, die op diverse plekken ontstonden. Binnen de muren van kamp Moria is, op een enkele container na, alles verwoest. Ook de kantoor- en opslagruimtes van hulporganisatie EuroRelief, waarvoor Mauritz sinds 2017 op Lesbos werkt, zijn in vlammen opgegaan. Het grootste deel van de geïmproviseerde onderkomens in de olijfgaarden rond het kamp is eveneens weggevaagd, stelt Mauritz vast.
Volgens schattingen zouden circa 7500 vluchtelingen en migranten door de branden dakloos zijn geraakt. Zo’n 2000 tot 3000 ontheemden zijn vanwege de vlammenzee richting Karatepe gevlucht en bivakkeren op en rond een groot parkeerterrein bij een Lidl-supermarkt. „Een paar duizend mensen daar hebben honger en dorst.” Anderen zwerven elders rond, „overal en nergens.”
In de ochtend probeert Mauritz allereerst de situatie in en rond het kamp zo goed mogelijk in kaart te brengen. „Deze ramp is zo groot, dat het bijna verlammend werkt. Je weet gewoon niet waar je moet beginnen”, zegt de hulpverlener, die geregeld overleg voert met andere ngo’s op Lesbos. „Niemand was hierop voorbereid.”
Een deel van de dakloze vluchtelingen kan komende nacht mogelijk slapen op schepen die naar Lesbos onderweg zouden zijn. Ook hebben de Griekse autoriteiten enkele locaties op het eiland aangewezen waar een tijdelijk tentenkamp moet verrijzen. „Onze vrijwilligers staan de popelen om te helpen. We wachten op bericht van de autoriteiten wanneer ze aan de slag kunnen om de tenten te helpen opzetten. Je kunt pas iets doen, als er een gedegen plan is. De situatie is heel erg complex.”
Corona
De oorzaak van de brand is niet vastgesteld, maar Mauritz ziet een verband met de coronacrisis die tot toenemende spanningen op Lesbos leidt. „De brand is niet ontstaan door bijvoorbeeld droogte. Er zit een menselijk aspect in, al weten we nog niet precies hoe het is gegaan.”
Juist de afgelopen week kreeg Moria te maken met corona. In een week tijd steeg het aantal bewoners van het kamp bij wie Covid-19 officieel werd vastgesteld van 1 naar 35. Het werkelijke aantal ligt veel hoger, stelt Mauritz. „De mensen die het bleken te hebben, woonden verspreid over het hele kamp. Veel mensen zijn niet getest en anderen waren nog in afwachting van de uitslag van een test.”
In Moria droeg EuroRelief onder meer zorg voor alleenreizende minderjarige vluchtelingen. Zij verbleven in een speciale sectie, die nu ook door de brand is verwoest. De houding van het Nederlandse kabinet ten opzichte van deze groep maakt Mauritz „boos.” „Het plan om 500 kinderen naar Nederland te halen werd steeds van tafel geveegd omdat ze beter af zouden zijn in een opvang op het Griekse vasteland. En nu zijn ze dakloos op Lesbos.”
Grote zorgen maakt Mauritz zich over de impact van de brand op de vluchtelingen die hun onderkomen in vlammen zagen opgaan. „We hebben al heel wat crisis doorstaan op Lesbos en bidden dat we hier uiteindelijk ook weer doorheen komen. Elke keer worden de problemen groter en daarmee wordt het trauma voor de mensen die erdoor getroffen worden steeds intenser.”
