„Wij zijn in de meerderheid”, zegt ze in een video, doelend op de in haar ogen gewonnen verkiezingen. Sinds de presidentsverkiezingen afgelopen zondag protesteren Wit-Russen tegen de uitslag die president Aleksandr Loekasjenko aanwees als winnaar. Hij grijpt met geweld in.

Zijn zege is met grootschalige fraude tot stand gekomen. In de video zegt Tichanovskaja „daar waar de stemmen eerlijk geteld werden, en ook in de meeste exitpolls, we tussen de 60 en 70 procent van de stemmen kregen, en in een buitenwijk van Minsk 90 procent.” Verder vertelt ze: „We hebben altijd gezegd dat we onze keus moeten verdedigen met vreedzame middelen. Maar de autoriteiten hebben er een bloedig gevecht van gemaakt.”

De autoriteiten hoopten door Tichanovskaja begin deze week te dwingen het land te verlaten, de oppositie figuurlijk te onthoofden. Maar ook zonder oppositieleider bleven Wit-Russen protesteren. De woede over de uitslag en het geweld is te groot om het land stil te krijgen.

Marteling

De afgelopen dagen dook de ene na de andere video op met Wit-Russen die slachtoffer zijn van het geweld dat Loekasjenko gebruikt tegen zijn eigen bevolking. „Ze sloegen me, intimideerden me, trokken mijn broek uit en dreigden me te verkrachten”, vertelt een Wit-Russische vrouw in tranen in een video wat haar is overkomen in de gevangenis. In een andere beeldfragment is het geschreeuw van gemartelde gevangenen te horen. Op weer een andere video is te zien hoe agenten een man uit zijn auto sleuren en meenemen.

De video’s en de verhalen van vrijgelaten gevangen laten zien dat het gaat om staatsgeweld, uitgevoerd door de politie, de geheime dienst en het leger. Loekasjenko, sinds 1994 aan de macht, wil het verzet breken met grof geweld. De internetvideo’s, te zien nu het internet weer werkt, moeten de bevolking schrik aanjagen. Maar het tegendeel gebeurt. Na jaren van onderdrukking werpen de Wit-Russen de angst van zich af. Het geweld lokt alleen maar meer reacties uit onder de bevolking. Artsen en verpleegkundigen gaan de straat op met foto’s van gewonden. Vrouwen in het wit, de kleur van de oppositie, vormden deze week een keten in verschillende Wit-Russische steden.

Aanhang

Pijnlijk voor Loekasjenko zijn de stakingen die zich uitbreiden over het land. Staatsfabrieken door het hele land leggen het werk neer. Arbeiders behoorden tot Loekasjenko’s vaste aanhang. De protesten komen dus niet alleen vanuit de middenklasse.

Ook andere steunpilaren van Loekasjenko uiten hun onvrede. Op Instagram vertelt militair novitski_evgen dat hij niet langer „trots kan zijn op waar hij heeft gediend” en zijn militaire uniform niet kan behouden. Daarna gooit hij het weg. Een andere Instagramgebruiker haalt in een video zijn baret van zijn hoofd en gooit deze in een container. Tv-presentatoren, werkend voor de staatsmedia, nemen ontslag.

Onduidelijk is op welke schaal mensen uit het Loekasjenko-kamp zich tegen hem keren. Een leegloop moet een nachtmerrie zijn voor de president.

Lees ook

EU-ministers willen sancties tegen Wit-Russen