In Vilsteren wonen minder dan 200 mensen. Het dorp hoort bij Landgoed Vilsteren. Veel boerenhuizen behoren tot het landgoed. Ze zijn herkenbaar aan de geelgroen gestreepte luiken, de kleuren van het wapen van het landgoed. Nog steeds hebben de landgoedeigenaren enkele panden in het dorp in eigendom. Sommige dorpsbewoners betalen hier geen huur maar pacht. Van de pachtgelden wordt het landgoed onderhouden. Zo werkt het in Vilsteren.

Frans Bakker, bewoner van het landgoed en lid van de locatieraad Vilsteren: „Bij de Reformatie koos de landgoedeigenaar ervoor om rooms-katholiek te blijven. En omdat hij wilde dat zijn pachters ook katholiek bleven, maakten zij dezelfde keus.” Zo bleef het dorp Vilsteren een rooms-katholieke enclave in een regio die grotendeels overging tot het protestantisme. En zo is het nog steeds.

Agrarisch dorp

Vilsteren is een landgoeddorp, zegt Bakker. „En dat is in Nederland uniek. De ondergrond van het dorp is eigendom van het landgoed Vilsteren. Van oorsprong is dit een agrarisch dorp. De boeren deden hun werk op de es rond het dorp. Ze pachten de akkers van de landgoedeigenaar, die daarvoor in natura werd betaald in de vorm van allerlei akkerbouwproducten. Er is altijd een groot saamhorigheidsgevoel geweest.”

Het aantal agrariërs is door de loop van de jaren teruggelopen. „Het dorp is veranderd. De smid van vroeger drijft nu een installatiebedrijf. De timmerman van toen is aannemer geworden. Veel mensen hebben hun werk buiten het dorp. Hier wonen nu ook mensen van buitenaf, maar nog steeds is Vilsteren een dorp met een groot gemeenschapsgevoel. Hoe het dorp zich verder zal ontwikkelen, is nog onduidelijk, maar de toekomst zal anders zijn dan het verleden.”

De parochie in Vilsteren maakt deel uit van de Emmanuelparochie te Ommen. De huidige Vilsterse geloofsgemeenschap telt op papier zo’n 680 leden. „Mensen voelen zich wel steeds minder op de kerk betrokken. En het kerkbezoek staat onder druk, net als overal in Nederland.”

Middenin het dorp, aan de Vilsterseweg, staat de St. Willibrorduskerk, streng, ernstig en donker. De pseudobasiliek (1897) is dagelijks geopend. Binnen ligt, onder het orgelbalkon, een gebedenboek, met voorbeeldgebeden. Voor moeilijke tijden, bij ziekte en zorgen. In een offerblok kunnen de vrijwillige bijdragen worden geschonken.

Naast een houten Mariabeeldje ligt het gastenboek. Iemand schreef: „Ik steek een kaars aan voor alle mensen die zijn overleden in deze bizarre tijd.” Op de vorige bladzijde staat: „Lieve Jezus, genees de zieken, Anita.”

Langs de wanden van het middenschip hangen de schilderingen met de kruiswegstaties. Rechts voorin staat de knielbank gereed. Het koor is volgepakt met stoelen, kaarsen, kandelaren en kleedjes. Boven het altaar valt namiddaglicht door de kleuren van glas-in-loodramen.

Biechtstoel

De preekstoel is leeg. De biechtstoel is opbergruimte geworden. In een kleine kapel zijn kruisjes aangebracht voor de overleden parochianen. Vorig jaar waren het er vijf. Dit jaar tot nu toe twee.

Achter de kerk ligt de begraafplaats van het dorp. Links ervan staat de voormalige pastorie, hoekig en vierkant, nu in gebruik bij de Stichting Stimuland, die zich sterk maakt voor behoud van het platteland in Nederland.

Aan de doorgaande weg bevindt zich Herberg De Klomp. Vlakbij de Vecht staat de Vilsterse Molen, nog steeds als korenmolen in gebruik. Verder is er niet veel in Vilsteren. Een eenzame fietser rijdt de route langs de Overijsselse Vecht.

Kerken langs de Vecht

Vierdelige serie over het kerkelijk leven langs de Overijsselse Vecht, van Dalfsen tot Hardenberg.