Met een coronabesmetting op de ic: dat betekent vaak wekenlang aan de beademing, geen bezoek van geliefden en een langdurige revalidatie. Voor veel ouderen zitten er nog meer bezwaren aan een opname vast. Zo lopen ze onder meer kans op een delier, een tijdelijke verwardheid. Bovendien is het voor hen een extra uitdaging om weer op de been te komen na een intensieve opname.

Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) stelde daarom eind maart samen met drie andere partijen een richtlijn op voor het doorverwijzen van oudere patiënten die mogelijk corona hebben. Doel: het gesprek aangaan met patiënten over de voor- en nadelen van een ziekenhuisopname.

Bloedvatproblemen

Er wordt sindsdien een „scherper ic-beleid” gevoerd, ziet Jan Spaan, huisarts in Sliedrecht. „Terecht, want de ic heeft als doel om zeer ernstig zieke patiënten met technische apparatuur erdoorheen te helpen. Patiënten met bloedvatproblemen en longproblemen –vaak ouderen– hebben minder kans er goed doorheen te komen. Samen met de patiënt moet een huisarts inschatten of behandeling zinvol en reëel is.”

Volgens Spaan werd er ook voor de coronacrisis al samen met de patiënt een afweging gemaakt of ziekenhuisbezoek gewenst is of niet. Hij heeft niet de indruk dat hij met de nieuwe richtlijn minder ouderen naar het ziekenhuis doorverwijst. „Ik ga wel bewuster met hen in gesprek, waarin ik de twee kanten van een ziekenhuisopname schilder. Uiteindelijk beslist een patiënt zelf of hij naar het ziekenhuis wil.”

Een opname kan voordelen hebben, aldus de Sliedrechtse huisarts. „In het ziekenhuis kunnen mensen makkelijker zuurstof krijgen, en meer liters per uur. Aan de andere kant: je mag er geen bezoek ontvangen en je wordt uit je vertrouwde omgeving gehaald. Van de mensen die ernstig ziek zijn en een hoge leeftijd hebben, overlijdt een groot percentage in het ziekenhuis. Alleen.”

Meerwaarde

Ook Jan Peter Peters, huisarts in Beekbergen, ziet weinig verschil sinds de nieuwe richtlijn geldt. Net als zijn collega Spaan bekijkt hij altijd al of het voor een patiënt meerwaarde heeft naar het ziekenhuis te gaan. „Nemen de overlevingskansen erdoor toe, of gaat een opname ten koste van de kwaliteit van leven?”

Volgens Peters is de medische wereld „overspoeld” door het coronavirus. „Vrij snel ontstond de vraag hoe we met deze ziekte moeten handelen. Daarom is de richtlijn er gekomen. Zo staat zwart-op-wit wat de meeste huisartsen waarschijnlijk al deden.”

Zowel Spaan als Peters stellen dat ouderen ook in hun eigen woning goed verpleegd kunnen worden. „Thuis kunnen mensen bijvoorbeeld ook medicijnen tegen benauwdheid krijgen”, zegt Spaan. „De thuiszorg kan zorg blijven verlenen in beschermende kleding: jas, handschoenen en een mondkapje.”

Veel ouderen zijn juist bang om naar het ziekenhuis te gaan, ziet Peters. „Die denken: Zolang we thuis blijven, zijn onze overlevingskansen groter. Dat klopt in zekere mate nog ook. Mensen die mentaal kwetsbaar zijn, lopen bij een ziekenhuisbezoek een groter risico in een delier terecht te komen. Dat is een ernstige toestand voor lichaam en geest.”

Selectie

Trouw meldde maandag dat op dit moment één op de vier coronapatiënten op de ic 70 jaar of ouder is. In maart waren dat er nog ruim één op de drie, zo blijkt uit cijfers van de stichting Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE). Of de daling in het totale aantal bezette ic-bedden het gevolg is van een strengere selectie bij de poort, vinden beide artsen lastig te zeggen. „Het zou me niet verbazen als veel mensen zeggen: Ik kies ervoor om thuis te blijven”, zegt Spaan. „Maar de leeftijden op de ic’s blijven gemiddeld best hoog.”

Peters ziet nog een andere mogelijke verklaring voor het feit dat het percentage ouderen op de ic afgenomen is. „Ouderen en kwetsbaren zijn de laatste tijd geïsoleerd. Daardoor is het aandeel jongeren dat corona krijgt, misschien groter geworden. Dus zijn zij ook sterker vertegenwoordigd op de ic.”