Want dat zou het toch zijn? Het moment dat een olie- en gasbedrijf –een van de grootste ter wereld– aangeeft klimaatneutraal te wil worden. Revolutionair! Shell stamt immers uit het tijdperk van fossiele brandstoffen en is feitelijk groot geworden door hun klanten CO2 in de atmosfeer te laten pompen. Nog steeds ademt het bedrijf aardgas en leeft het van de olie. Als zo’n grote jongen geen broeikasgassen meer wil uitstoten, zou dat gerust een markeerpunt genoemd kunnen worden.

Verleden

Bovendien zijn de duurzame ambities bijzonder gezien het verleden van Shell. Als een van de eersten wist het concern van het op handen zijnde klimaatprobleem. Al in 1962 waarschuwde het hoofd van de eigen geologische dienst dat het verstoken van olie en gas kon leiden tot „een ernstige vergiftiging van de atmosfeer.” Ondanks dat besef bleef het bedrijf investeren in het oppompen van olie en gas. Sterker nog, Shell financierde in de jaren negentig zelfs bewust klimaatsceptici, bleek eerder dit jaar. Die koers lijkt intussen gewijzigd.

De duurzame strategie van Shell –die sinds een aantal jaren is ingezet– kun je markant noemen als deze overeind blijft in tijden van crisis en lage olieprijzen. Topman Ben van Beurden zei de focus te willen houden op de langere termijn. In het verleden bleken duurzame ambities als sneeuw voor de zon te verdwijnen als de schatkisten van de oliereuzen leegraakten door financiële perikelen.

Toch is er ook een andere kant van de medaille en is het maar de vraag hoe verrassend de stap van Shell is. Want hoe vrijwillig gaat deze verduurzaming? Het concern staat onder druk. Milieudefensie sleepte Shell samen met duizenden mede-eisers voor de rechter om klimaatactie af dwingen. Later dit jaar krijgt dat proces een vervolg. Daarnaast wordt het bedrijf sinds 2016 op de huid gezeten door aandeelhouders die een duurzamere koers eisen. Schoorvoetend ging de oliegigant om en werd in 2017 de eerste klimaatactie afgedwongen.

Daar komt bij dat als Shell had besloten volledig klimaatneutraal te worden, het geen primeur zou zijn. Twee oliebedrijven gingen Shell namelijk al voor: het Spaanse Repsol eind vorig jaar en het Britse BP afgelopen februari.

Ook zit er een flink addertje onder het gras van de ronkende ambitie die Shell omarmt. „Shell formuleert het misleidend”, zegt Mark van Baal, oprichter van duurzame aandeelhouder Follow This, desgevraagd. „Shell brengt alleen de emissies van eigen activiteiten terug naar nul. Dat is hetzelfde als een tabaksfabrikant die zegt dat alle eigen werknemers niet meer zullen roken.”

Applaudisseren

De netto-uitstoot van broeikasgassen door producten die Shell aan zijn klanten verkoopt wil het bedrijf met 65 procent gaan terugdringen. Dat moet richting de 100 procent, vindt Van Baal. „Ik ben gestopt met applaudisseren voor stapjes van Shell die niet helemaal in lijn zijn met het akkoord van Parijs.” Ook directeur Donald Pols van Milieudefensie vindt de ambitie niet genoeg. De opwarming tot 1,5 graad beperken kan volgens hem alleen als geen nieuwe fossiele voorraden worden aangeboord. „Ondertussen blijft Shell miljarden per jaar investeren in het vinden van nieuwe olie- en gasvelden.”

Als Shell gaat doen wat Shell zegt, blijft dat al met al vooruitstrevend. Andere oliegiganten, zoals Aramco, Exxon, Chevron blijven ver achter als het gaat om klimaatactie. Toch schrijft Shell pas echt geschiedenis als de CO2-voetafdruk van Shells producten nul wordt.