Jan Schreuders, coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid bij de RMU, kan geen enkel voorval in de Nederlandse geschiedenis noemen dat lijkt op dit steunmaatregelenpakket van de overheid. „Sterker nog, in de hele West-Europese geschiedenis is zoiets nog nooit vertoond.”

Wat de huidige economische situatie zo uniek maakt, is dat de aanbodkant is weggevallen. „Dat is ook het grote verschil met de Marshallhulp, toen de Amerikanen net na de Tweede Wereldoorlog geld staken in de opbouw van de Europese economieën. Toen moest alles worden opgebouwd, nu moet een staande economie overeind worden gehouden.”

Het Nederlandse bedrijfsleven moet volgens Schreuders „in leven worden gehouden” totdat de crisis voorbij is. „De Nederlandse economie is feitelijk een patiënt die aan het infuus ligt. Als de patiënt weer op eigen benen kan staan, wordt het infuus verwijderd. Daarom neemt de overheid voor een maand of drie de loonkosten over. Want de vraag naar diensten en producten is er nog steeds, alleen zijn veel bedrijven nu niet meer in staat om te produceren. De overheidshulp is puur bedoeld om deze periode door te komen.”

Schreuders weet niet hoelang de Coronacrisis zal aanhouden, maar Nederland zal na deze periode hoe dan ook in een recessie belanden. „De overheidssteun, dat infuus, geeft bedrijven veel rust. Het is in die zin ook een mooie maatregel. Toch zullen er ondernemingen zijn die het uiteindelijk niet gaan redden. Bedrijven zitten natuurlijk niet alleen met personeelskosten, maar de huurkosten van het pand gaan natuurlijk ook gewoon door. En zo zijn er wel meer kostenposten die nu door blijven lopen.”

Als de crisis over zijn hoogtepunt heen is, zal het economische leven mondjesmaat worden hervat, verwacht Schreuders. „Nu zijn we nog solidair met elkaar en heerst er een gevoel van verbinding. Maar de vraag is of dat na de crisis ook zo zal zijn. Hebben we ook dan nog oog voor elkaar en voor de zwakkeren in onze samenleving?

De overheidssteun is niet blijvend, maar Schreuders hoopt wel op een blijvende gedragsverandering in de maatschappij. „Voor de crisis ging het vaak over duurzaamheid. Maar duurzaamheid heeft ook een sociale kant. Hoe gaat een werkgever bijvoorbeeld met zijn werknemers om? Rentmeesterschap komt niet alleen tot uiting in de vorm van zorgdragen voor de schepping, maar ook in het contact met de ander.”

Snel

Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij dat bedrijven snel een beroep kunnen doen op de tijdelijke noodmaatregel werkbehoud (NOW). De NOW is bedoeld om ondernemers te steunen die ondanks die onzekerheid vasthouden aan hun personeel.

De werkgevers wijzen erop dat voor veel bedrijven „elke dag telt.” Door de nu gekozen maatregelen hoeven er veel minder mensen te worden ontslagen, wat goed is voor de productiecapaciteit als de crisis voorbij is.

VNO-NCW en MKB-Nederland hopen dat ondernemers niet lang hoeven te wachten op de beloofde voorschotten. Bij veel bedrijven lopen de kosten namelijk door, terwijl er nauwelijks geld binnenkomt. Wel beseffen de organisaties dat de regeling mogelijk nog moet worden aangepast omdat het snel optuigen van een regeling niet altijd zorgt voor een effectieve en uitvoerbare regeling. De organisaties roepen hun leden op alleen gebruik te maken van de regeling als dat echt nodig is.

Vergoed

De NOW vervangt de werktijdverkortingsregeling. Bedrijven kunnen een deel van de loonkosten vergoed krijgen als ze omzetverlies hebben. Zij moeten dan de lonen wel door blijven betalen en mogen geen aanvraag doen voor ontslag om bedrijfseconomische redenen terwijl ze subsidie ontvangen. De regeling geldt voor brutosalarissen tot ongeveer 9.500 euro per maand.

Volgende week kunnen bedrijven die door de coronacrisis omzetverlies lijden, aankloppen bij speciale loketten om deze tegemoetkoming in de loonkosten aan te vragen. Uitvoeringsorganisatie UWV streeft ernaar de loketten vanaf maandag 6 april open te hebben. Bedrijven die aan de voorwaarden voldoen kunnen binnen twee tot vier weken een voorschot verwachten.

Grote steden maken zich zorgen over flexwerkers

De wethouders in Rotterdam en Amsterdam maken zich grote zorgen over de positie van flexwerkers in deze coronacrisis. Zo is het aantal aanvragen voor een reguliere bijstandsuitkering in Amsterdam vier keer hoger dan normaal en in Rotterdam is in één week tijd sprake van bijna een verdrievoudiging.

De Rotterdamse wethouder voor Werk en Inkomen Richard Moti vindt dat de tijdelijke NOW-regeling voor tegemoetkoming in de loonkosten ook zou moeten gelden voor flexwerkers die vanwege de coronacrisis massaal worden ontslagen. Op deze regeling kunnen ondernemers in de huidige crisistijd een beroep doen. „Veel flexwerkers hebben geen recht op een WW-uitkering omdat ze vaak geen aansluitend werk hebben gehad”, aldus Moti. De wethouder voorziet dat veel reguliere bijstandsaanvragen van flexwerkers zullen worden afgewezen.

„Het is glashelder dat we iets moeten doen voor deze mensen”, zegt ook de Amsterdamse wethouder Rutger Groot Wassink. Het liefst had hij een ontslagverbod gezien.