Virus houdt staatsbezoek aan Indonesië niet tegen
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn maandag op het Halim Perdanakusumavliegveld van Jakarta aangekomen. Het is het derde staatsbezoek van een Nederlands staatshoofd aan de voormalige kolonie Nederlands-Indië.
Niet het staatsbezoek van de Nederlandse koning beheerst dezer dagen het nieuws in Indonesië, maar de angst voor verspreiding van het coronavirus. Op papier lijkt het Zuidoost-Aziatische land nog gevrijwaard van de ziekte. Er zijn sinds vorige week maandag vier gevallen van besmetting gemeld, maar gevreesd wordt dat dit slechts het topje van de ijsberg is.
„Onze grootste vijand is op dit moment niet het virus, maar onze angst, zorg en ongerustheid, evenals nepnieuws en geruchten die ermee gepaard gaan”, aldus president Joko Widodo –”Jokowi” in de volksmond– in een videoboodschap aan de bevolking.
In Den Haag en Jakarta zijn de ontwikkelingen scherp in de gaten gehouden. Her en der in de wereld werden de afgelopen dagen staatsbezoeken uitgesteld. Zo gaat het Belgische koningspaar later deze maand niet naar het zwaar getroffen Italië en besloten China en Japan dat het verstandig is wanneer president Xi Jinping dit voorjaar niet op visite gaat bij keizer Naruhito.
Van verschuiving van het Nederlandse staatsbezoek is echter geen sprake geweest, zo viel vorige week te beluisteren. De koning was vast van plan naar Indonesië te gaan. Hoogstens zou het programma wat worden aangepast. In principe geen handenschudden, bijvoorbeeld.
Handelsmissie
Dat is ook de oekaze voor de handelsmissie die tegelijkertijd met het staatsbezoek is georganiseerd en waaraan 112 bedrijven deelnemen. Slechts een handvol heeft vanwege het virus besloten van de reis af te zien, of om andere mensen af te vaardigen, om sleutelfiguren in het bedrijf niet aan risico bloot te stellen. De adviezen van het RIVM worden nauwlettend gevolgd, maar er zijn bedrijven die hun eigen protocollen en richtlijnen hebben.
Bij de afvallers zijn overigens ook twee ministers. Bruins (Medische zorg) kan op dit moment in Nederland niet worden gemist vanwege de strijd tegen het coronavirus en zijn collega Schouten (LNV) heeft met het stikstofdossier ook haar handen vol in Den Haag. Niettemin bevinden er zich nog drie bewindslieden in het koninklijke kielzog: de ministers Blok (Buitenlandse zaken), Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat).
De ondernemers zien op tal van terreinen kansen in het zich sterk ontwikkelende en uitgestrekte Indonesië, dat momenteel met de EU onderhandelt over een speciaal handelsakkoord. Nederland is al de grootste investeerder in Indonesië, maar de handelsbalans is geheel uit het lood, zoals werkgeversvoorzitter Hans de Boer van VNO-NCW vorige week tijdens een voorbereidende bijeenkomst memoreerde. Nederland exporteerde in 2018 voor 1,3 miljard aan goederen en diensten, maar importeerde voor 3,2 miljard uit het Aziatische land. „Ruimte voor groei”, weet ook minister Kaag.
Islamisering
Handelsmissie en koningspaar, hoewel officieel van elkaar gescheiden en elk met een eigen programma, komen elkaar deze week een aantal keren tegen. Dat maakt het ook extra aantrekkelijk om juist nu naar Indonesië te reizen, wanneer de schijnwerpers door de aanwezigheid van koning en koningin extra op Nederland worden gericht. Dan is er ook op ministeries en bij ministers extra aandacht en kunnen er sneller knopen worden doorgehakt of problemen aangekaart. Zo treffen Willem-Alexander en Máxima woensdagmorgen de Indonesische minister voor Maritieme Zaken en de voorzitter van de Kamer van Koophandel en wordt er met verschillende CEO’s gesproken over de uitdagingen en mogelijkheden voor het bedrijfsleven.
Het koningspaar besteedt tijdens het vierdaagse staatsbezoek, waaraan gastheer president Widodo alleen dinsdag tijdens de welkomstceremonie en aansluitende staatslunch –staatsdiners zijn bij hem niet langer gebruikelijk– deelneemt, ook aandacht aan wetenschap, natuur en interreligieuze dialoog. Dat laatste gebeurt in Yogyakarta. Daar woont het paar bij het hindoetempelcomplex Prambanan het slot van een seminar bij waar wordt gesproken over het versterken en behouden van het tolerante klimaat voor de verschillende godsdiensten in het in meerderheid door moslims bevolkte Indonesië. De regering wil dat tolerante klimaat graag behouden en toenemende islamisering een halt toeroepen.
Ontbossing
De natuur en de mogelijkheden van duurzame ontwikkeling, van zowel toerisme als bijvoorbeeld de vaak omstreden productie van palmolie, komen aan bod op de laatste twee dagen van het staatsbezoek bij uitstapjes naar Kalimantan en Sumatra. De EU en Indonesië ruziën over palmolie, die een slechte naam heeft gekregen door ontbossing, enorme bosbranden en landdegradatie. De ruzie staat ook vooruitgang bij de onderhandelingen over het handelsverdrag in de weg, omdat de duurzaamheidseisen botsen met het Indonesische beleid. Nederland, in Europa de grootste importeur van palmolie, kan wellicht helpen.
Het staatsbezoek wordt afgesloten bij het Tobameer op Sumatra, waar Willem-Alexanders grootvader prins Bernhard tijdens het eerste Nederlandse staatsbezoek aan Indonesië in 1971 nog in zijn eentje op bezoek ging. Koningin Juliana werkte toen op Bali drie dagen lang een eigen programma af.
