Dat vindt massapsycholoog dr. Hans van de Sande. Media geven volgens hem zoveel aandacht aan het virus om lezers en kijkers te binden. Kritisch: „De moderne massamedia zijn gericht op het inspelen op de emoties, niet op het overbrengen van zinnige boodschappen.”

Op de korte termijn zorgt dat er volgens Van de Sande voor dat bijvoorbeeld een krant goed gelezen wordt; op de lange termijn verliest die aan geloofwaardigheid.

Prof. Joris van Eijnatten, cultuurhistoricus aan de Universiteit Utrecht, denkt dat dit effect wel meevalt. „Volgende week is er een volgend nieuwsitem waarmee een krant weer lezers scoort.”

Een diepgaander probleem ziet de historicus in de „democratisering van de media.” Hij bedoelt hiermee dat, mede door de opkomst van de sociale media, iedereen kan kiezen waar hij zijn informatie vandaan haalt. Ook kan iedereen zelf nieuws maken en online verspreiden. Goede journalisten, die vanouds de informatiestroom filteren, worden volgens hem links en rechts ingehaald door andere media. „Het elitefilter is minder gezaghebbend geworden.”

Spaanse griep

Van Eijnatten vindt niet dat kranten teveel over het coronavirus schrijven. „Vroeger gebeurde dat op dezelfde manier. Ik heb uitgezocht wat kranten tussen 1918 en 1920 schreven over de Spaanse Griep. Ook zij schreven over besmettingshaarden wereldwijd, dat de ziekte op een gegeven moment in Nederland opdook en welke maatregelen de overheid nam. Zoals een burgemeester die besloot de bioscopen te sluiten.”

Een ander gevolg van de media-aandacht voor het coronavirus kan zijn dat mensen paniekerig worden. De Bussumse psychiater Esther van Fenema is daar bang voor. Zij vindt dat de berichtgeving een „hysterisch karakter heeft als je dat afzet tegen de feiten. Er wordt angst gezaaid.”

Zelf houdt ze zich liever aan de feiten. „Drie procent overlijdt aan het virus, vooral de kwetsbaren. Dat valt dus best mee. Wat ik veel schokkender vind, is dat dagelijks vijf mensen suïcide plegen.”

De berichtgeving speelt volgens Van Fenema in op de twee grootste angsten die bij mensen leven: angst voor controleverlies en angst voor de dood. „De dreiging van het virus slaat daar op aan en creëert het gevoel: er is iets groots aan de hand waar we niets tegen kunnen doen.”

Tobbers en flierefluiters

Wat de berichten met een lezer of kijker doen, hangt veel af van iemands persoonlijkheid. „Je hebt tobbers en flierefluiters en alles wat daartussen zit, zoals mijn collega prof. Aartjan Beekman dat noemt. De berichten over het virus zijn koren op de molen van tobbers. Die angstprikkel wordt steeds sterker door de constante berichtenstroom.”

Mensen lijden volgens Van Fenema het meest onder angst en dreiging. Juist daarom kan geloof steun bieden ten tijde van een virusuitbraak. „Gelovigen kunnen hun zorgen dan bij de Heer brengen.”

Ook psycholoog Van de Sande wijst daarop. „In de moderne wereld is er geen plaats meer voor God. Mensen steunen daarom op de medische wetenschap. Die laat echter steken vallen: er is nog geen medicatie of vaccin tegen het virus. Beangstigend.”