„Pius XII is omstreden sinds een aantal kritische publicaties over hem in de jaren zestig. Daarin werd hem verweten dat hij de ogen sloot voor de Jodenvervolging maar sinds in 2003 nieuwe documenten openbaar werden, kantelt dat beeld”, duidt Müller. „Daaruit bleek dat hij niet van tevoren op de hoogte was van de razzia’s die de Duitsers in 1943 hielden in Rome”, aldus Müller, zelf Duitse. „Ook heeft hij toen alle kerken en kloosters opgedragen om Joden die toevlucht zochten, asiel te bieden.”

Wel heeft Pius XII altijd nagelaten om zich ferm uit te spreken tegen de Jodenvervolging. „Waarschijnlijk vooral om te voorkomen dat die daardoor zou intensiveren of dat de kerk zelf in het vizier van de nazi’s zou komen”, aldus Müller. Dat het Vaticaan in die tijd op vriendelijke voet stond met regimes van fascistische dictators als Benito Mussolini (Italië) en Francisco Franco (Spanje), heeft volgens haar vooral te maken met het feit dat Pius XII de verspreiding van het communisme wilde voorkomen.

Müller heeft er vertrouwen in dat het Vaticaan feiten die nadelig uitpakken voor het beeld van Pius XII niet onder de pet zal proberen te houden. Zij wijst erop dat haar collega’s die doorgaans zeer kritisch schrijven over de Rooms-Katholieke Kerk ook gewoon toegang blijven hebben tot de archieven. „Toen ik in 2001 de net openbaar gemaakte archieven van de inquisitie ben gaan onderzoeken, heb ik ook niks gemerkt van enige censuur. Ook dat onderwerp ligt nog erg gevoelig in de kerk.” Volgens Müller zullen Joodse onderzoekers voorrang krijgen bij toegang tot de openbaar gemaakte documenten, maar kan iedereen die een onderbouwde aanvraag instuurt in de archieven duiken.