Na anderhalve week laat Yoon Suk-yeol zich eindelijk arresteren
Het heeft anderhalve week geduurd, maar woensdag is de geschorste Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol gearresteerd. Na een urenlange operatie bij het presidentieel kantoor waarin hij zich verschanst had, gaf het staatshoofd toe en ging hij mee met de Zuid-Koreaanse corruptiebestijdingsdienst (CIO).
Er gold sinds oudejaarsdag een arrestatiebevel tegen Yoon vanwege het sturen van militairen naar het parlement, om een stemming over de militaire noodtoestand die hij begin december uitriep te voorkomen. Deze soldaten arriveerden wel, maar verzetten zich ter plekke maar heel minimaal tegen de stembusgang. Uiteindelijk wisten 190 van de 300 parlementariërs het gebouw gewoon te bereiken; zij stemden allemaal voor het stoppen van de noodtoestand. Die had Yoon uitgeroepen vanwege „antistatelijke en pro-Noord-Koreaanse krachten” in de Zuid-Koreaanse politiek, waarmee hij vooral de liberale oppositie bedoelde die steeds zijn begrotingsvoorstellen wegstemde.
Op 3 januari mislukte een eerdere poging om Yoon gevangen te nemen. De CIO arriveerde bij Yoons kantoor, maar daar blokkeerde zijn presidentiële lijfwacht de toegang, bijgestaan door een groep van Yoonaanhangers die uiteindelijk aanzwol tot duizenden mensen. Deze menselijke keten was zo immens dat de CIO onverrichter zake omkeerde. Ook woensdag had de lijfwacht de toegang tot het gebouw met bussen gebarricadeerd en hadden duizenden demonstranten zich er verzameld. De CIO wist met behulp van ladders het gebouw binnen te komen.
„Arrestatiebevel is illegitiem, maar ik werk mee om bloedvergieten te voorkomen” - Yoon Suk-yeol, geschorste Zuid-Koreaanse president
Bittere einde
Yoon noemt het aanhoudingsbevel „illegaal” en hij betwist, bijgestaan door zijn conservatieve Volksmachtpartij, dat zij jurisdictie hebben om hem aan te houden. Sinds het politieke tij voor Yoon na zijn mislukte machtsgreep keerde, voorspellen veel analisten het einde van zijn politieke loopbaan. Zelf lijkt het staatshoofd dat niet zo te zien, hij zegt „door te vechten tot het bittere einde”. Volgens hem was het uitroepen van de militaire noodtoestand simpelweg een „beleidsmaatregel”.
Woensdag lukte de gevangenneming omdat Yoon, nadat de CIO urenlang met duizenden manschappen voor zijn deur stond, besloot toch mee te gaan. Na zijn aanhouding verscheen een video online waarop Yoon zegt dat „de rechtsorde compleet is ingestort” en dat hij het arrestatiebevel nog altijd illegitiem vindt, maar meewerkt om „bloedvergieten” te voorkomen. De CIO probeert hem nu te ondervragen, maar de eerste uren zou Yoon hebben geweigerd verklaringen af te leggen.
Vijandige samenspanning
Het onderzoek van de CIO richt zich op het besluit van Yoon om militairen naar het parlementsgebouw te sturen om democratische besluitvorming te verhinderen. De Zuid-Koreaanse grondwet stelt dat het parlement mag stemmen over het verwerpen van een militaire noodtoestand zodra die wordt uitgeroepen. Dit zou als rebellie kunnen worden beschouwd en de president is niet immuun voor vervolging in zo’n geval. Yoon wordt nu vastgehouden door de CIO in Gwachon; binnen 48 uur moet de dienst een rechtbank verzoeken de president formeel te arresteren.
Het arrestatiebevel staat los van het constitutioneel hof, dat momenteel onderzoekt of Yoon definitief moet worden afgezet als president. Medio december steunde een tweederdemeerderheid van het parlement een afzettingsprocedure tegen Yoon vanwege de militaire noodtoestand. Alleen het constitutioneel hof kan oordelen of hij ook werkelijk het veld moet ruimen. Yoon is meerdere malen opgeroepen om te komen getuigen, maar is nog geen enkele keer komen opdagen. Ook de afzettingsprocedure wordt door hem weggezet als een vijandige samenspanning van de liberale oppositie.
Meerdere Zuid-Koreaanse presidenten werden na hun termijn vervolgd en eenmaal eerder werd een president, Park Geun-hye, afgezet. Yoon Suk-yeol is echter het eerste zittende Zuid-Koreaanse staatshoofd dat gearresteerd is.