Niet alle boeren maken dat mee. De afgelopen twee jaar verloor FrieslandCampina 1200 leden. Ongeveer 500 daarvan waren bedrijfsbeëindigers, de anderen stapten over naar andere zuivelbedrijven. Vandaag leveren nog een kleine 11.500 boerenbedrijven de melk aan Nederlands grootste zuivelonderneming.

Coöperatievoorzitter Frans Keurentjes wijt de opzeggingen aan „een optelsom” van factoren. Boeren stoppen vanwege steeds meer wettelijke eisen die ze krijgen opgelegd. Ook speelt mee dat melkprijzen tegenwoordig schommelen doordat de bescherming van de Europese zuivelmarkt is verdwenen. Verder zorgt de stikstofproblematiek voor veel onzekerheid.

Maar ook het feit dat FrieslandCampina duurzaamheid tot speerpunt heeft bestempeld, eist zijn tol. Die heeft impact op het boerenerf, zegt Keurentjes. „Maar de stappen die we maken zijn in het belang van het collectief”, verzekert hij. „Een duurzaam imago maakt FrieslandCampina aantrekkelijker voor afnemers.”

Bij de presentatie van de jaarcijfers donderdag koketteerde het concern met zijn resultaten op het gebied van duurzaamheid. Zo is de uitstoot van broeikasgassen van het bedrijf met 10,6 procent gedaald, die van de aangesloten veehouders met 3,5 procent. Van de boeren laat 83 procent de koeien in de wei lopen. Eveneens 83 procent zet zich in voor natuur- en landschapsbeheer.

Die cijfers komen natuurlijk niet uit de lucht vallen. Boeren worden verplicht of minstens gestimuleerd om hun bedrijf via een broeikasgasmonitor en een biodiversiteitsmonitor tegen het licht te houden. Ook moest iedere melkveehouder samen met zijn dierenarts een zogeheten risicoanalyse doen met betrekking tot de gezondheid en het welzijn van zijn koeien. Het zijn verplichtingen die inspanningen en geld kosten.

De zuivelreus haalt wereldwijd op dit moment 94 procent van zijn verbruikte stroom uit groene bronnen – in Europa is dat al sinds 2017 100 procent. Het bedrijf ondersteunt boeren die willen investeren in zonnepanelen, windmolens of mono-mestvergisters. Inspanningen voor biodiversiteit worden eveneens beloond.

Boeren die extra hun best doen, komen in aanmerking voor een toeslag op de melkprijs. Hun melk wordt verwerkt tot producten die in de winkel het duurzaamheidskeurmerk PlanetProof dragen. De eerste lagen eind 2018 in het schap. Het is een voorbeeld van een nieuwe ‘melkstroom’ die FrieslandCampina in het hele verwerkingsproces gescheiden moet houden van de bulk aan melk. De komst van zulke stromen maakt de verschillen tussen veehouders groter. „En dat kan soms spanningen geven”, erkent Keurentjes.