Onder de klagers zijn Amnesty International, het kanaal Controle Alt Delete, antidiscriminatiebureau RADAR en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten.

De partijen stappen naar de rechter, omdat ze willen dat er een einde komt aan etnisch profileren, waardoor mensen met een niet-witte huidskleur structureel uit de rijen worden gehaald en extra worden gecontroleerd.

Een van de klagende burgers is Mpanzu Bamenga, oud-gemeenteraadslid in Eindhoven. In 2018 werd hij uit de menigte gehaald in de aankomsthal van Eindhoven Airport. Bamenga mocht uiteindelijk doorlopen, maar ging wel in discussie met de marechaussee.

Bamenga deelde zijn ervaring op sociale media en kreeg honderden reacties. D66 stelde Kamervragen en Bamenga diende een klacht in, die gegrond werd verklaard.

Het is vernederend, zegt het oud-gemeenteraadslid. „De overheid moet het stigma tegen niet-witte mensen bestrijden, ze zou er niet de mede-aanstichter van moeten zijn.”

Het gaat niet om het werk van de marechaussee zelf, benadrukt Bamenga. „Ze moeten zeker controleren, ze moeten criminelen eruit pikken, dat staat niet ter discussie. Maar dat moeten ze fijnmazig doen en op zo’n manier dat ze onze grondrechten niet schenden.”

Rechercheonderzoeken

In 2018 mochten 2462 mensen het land niet in, dat aantal liep in 2019 op tot 2892; een stijging van zo’n 20 procent.

Het gaat om reizigers die via internationale luchthavens Nederland probeerden binnen te komen. Ze voldeden niet aan voorwaarden voor binnenkomst.

Alerte paspoortcontrole leidt vaak tot rechercheonderzoeken, zegt een woordvoerder van de Koninklijke Marechaussee. „Denk daarbij aan zaken als mensensmokkel en identiteitsfraude.”