Nieuwe acties boeren en bouw vanwege stikstofbeleid
Terwijl het stikstofbeleid stapje voor stapje verder wordt ingevuld, blijven boeren protesteren. Actiegroep Farmers Defence Force (FDF) heeft samen met boze bouwers voor woensdag harde acties aangekondigd. Het lijkt een onrustige week te worden.
Hoewel FDF geheim houdt wat er precies op stapel staat, wordt gezinspeeld op blokkades van distributiecentra van supermarkten. Maandagmorgen diende bij de rechtbank in Lelystad een kort geding, aangespannen door supermarktkoepel CBL, om die te voorkomen.
Vrijdag waren honderden boeren met hun trekkers al aan het „proefdraaien” bij Eindhoven Airport, terwijl de meer gematigde actiegroep Agractie op de Dam de Amsterdammers trakteerde op een „boerenbrunch”. Wie zou denken dat er sprake is van tweespalt, heeft het mis. Agractie en FDF steunen elkaar en boeren doen aan de acties van beide groepen mee. Ook werken ze samen met officiële belangenorganisaties, waaronder LTO Nederland, in het Landbouw Collectief.
Namens dat collectief schoven boerenvoormannen maandagmorgen aan bij een ontbijt op het Catshuis met premier Mark Rutte en minister Carola Schouten van Landbouw. Zij spraken door over de stikstofproblematiek, het overheidsbeleid en het alternatieve plan van het collectief om de stikstofuitstoot door de landbouw te verminderen. De boeren vinden dat het kabinet daar nog niets mee heeft gedaan.
Beleidsregels provincies
Intussen werden vrijdag in veel provincies nieuwe beleidsregels voor de aanpak van stikstof van kracht. Die zijn deze keer netjes afgestemd met het Rijk. Een eerdere versie leidde in oktober tot hevige boerenprotesten bij de provinciehuizen, omdat de provincies –die de natuurvergunningen voor bijvoorbeeld de bouw van nieuwe stallen verstrekken– veel strenger uitpakten dan het landelijk beleid.
Belangrijk verschil, voor de boeren een winstpunt, is dat bij het zogeheten salderen (overdracht van stikstof) de feitelijk gerealiseerde stalcapaciteit op het moment van aanvraag van een natuurvergunning leidend is. Simpel gezegd: heeft een boer een stal waar 120 koeien in kunnen, dan mag hij de ammoniakproductie van 120 koeien inbrengen voor een nieuwe activiteit (zoals de bouw van een nieuwe stal), ook al staan er feitelijk misschien maar 100 koeien in de oude stal. In oktober werd nog van de 100 koeien in dit voorbeeld uitgegaan.
Wat niet veranderd is, is dat bij extern salderen (overdracht stikstof naar een ander bedrijf of naar bijvoorbeeld de bouw van een nieuwe woonwijk) 30 procent wordt afgeroomd.
Het is nog niet duidelijk wat er bij extern salderen gebeurt met fosfaat-, varkens- en pluimveerechten. Boeren die over zulke rechten beschikken, kunnen pas extern salderen als de Wet tot wijziging van de Meststoffenwet in werking treedt, vermoedelijk 1 februari 2020. Het lijkt er echter op dat de overheid nog steeds van plan is om die productierechten bij een transactie van stikstof in te nemen, waarschuwt agrarisch adviseur Steven van Westreenen uit Barneveld.
Als dat gebeurt, is het volgens hem de vraag of externe saldering wel op gang gaat komen. „Een boer die stikstof verkoopt, zal dan immers ook de prijs van zijn productierechten vergoed willen krijgen. Maar dan wordt de prijs per kilo ammoniak onbetaalbaar.”
Emissiedata
De Eerste Kamer buigt zich deze week over de Spoedwet stikstof. De stichtingen Mesdag Zuivelfonds en Stikstofclaim eisten vrijdag in een kort geding dat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) emissiedata zou vrijgeven waarmee de twee organisaties de onderbouwing van het stikstofbeleid kunnen controleren.
Het RIVM moet uiterlijk 1 januari kenbaar maken of het de gevraagde data openbaar maakt, bepaalde de rechter maandagmorgen. „Zo ja, dan moeten die binnen een week aan ons geleverd worden. Zo niet, dan moet dat goed gemotiveerd worden”, liet woordvoerster Geesje Rotgers maandagmorgen namens de twee organisaties weten. Die zijn volgens haar niet tevreden. „Politici besluiten deze week op basis van oncontroleerbare data.”
