Nabil B., kroongetuige in het grote liquidatieproces-Marengo, móet zich voorzien van een advocaat. Gebeurt dat niet, dan zou de uiterste consequentie kunnen zijn dat hij niet verder vervolgd kan worden. Dat zeggen strafpleiters Peter Plasman en Tjalling van der Goot donderdag. „Dit raakt het hart van de zaak”, aldus Van der Goot. B.’s advocaat Derk Wiersum werd woensdag in Amsterdam geliquideerd.
„Het is echt een heel groot probleem”, zegt Plasman. „De vraag is: hoe los je dit op?”
Komende dinsdag en donderdag op 24 en 26 september houdt de rechtbank Amsterdam formele zittingen in het proces, in aanloop naar de inhoudelijke behandeling volgend jaar. Op dat soort zittingen geeft het Openbaar Ministerie een toelichting op de stand van het (uiterst omvangrijke, complexe) onderzoek. Daarnaast toetst de rechtbank het voorarrest van de verdachten. Behalve kroongetuige is B. ook ‘gewoon’ verdachte - hij is aangeklaagd voor zijn rol bij liquidaties.
De moord op Wiersum werpt een waaier aan problemen op. Een van de vele vragen is: is er een advocaat bereid de rol van raadsman van de kroongetuige in dit proces op zich te nemen, gezien de immens gebleken gevaren? Plasman: „Het is niet uit te sluiten dat iemand zegt: ik doe het. Maar dat staat vooralsnog zeer te bezien.”
Als op 24 september blijkt dat B. geen rechtsbijstand heeft, is het volgens beide strafpleiters in eerste instantie aan de rechtbank om hier iets aan te doen. De rechtbank overlegt daartoe met de Orde van Advocaten. Van der Goot: „De deken zal iemand moeten aanwijzen. Zonder geldige reden kun je dat als advocaat niet weigeren.”
Beide raadslieden zijn zich in dat verband bewust van de uiterst bijzondere omstandigheden. „Als het helemaal spaak loopt”, zegt Plasman, „als er geen advocaat is, dan volgt een nieuwe fase. En die is, vrees ik, volkomen duister.”
De identiteit van een nieuwe advocaat voor B. kan misschien afgeschermd worden, zegt Plasman. „Maar dan nog bestaat het risico dat bekend wordt wie het is. B. zelf weet het uiteraard. Wat gebeurt er als hij in conflict komt met deze advocaat? Het kan zo maar ineens ploffen, dat is eerder vertoond. Daarnaast is het vrijwel onmogelijk om je als advocaat volledig af te schermen van de wereld.”
Nabil B. zou in theorie ook kunnen afzien van bijstand van een advocaat. Gezien de enorme belangen die spelen, lijkt die kans gering tot nihil. „De Hoge Raad heeft in andere zaken, met eveneens grote belangen, bepaald dat dat niet kan”, zegt Van der Goot. „Rechtsbijstand is een fundamenteel recht.”