Vragen over de catechisatieles
Binnenkort gaan duizenden jongeren weer iedere maandagavond met een vragenboekje onder de snelbinders naar de kerk. Traditiegetrouw luisteren ze daar een klein uur naar de uitleg van een catecheet. Moet de catechisatieles veranderen? Twee jongeren en een ouderling uit de gereformeerde gemeente van ’s-Gravenpolder reageren op deze vraag.
Carolien Murre (21) vindt het nooit een straf om naar catechisatie te gaan. „Het is voor mij een extra moment in de week waarop ik kan nadenken over de belangrijkste zaak in het leven.” Volgens basisschoolleerkracht Leon de Visser (23) is catechisatie inderdaad erg waardevol. „Ik denk dat vaak onderschat wordt hoe vormend het kan zijn.”
Catechiseermeester Van Luik (68) maakt in zijn lessen gebruik van een PowerPointpresentatie. Verder gaat het er traditioneel aan toe. „Ik leg uit; de jongeren luisteren. Het draait om kennisoverdracht. Opdrachten maken in groepjes is daarvoor niet de beste methode, is mijn ervaring. Uiteraard is er wel ruimte om vragen te stellen”, vertelt de Zeeuwse ouderling.
Veel vragen krijgt de catechiseermeester niet. „Ik voel me altijd wat bezwaard om mijn vinger op te steken”, verklaart Carolien. „Dat komt vooral door de grootte van de groep.”
„Het heeft denk ik ook met de opzet van de les te maken”, stelt Leon. „Het is vooral eenrichtingsverkeer. Tussendoor is er nauwelijks interactie. Pas aan het eind krijg je de mogelijkheid om vragen te stellen, terwijl de tijd dan al om is. Je voelt dan dat de rest van de groep weg wil en liever heeft dat je geen vraag stelt.”
Daarom is Leon voorstander van een catechisatievorm met ruimte voor discussie en gesprek. „Door in groepjes vragen te bespreken, heb je meer contact met medecatechisanten. Dat kan zorgen voor meer openheid om vragen te stellen. Ook over persoonlijke twijfels en ervaringen.”
Het voorstel om catechisatie interactiever te maken komt bij Leon voort uit de zorg over jongeren. „We leven in een ontwrichte maatschappij en komen veel in aanraking met uiteenlopende opvattingen. Dat roept vragen op. Het mooie is dat jongeren die niet naar jeugdvereniging komen, vaak wel naar catechisatie gaan. Daarom is het belangrijk dat ze juist daar de ruimte en openheid voelen om vragen te stellen.”
Van Carolien hoeven er tijdens catechisatie geen gesprekken en discussies te komen. „Dat is iets voor de Bijbelstudievereniging. Ik denk ook niet dat de geloofsleer bedoeld is om op zo’n manier te behandelen.” Wel is ze het met Leon eens dat er meer ruimte voor vragen zou mogen komen. „Maar wat ik vooral belangrijk vind, is dat de ouderling weet wat er onder zijn catechisanten leeft. Dat zou je kunnen bereiken door na elke les met iedereen afzonderlijk een gesprekje te hebben.”
De beste catechisatieherinnering uit zijn eigen jeugd heeft Van Luik aan een ouderling die elke les begon met de vraag: Wie heeft er een vraag? „Dat probeer ik in mijn lessen ook altijd te doen. En het zijn de mooiste lessen waarin je met een vraag als uitgangspunt het over de kern van het geloof mag hebben.” Maar vanwege de beperkte tijd kan de catechiseermeester meestal niet heel diep ingaan op vragen uit de zaal. „Jammer.”
Op de salontafel in huize Van Luik ligt ”Aan het Woord getrouw”, een catechisatiemethode over de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Het vierkante boek is gevuld met leervragen, opdrachten, kleurrijke illustraties en uitlegteksten.
„Catechisatie is in de eerste plaats bedoeld voor de behandeling van de geloofsleer. Het boekje is daar een goed hulpmiddel voor”, vindt Van Luik. Lastig vindt hij de verschillende niveaus en interesses van zijn catechisanten. Hij bladert door het boekje. „Hier gaat het bijvoorbeeld over artikel 14, over de schepping. Er is altijd een groep die dan vragen over de evolutietheorie heeft. Maar als je daar diep op ingaat, haakt een deel van de catechisanten af.”
Carolien gaat over een paar weken voor het eerst naar belijdeniscatechisatie. „Ik hoop op mooie, inhoudsvolle lessen.” Leon zou ook graag belijdenis doen, samen met zijn vriendin. Maar zij woont in het Gelderse Oldebroek. Daarom gaat hij nog een jaar naar de gewone catechisatie, zodat ze na hun trouwen samen belijdeniscatechisatie kunnen volgen.
„Doordat ik weinig openheid ervaar, zie ik niet echt uit naar het nieuwe seizoen”, geeft Leon toe. „Er is nu geen ruimte voor een diep gesprek. Dat vind ik een gemiste kans.” De Zeeuw zal wel naar catechisatie blijven gaan. „Het gaat er over hele wezenlijke zaken, en het kan nooit kwaad om daar uitleg over te horen.”
Van Luik ziet wel uit naar het nieuwe seizoen. „Al weegt de verantwoordelijkheid ook zwaar. Straks zitten er weer allemaal jongeren voor me met een ziel voor de eeuwigheid. Maar dat maakt het ook mooi – om deze jongeren te mogen vertellen over Christus, Zijn werk, de betekenis van Zijn dood en opstanding. Als het daarover gaat, wordt het vaak heel stil in de zaal.”