Zeven motoren komen eind april aanrijden bij de pinkstergemeente van Silgadji, in het noorden van Burkina Faso. Het is rond het middaguur, de dienst is net afgelopen. De gewapende motorrijders stormen het kerkgebouw binnen, waar ze zes kerkgangers gijzelen en dwingen zich te bekeren tot de islam. De zes, onder wie voorganger Pierre Ouédraogo, weigeren. Een voor een worden ze meegenomen en achter het kerkgebouw doodgeschoten. Ook Ouédraogo’s zoon en zwager komen om. Twee weken later worden opnieuw zes christenen vermoord, dan tijdens een mis in het noordelijke dorpje Dablo.

Er spoelt een golf van geweld over het voorheen relatief stabiele Burkina Faso. De onderzoeksorganisatie Armed Conflict Location and Event Data Project (ACLED) meldt tussen november vorig jaar en maart een stijging van 200 procent van gewapende conflicten in het land. In dezelfde vijf maanden kwamen 499 Burkinezen om door geweld – een explosieve toename van 7000 procent ten opzichte van een jaar eerder.

De problematiek van Burkina Faso staat niet op zichzelf. ACLED meldt een piek van dodelijk geweld in het hele Sahelgebied. De brandhaard van de onrust ligt in buurland Mali (zie: ”Interventie Mali gaf geen vrede”). Zondag kwamen in dat land nog zo’n 100 Fulani-herders om het leven na een aanval op hun dorp.

Crisis

De Verenigde Naties proberen –met het Franse leger voorop– om de onrust in Mali en de omliggende landen te beteugelen, maar lijken daar onvoldoende in te slagen. Nederland trok zich vorige maand terug uit de Malimissie.

Meer dan 70.000 mensen zijn in de laatste twee maanden op de vlucht geslagen naar aanleiding van het geweld in Burkina Faso. De Verenigde Naties spreken over een humanitaire crisis die zeker een miljoen mensen raakt. Sinds 2018 is in delen van het land de noodtoestand van kracht.

Ruim 60 procent van de Burkinezen is moslim, terwijl christenen met ongeveer 20 procent een forse minderheid zijn. Het land staat niet op de ranglijst christenvervolging van Open Doors, die vijftig landen telt – Burkina Faso staat op plek 61. Bij het verschijnen van de ranglijst in januari wees Open Doors al op de landen net onder de top vijftig. Directeur Maarten Dees zei destijds tegen het Reformatorisch Dagblad: „Wat opvalt, is dat Afrikaanse landen een opmars maken. In landen als Tsjaad, Kameroen en Burkina Faso krijgen gelovigen ook te maken met vervolging.” De ontwikkelingen in deze landen onder de top vijftig worden door de organisatie voor vervolgde christenen nauwlettend gevolgd.

Doelwit

Met name jihadisten zijn de oorzaak van het geweld in Burkina Faso. Vaak gaat het om een mix van criminaliteit en religieus geweld. Onderzoeksorganisatie ACLED spreekt over „jihadisering van criminaliteit.” Er is sprake van een wisselwerking waarbij criminele bendes religieuze motieven aangrijpen als legitimering voor hun praktijken.

Jihadistische bewegingen –de belangrijkste zijn Ansarul Islam en het aan al-Qaida verwante JNIM– kiezen met name christenen als doelwit.

De World Evangelical Alliance (WEA) schreef eind mei dat het noodzakelijk is voor de Burkinese overheid om te erkennen dat het islamitisch geweld een „bedreiging vormt voor christelijke gemeenschappen.” Het verband van evangelicale kerken roept de overheid ertoe op om extra veiligheidsmaatregelen rond kerken te treffen. Ook pleit de WEA voor strijd tegen de corruptie en armoede in het land, die een voedingsbodem zouden zijn voor radicalisering en extremisme.

Interventie Mali gaf geen vrede

Op 11 januari 2013 vallen Franse troepen Noord-Mali binnen met het doel om een einde te maken aan de burgeroorlog die het land teistert. De Fransen steunen de regering van hun voormalige kolonie. Hun belangrijkste tegenstanders: Toearegrebellen en islamitische strijders. De Verenigde Naties leveren –onder meer Nederlandse– troepen om de stabiliteit in Mali te herstellen.

Terwijl de Franse interventie aanvankelijk succesvol lijkt, blijkt het probleem niet opgelost maar vooral verplaatst te zijn. Jihadisten hebben de wijk genomen naar onder meer de buurlanden Niger en Burkina Faso, waar het geweld sindsdien explosief toeneemt.