SGP’ers sprongen maandag een gat in de lucht. Diederik van Dijk –van wie iedereen dacht dat hij zijn Eerste Kamerzetel moest gaan opgeven– werd tot aller verbazing toch in de Senaat gekozen. Ieder toonde zich dankbaar. „Ik ben ontzettend blij dat ik dit werk mag voortzetten en ga er op hoop van zegen weer voor vier jaar de schouders onder zetten”, reageerde een verheugde Van Dijk.

Afgepakt

Hoe het kon dat hij toch voor de Eerste Kamer behouden bleef, werd maandag meteen duidelijk. Eén Zuid-Hollands Statenlid van FVD stemde SGP.

Forum kon, zo leek het, zijn dertiende Senaatszetel toch niet verzilveren. Die was immers grotendeels van hem afgepakt doordat VVD, CDA, D66 en CU onderling slim samenwerkten en hun gezamenlijk zetelaantal op 32 wisten te brengen.

Achteraf bezien had FVD zijn winst echter wél kunnen maximaliseren, stelt rekenmeester Hylke ten Cate. Als de hele Zuid-Hollandse FVD-fractie op de eigen partij had gestemd zou Forum, zij het nipt, 13 Eerste Kamerzetels hebben behaald.

Het heeft er echter veel van weg dat FVD niet goed in beeld had dat mogelijk twee PVV-Statenleden in Utrecht niet op hun eigen partij maar op Forum zouden stemmen.

Doordat dít uiteindelijk wel degelijk gebeurde, had FVD, achteraf bezien, geen stemmen over. Integendeel, als elke FVD’er op de eigen partij stemde, had de partij precies genoeg stemwaarde voor dertien senatoren.

Investering

Waaróm FVD zijn overtollig geachte stem juist aan de SGP schonk, is volgens SGP-leider Kees van der Staaij wel duidelijk. „Het is, vanuit hen bezien, een investering in de samenwerking met ons.” Van der Staaij verwijst naar collegeonderhandelingen in de provincie Zuid-Holland, waar CU/SGP een coalitie met Forum aan een meerderheid kan helpen.

De SGP-leider geeft aan dat hij er de achterliggende weken al snel achter kwam dat de Senaatszetel van Van Dijk niet gered kon worden door hulp vanuit CDA en ChristenUnie. „Die hadden al hun stemwaarde nodig om binnen de coalitie hun zetelaantal te maximaliseren.”

Daarna klopt hij aan bij FVD. „Die realiseerden zich na meerdere gesprekken met ons dat het voor de rechts-conservatieve politiek beter was een deel van hun overwaarde aan de SGP te schenken, dan dat GroenLinks een extra zetel zou krijgen.”

In de Tweede Kamer zie je trouwens regelmatig, aldus Van der Staaij, „dat Forum onze moties en amendementen steunt. Omgekeerd is dat wat minder vaak het geval.”

De terugblik van de SGP-leider wordt ondersteund door de Zuid-Hollandse FVD-voorman Rob Roos. „We hadden wat stemmen over. Daar wordt over onderhandeld, zoals elke partij doet. Overal wordt over nagedacht, niks is toeval”, aldus Roos. „Wij hebben liever dat de SGP die zetel krijgt dan dat de zetel naar een linkse partij gaat.”

Lastpak

Een andere uitleg die hier en daar klinkt voor de steun van FVD aan de SGP is dat Forum wel vermoedde dat Utrechtse PVV’ers op FVD zouden stemmen, maar dat men vanwege de interne spanningen bewust op 12 Senaatszetels wilde blijven steken. Op die manier wilde FVD de kans op een extra lastpak in de Eerste Kamer verkleinen, zo luidt een verklaring.

„Pas in de loop van de maandagmorgen tekende het zetelbehoud in de Senaat zich af”, stelt Van der Staaij. SGP-senator en fractievoorzitter Peter Schalk noemde zich na de uitslag van maandag een „verwonderd en dankbaar mens.”

Dag en nacht

Wat het uitmaakt of hij alleen, of samen met collega Diederik van Dijk in de Eerste Kamer zit? „Dat is echt een verschil van dag en nacht.”

Beide senatoren zijn nu lid van zes van de in totaal twaalf commissies. Het zou „fysiek niet te doen zijn” om dat alleen te moeten doen, stelt Schalk. „En het allerbelangrijkste is dat je een sparring partner hebt. Dat je even met elkaar kunt overleggen. Je helpt elkaar. Met zijn tweeën zijn, telt eigenlijk voor drie.”