De Amerikaanse Carrier Strike Group 12 stoomt sinds afgelopen zondag op van de Middellandse Zee naar de Perzische Golf. Een imposante vloot van slagschepen en kruisers, aangevoerd door het nucleair aangedreven vliegdekschip Abraham Lincoln. Met elkaar vertegenwoordigen de schepen een formidabele slagkracht. Aan boord bevinden zich niet alleen enkele squadrons gevechtsvliegtuigen, maar ook Tomahawk-kruisraketten die doelen vanaf honderden kilometers afstand kunnen bestoken. Ook de US Air Force doet een duit in het zakje en stuurt tactische bommenwerpers naar de regio.

Allemaal bedoeld om „de Iraanse dreiging” het hoofd te bieden, aldus de officiële verklaring zondag in Washington. Maar wat die dreiging concreet inhoudt, blijft vooralsnog in nevelen gehuld. Het Witte Huis sprak slechts van „zorgwekkende en escalerende aanwijzigingen en waarschuwingen” die met Iran in verband worden gebracht. De aankondiging ging ook niet vergezeld van verdere informatie over de specifieke operationele taak die de Carrier Strike Group heeft toebedeeld gekregen.

Ook de Amerikaanse nationaal veiligheidsadviseur John Bolton liet zich dit weekeinde niet nader over de Iraanse dreiging uit. Maar zijn waarschuwing aan het adres van Teheran liet aan duidelijkheid niets te wensen over. De inzet van de Strike Group is bedoeld „om een duidelijk en niet mis te verstaan signaal aan het Iraanse regime af te geven dat elke aanval op de belangen van de Verenigde Staten of die van hun bondgenoten met ongenadig geweld zal worden beantwoord.”

Concrete dreiging

Dat doet op zijn minst het vermoeden rijzen dat de VS sterke aanwijzingen hebben dat Iran plannen heeft om bijvoorbeeld Amerikaanse troepen in het Midden-Oosten aan te vallen. Militaire analisten in Washington verklaarden zondag op basis van anonimiteit dat het plotselinge besluit om versterkingen naar de Perzische Golf te sturen vermoedelijk is ingegeven door een heel concrete dreiging die zich dit weekeinde heeft gemanifesteerd.

Tegelijkertijd past dit besluit in een reeks ontwikkelingen die de spanningen tussen Amerika en Iran de afgelopen tijd fors hebben doen oplopen. Een jaar geleden stapte de Amerikaanse president Donald Trump uit de nucleaire deal met Teheran over het omstreden Iraanse atoomprogramma. Sindsdien heeft Washington de sancties tegen de Islamitische Republiek weer aangescherpt. Ook verklaarde Trump de Iraanse Republikeinse Garde onlangs officieel tot terroristische organisatie. Iran reageerde daar onder andere op door Amerikaanse troepen in het Midden-Oosten min of meer vogelvrij te verklaren.

De aankondiging van Bolton kwam afgelopen zondag daarom niet helemaal uit de lucht vallen. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo hintte daar ook op toen hij werd gevraagd te reageren op het besluit om militaire versterkingen naar de Golf te sturen. „Dit is iets waar we al een tijdje aan werken.” Ook Pompeo sprak van „escalerende acties” van de Iraniërs. Hij voegde daar veelbetekenend aan toe dat Washington Teheran ook volledig verantwoordelijk houdt voor aanvallen op Amerikaanse doelen die door bondgenoten van Iran worden uitgevoerd.

Grootste vrees

Daar zit vermoedelijk ook de grootste Amerikaanse vrees van dit moment. Iran heeft een behoorlijke vinger in de pap in een aantal regionale conflicten in het Midden-Oosten, zoals in Jemen en Syrië. Ook trekt Teheran aan de touwtjes bij ideologische verwante strijdgroepen als de Libanese Hezbollah en Iraakse sjiitische milities. Die zouden zeer wel in staat zijn Amerikaanse doelen of die van bondgenoten aan te vallen. Israël beschuldigt Iran er ook van achter het recent opgelaaide geweld rond de Gazastrook te zitten, maar Washington ontkent met klem dat het sturen van versterkingen naar de Golf daar verband mee houdt.

Het belangrijkste wapen dat Iran zelf in handen heeft, is nog altijd het afsluiten van de Straat van Hormuz, de nauwe zeeverbinding tussen de Perzische Golf en de Indische Oceaan. Daar heeft Teheran al vaker mee gedreigd, maar de VS hebben ook steeds gezegd dat ze die maatregel als een regelrechte casus belli beschouwen.

Vooralsnog blijft het bij wapengekletter. Maar de lontjes in kruitvat Midden-Oosten zijn kort.