”Geen God dan de Here; met Jezus’ ogen naar moslims kijken” bevat Bijbelstudies van dr. B. Reitsma, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Het komt mij voor dat dit kleine boekje een verwerking is van een dikker boek van zijn hand uit 2017.

Reitsma vergelijkt de ijver die moslims voor Allah hebben met de ijver van Saulus vóór zijn bekering. Ook moslims zoeken God. Dat wil niet zeggen dat ze Hem vinden, evenmin dat ze op juiste manier zoeken. Gepassioneerde toewijding wil nog niet zeggen dat er ook een relatie met God is (blz. 30). Ik vind dit een evenwichtig benadering.

Elders vergelijkt Reitsma moslims met Samaritanen. Dat vind ik ook een verhelderende combinatie, moslims en Samaritanen. Beiden hebben immers een migrantenachtergrond en een eigen godsbeeld. En zowel de Samaritanen van toen als moslims van nu plegen aanslagen.

Reitsma gaat na hoe Christus met de Samaritanen omgaat. Hoe ánders Hij met hen omgaat dan Zijn discipelen. De discipelen stelden uit verontwaardiging over afwijzing door Samaritanen voor om vuur van de hemel te laten regenen. Zij zagen Samaritanen als vijanden. Maar Christus zoekt de Samaritanen op, onderwijst hen, nodigt hen.

Ik vind dit een sterke vergelijking. Reitsma laat hier uitkomen wat onze roeping is naar onze medemens.

Respectvolle liefde

Het boek bevat sterke vergelijkingen en mooie koppeling tussen de Schrift en de visie op islam. Als docent godsdienst kan ik uit dit boek mooie Bijbelstudies maken bij het geven van lessen over de islam.

Reitsma benadert onze moslimnaaste vanuit respectvolle liefde. Dat is vanuit de Schrift ook de enige juiste houding. Daarin is Reitsma wel erg voorzichtig. Persoonlijk vind ik hem net té voorzichtig, in die zin dat allerlei vragen onderbelicht blijven door veel de liefde te benadrukken. Gods liefde sluit toorn niet uit. Daardoor mogen wij ook vragen aan de islam stellen, zoals: is de islam te zien als een oordeel van God over Nederland en Europa? Is de islam een vorm van de antichrist? Christelijke naastenliefde heeft ook oog voor oordeel en gerechtigheid. Christelijke naastenliefde wordt ook gemotiveerd vanuit het besef dat de ander verloren ligt. Die balans mis ik in deze Bijbelstudies.

Theologische ondertoon

Dit evenwicht ontbreekt door de theologische ondertoon van waaruit Reitsma denkt en schrijft. Om een paar voorbeelden te noemen: Ik lees op pagina 38: „Jezus heeft alle schuld van onze onwetendheid gedragen.” Het staat er zonder al te veel verdere inkadering. Dan lijkt het op z’n minst dat de algemene verzoening de dragende grond hiervoor is. Op pagina 92 schrijft Reitsma dat Christus moslims zal nodigen Zijn genade te ontvangen. Een mooie gedachte, maar het ontdekkende werk van de wet wordt niet benoemd. Zou Christus ook niet bestraffen vanwege ongeloof en eigenwillige godsdienst?

Deze punten van kritiek nemen mijn waardering voor het denkwerk van Reitsma niet weg. De kritiekpunten benoem ik juist om de doordenking over dit thema verder voort te zetten. Voor werkgroepen binnen kerken biedt dit boek voldoende thema’s om met elkaar een visie te vormen over de omgang met onze moslimnaaste.

Geen God dan de Here; met Jezus’ ogen naar moslims kijken, dr. B. Reitsma; uitg. KokBoekencentrum; 93 blz.; € 10,55.