Als docent met leerling appen? Doe het niet
Docenten die met leerlingen appen? Niet aan beginnen. Een jongen die een meisje een „lekker ding” noemt? Niet doen. Reformatorische scholen proberen wangedrag op seksueel terrein op diverse manieren te voorkomen. Twee reacties op het nieuws woensdag dat scholen vaker seksueel misbruik melden.
Zorgelijk. Zo noemt de onderwijsinspectie woensdag de stijging van het aantal meldingen van seksueel misbruik in het onderwijs. In het schooljaar 2017-2018 is 134 keer via speciale vertrouwensinspecteurs (vermeende) wantoestanden op seksueel gebied aangekaart. Een schooljaar eerder stond de teller nog op 106. In bijna de helft van de gemelde gevallen in 2017-2018 richtte de beschuldiging zich op gezagsdragers, zoals een docent.
Oren en ogen
Van groot belang is dat leerlingen die slachtoffer zijn van bijvoorbeeld seksuele intimidatie hun verhaal op school kwijt kunnen, zegt Elisabeth Verschuure. Zij is vertrouwenspersoon binnen het reformatorische Calvijn College in Zeeland en bestuurslid van het Reformatorisch Meldpunt (van seksueel misbruik, JV).
„Op onze school is een groepje leerlingen gekoppeld aan de vertrouwenspersoon. Die scholieren zijn de oren en ogen in de school. Als zij bijvoorbeeld vermoeden dat een meisje in de problemen zit, kunnen ze dat melden bij de vertrouwenspersoon. Zelf probeer ik altijd beschikbaar en zichtbaar te zijn. Belangrijk is dat vertrouwenspersonen de leerlingen kénnen. Feliciteer ze als ze jarig zijn. Zo bouw je een band op. Dat verlaagt de drempel voor leerlingen om een probleem te melden.”
Om wantoestanden op seksueel terrein binnen de school te voorkomen, is van groot belang dat docenten en leerlingen „met respect” met elkaar omgaan, beklemtoont Verschuure. „Dat betekent bijvoorbeeld dat we grof en dubbelzinnig taalgebruik niet tolereren. Ik verbaas me er soms over als ik van leerlingen hoor hoe ouders onderling met elkaar omgaan. Als ik een jongen „lekker ding” hoor zeggen over een meisje of een vrouw, spreek ik zo’n jongen daarop aan. Zo praat je niet over een vrouw.”
Gezellige sfeer
Leerkrachten doen er goed aan gesprekken met leerlingen niet in beslotenheid te voeren. Al was het maar om zich te hoeden voor de schijn des kwaads, zegt Verschuure. „Ken je grenzen.” Anderzijds waarschuwt ze voor „geforceerdheid” op dat terrein. „Er moet ruimte zijn voor spontaniteit. Een docent mag in de klas natuurlijk gerust een gezellige sfeer creëren.”
Onmiskenbaar is de laatste jaren de maatschappij verseksualiseerd, ook door internet en sociale media, beaamt de vertrouwenspersoon van de Zeeuwse reformatorische school. Toch wil dat nog niet zeggen dat er vaker sprake is van seksueel misbruik op scholen, zegt Verschuure. Al ziet ze wel dat reformatorische jongeren meer experimenteren op seksueel gebied.
Ze vindt het te makkelijk om louter alarmerende verhalen over kerkelijke jongeren te vertellen. „Ik merk zelfs dat de ouders van onze leerlingen het in zekere zin moeilijker hebben met alle prikkels op seksueel gebied. Jongeren zijn daar als het ware mee opgegroeid. Er wordt intensief aan gewerkt om ze weerbaar te maken.”
Naaktfoto’s
Om ongewenste intimiteiten te voorkomen is een zekere afstand tussen docenten leerlingen geboden, zegt Leanne Hijink, staffunctionaris leerlingenzorg op het reformatorische Driestar College. Zo wil de school dat docenten niet appen met leerlingen. Niet in een groepsapp en al helemaal niet één-op-één. „Een docent kan vanuit bevlogenheid gaan appen met een leerling, maar kan het gevaar lopen te worden meegezogen in een contact dat zou kunnen leiden tot seksueel misbruik. Zoiets kan klein beginnen.”
Een groeiend probleem, ook op reformatorische scholen, is sexting. Dan wisselen veelal jongeren via sociale media naaktfoto’s uit. Die afbeeldingen kunnen ook in bijvoorbeeld een groepsapp van een klas belanden.
Hijink: „Van belang is dat we met leerlingen in voorlichtingsgesprekken het gesprek daarover aangaan. Pubers kunnen overmoedig zijn. Een jongen die een foto van zichzelf naar zijn vriendinnetje stuurt, denkt al gauw: Het overkomt mij niet dat die foto verder wordt verspreid.”
Kleding
Om leerlingen te helpen hun verhaal over misstanden op seksueel gebied kwijt te kunnen, heeft de reformatorische school „bewust” een link op haar website gezet naar de website van Reformatorisch Meldpunt. „Daar kan iemand anoniem chatten”, zegt Hijink.
Seksualiteit heeft ook te maken met kleding. Leerlingen dienen daarom ook op dat terrein hun verantwoordelijkheid te nemen, beaamt Hijink. „Kledingbeleid is een terugkerend thema én dilemma. Hoe zorg je ervoor dat je leerlingen er gekleed uitzien? Wij willen ouders daarbij betrekken en daar in positieve formuleringen over spreken. Wat straal je uit met je kleding?”
